Frjáls verslun - 01.02.1987, Síða 49

Boð og bönn eins og hér
tíðkast ganga ekki lengur
Jón Guölaugur Magnússon framkvæmdastjóri Marbakka.
Marbakki hf. er eitt af þess-
um nýju útflutningsfyrirtækj-
um sem mikill vöxtur hefur ver-
ið í. A síðasta ári fluttu þeir út
tæp 30% af allri pillaðri rækju
er fór héðan en rækja er um
60% af veltu fyrirtækisins. Auk
þess flytur Marbakki út frystan
fisk, frysta loðnu og loðnu-
hrogn. Marbakki er með eigin
skrifstofu í Danmörku en með
sölustarfi þaðan næst betur í þá
viðskiptavini sem kaupa í litl-
um mæli. Velta Marbakka var á
síðasta ári rúmur 1.1 milljarð-
ur króna og starfsmenn voru 7.
„Rækjan er sérstaklega erfið út-
flutningsvara vegna þess hvað verð-
ið sveiflast mikið“, sagði Jón Guð-
laugur Magnússon framkvæmda-
stjóri Marbakka í samtali við Frjálsa
verslun. „Verðið var í toppi 1983.
Árið eftir var það 50% lægra. Árið
1985 var verðið stöðugt en lágt og á
síðasta ári var hæsta verð 100%
hærra en lægsta verð. Nú siglum við
inn í verðlækkunartímabil en erum
að því leyti betur staddir nú en 1984
að birgðir hér eru litlar.“
Jón Guðlaugur sagði að það kæmi
verulega við þá að geta ekki fengið
að flytja fiska á Bandaríkjamarkað.
Þar með gætu þeir ekki þjónað fram-
leiðendum eins vel og þeir vildu. Viss
vara gengur aðeins á Bandaríkja-
markaði. Reyndar er Marbakka einn-
ig haldið utan við viðskiptin við
Sovétríkin.
„Ef menn kjósa að vera í samtök-
um er ekkert athugavert við það og
það gæti verið af hinu góða. Hins
vegar eiga stjórnvöld ekki að gera
upp á milli framleiðenda. Þeir eiga að
hafa frjálst val um hvort þeir vilji
vera í samtökum eða skipta við aðra
útflytjendur en sölusamtök. Eg sé
enga hættu á undirboðum því við
þessir litlu fengjum ekki vöruna
nema við gætum sýnt fram á betri
árangur en sölusamtökin. Við höfum
á margan hátt náð betri árangri en
þau á öðrum mörkuðum og því
skyldi það ekki gilda um Bandaríkin
líka“, sagði Jón Guðlaugur. Hann
bætti því við að menn vildu stundum
horfa á það að sölusamtökin tækju
aðeins 2% í sölulaun en aðrir tækju
um 3% þegar freðfiskur ætti í hlut.
Menn mættu þó ekki gleyma því að
það væri endanlegt verð til framleið-
enda sem skipti máli en ekki sölu-
laun.
— Hvar fáið þið fiskinn?
„Það er fjöldi lítilla framleiðenda
sem er ekki í sölusamtökum og svo
eru böndin farin að losna. Við þessir
minni seljendur erum fljótari að
bregðast við breyttum aðstæðum og
getum nýtt okkur ýmis tækifæri á
markaðnum. Við getum líka sinnt
ýmsum aukategundum betur. Þess
vegna vilja menn skipta við okkur.
Það er gott að selja fisk í dag en gall-
inn við okkur íslendinga er sá að við
hugsum of mikið um að hrúga afla á
land á sem skemmstum tíma en vilj-
um stundum gleyma því að það þarf
að þróa þessa vöru og koma henni á
markað. Þetta er þó mikið að breyt-
ast og alltaf er eitthvað nýtt að ger-
ast á þessu sviði. Við sjáum fram á
að aflinn eykst ekki á næstu árum.
Ef við ætlum að auka verðmætin
verðum við að vinna meira úr þess-
um afla. Það á að vera hægt því
stærstur hluti þess frysta fisks sem
við flytjum út fer í vinnslu erlendis.
Eftir því sem fjölbreytni framleiðsl-
unnar eykst meira hér heima hafa
sjálfstæðir útflytjendur meira hlut-
verki að gegna“.
-Áttu von á því að útflutningur
verði gefinn frjáls?
„Það er bara spurning um tíma, ef
til vill nokkur ár, hvenær þetta kerfi
hrynur. Það er til dæmis ljóst að fisk-
markaður hér heima mun riðla þessu
hefðbundna sölukerfi verulega.
Heimurinn er að minnka og er að
verða einn markaður. Boð og bönn
eins og hér þekkjast ganga ekki
lengur".
49