Frjáls verslun - 01.01.1970, Side 39

FRJAL5 VERZLUN
3*
„LÍFEYRISSJÓÐIR SKAPA FJÁRMÖGN-
UNARGRUNDVÖLL FYRIR STÓRFYRIRTÆKI
FRAMTÍÐARINNAR
EF VIUI ER FYRIR HENDI AF HÁLFU ÞEIRRA ER STJÓRNA SJÓDUNUM"
Þannig m. a. komst Guðmundur H. Garðarsson viðskiptaírœðingur
að orði í ítarlegri rœðu um baróttuna um fjármagnið, sem
birtist hér í heild.
í upphafi er rétt að fara nokkr-
um orðum um hugtakið fjár-
magn — kapital —. Margs konar
skilgreiningar hafa verið gefnar á
hugtakinu fjármagn og því hlut-
verki, sem það gegnir í nútíma
efnahagskerfi. Með orðinu fjár-
magn getur verið átt við peninga,
verð-, hluta- og skuldabréf eða
aðrar hliðstæðar ávísanir á verð-
mæti eða ákveðin lífsgæði. Þá
getur verið um að ræða svonefnt
framleiðslufjármagn, þ. e. vélar,
tæki, verksmiðjuhús, skip og þess
háttar. Skal ekki rætt nánar um
það hér. þar sem gengið er út
frá því, að flestir skilji hina al-
mennu merkingu og notkun orðs-
ins fjármagn.
Út frá sjónarmiði peningagild-
isins, gjaldmiðils nútímaviðskipta,
er að sjálfsögðu stöðug barátta
um fjármagnið milli einstaklinga
og stétta, því notkun peninganna,
— fjármagnsins — ræður notkun
framleiðsluaflanna, skiptingu
þjóðarteknanna o. s. frv. Tilgang-
ur baráttunnar getur verið mis-
munandi, en öllum einstaklingum
er það sameiginlegt, að leitast við
að tryggja sér ákveðið lágmarks-
fjármagn til að fullnægja lág-
marks neyzluþörfum sjálfra sín
og þeirra, sem viðkomandi hefur
á framfæri sínu. Þetta mætti
nefna neyzlufjármagn. Það er
ekki tilgangur þessa erindis að
ræða um baráttuna um neyzlu-
fjármagnið og skiptingu þess,
heldur baráttuna um það fjár-
magn sem umfram er, spariféð,
þ. e. það fjármagn sem unnt er
að leggja til hliðar af verðmæta-
sköpun nútímans, vegna framtíð-
arþarfa þjóðfélagsins, hvort sem
er í formi inneigna í bönkum,
Guðmundur H. Garðarsson, starfs-
maður í einu þýðingarmesta fyrir-
tæki landsins, S.H., og formaður
stærsta verkalýðsfélagsins, V.R.
sjóðum, hluta-, verð- eða skulda-
bréfum, framleiðslutækjum, vís-
indum, menntun o. s. frv.
Afstaða einstaklingsins til fjár-
magnsins og afskipti, hvort sem
um er að ræða fjármagnseiganda
eða lántaka, eru mismunandi eft-
ir ríkjandi þjóðfélagsaðstæðum,
skipulagi og markmiðum. í komm-
únistisku þjóðfélagi þekkir ein-
staklingurinn ekki fjármagns-
vandamálið í sama skilningi og
einstaklingur í hákapítalistísku
þjóðfélagi. í kommúnistísku þjóð-
félagi er ekki gert ráð fyrir, að
fjáröflun einstaklingsins sé meiri
en sem nemur eyðslu hans á hverj-
um tíma, vegna brýnna takmark-
aðra neyzluþarfa. Litið er á hugs-
anlegt sparifé sem sameign þegn-
anna. Miðstjórnarvaldið ákveður
notkun þess og dreifingu. Það á-
kveður, hvað skuli framleitt, verð-
lag á vöru, þjónustu, vinnu o. s.
frv. Það ákveður einnig stærð
sparifjármyndunar í þjóðartekj-
unum og þar af leiðandi fjárfest-
ing« framtíðarinnar. Skoðanir eða
afstaða einstaklinganna, fjöldans,
ræður hér engu um eða litlu.
í hákapítalistísku þjóðfélagi,
eins og t. d. Bandaríkjunum, þar
sem einstaklingstekjur eru háar
og möguleikar til fjáröflunar og
sparnaðar eru miklir, er þessu allt
öðruvjsi varið. Hér dreifist eigna-
yfirráð yfir fjármagninu á tugi