Frjáls verslun - 01.02.1992, Side 66

BREF FRA UTGEFANDA
HVERJU BER AD
MÓTMÆLA?
Undanfarnar vikur og mánuðir hafa verið góðir tím-
ar fyrir þá sem áhuga hafa á mótmælum. Það hefur
verið í ýmsu að snúast, aðallega þó við að mótmæla
niðurskurði ríkisútgjalda til heilbrigðis- og skóla-
mála. Svo er að heyra á mótmælendum að mikil vá sé
fyrir dyrum. Að niðurskurðurinn þýði nánast það að
það velferðarkerfi, sem byggt hefur verið upp á Islandi
á áratugum, verði núna að rjúkandi rústum. Flestir
virðast að vísu vera sammála um að það sé tímabært
að draga úr ríkisútgjöldunum en það má bara alls ekki
bitna á viðkomandi. Það eru einhverjir aðrir sem eiga
að verða fyrir niðurskurðarhnífnum eða borga brús-
ann með aukinni skattheimtu. Slík viðbrögð sem
þessi eru raunar ekkert ný, hvorki hérlendis né er-
lendis, en þau leiða hugann að því hversu hættulegt
það er að láta ríkiskerfið flæða yfir alla bakka í nafni
velferðarinnar. Það er erfiðara að vinda ofan af slíku
heldur en að koma því á og þeir stjórnmálamenn, sem
loksins láta til skarar skríða, verða fyrir skrokkskjóð-
um, jafnvel í eiginlegri merkinu. Vitanlega má alltaf
um það deila hvaða leiðir eigi að fara en veigamest er
þó að farið er að sporna við fótum. Með niðurskurði á
útgjöldum til skólamála heyrist það t.d. oft að verið sé
að níðast á æsku landsins og það eigi eftir að koma
okkur í koll að standa ekki betur að menntamálum;
menntuð æska sé auður þjóðarinnar. En spyrja má
aftur á móti hvers virði sá auður sé, ef þessi sama
æska þarf að eyða öllu sínu lífi í að greiða af erlendum
lánum sem tekin hafa verið til þess að kosta menntun
hennar.
í öllu mótmælaöldurótinu fer hins vegar lítið fyrir
umræðu um þá staðreynd að atvinnuleysi á íslandi er
nú meira en það hefur verið í röska tvo áratugi. Þúsun-
dir manna verða að sætta sig við þann ömurleika og
jafnvel niðurlægingu sem fylgir atvinnuleysi og þótt
vonir standi til að hér sé um tímabundið ástand að
ræða leiðir það eigi að síður hugann að því af hverju
svona sé komið. Niðurstaða slíkra þanka er ofur ein-
föld. Það hefur bókstaflega engin nýsköpun orðið í
íslensku atvinnulífi í mjög langan tíma. Það hefur
ekkert frumkvæði komið frá hinu opinbera heldur hef-
ur það þvert á móti sogað til sín allt fjármagnið og
mannaflann og aftur í nafni velferðarinnar. Þegar nú
verður lát á þessari útþenslu hins opinbera stöndum
við uppi berrassaðir. Það eru engin atvinnufyrirtæki
til þess að taka við auknum mannafla og það sem verra
er — á því er engin sjáanleg breyting. Unga fólkið, sem
kemur hámenntað út úr háskólum bæði hér heima og
erlendis, útskrifast út í hálfónýtt atvinnulíf og fram-
tíðarmöguleikar þess eru engan veginn bjartir, nema
það þá komi sér úr landi. Og þetta er fólkið sem á síðan
að borga hinar erlendu skuldir okkar!
Það hlýtur að vera kominn tími til þess að staldra
við og horfa á málin í víðu samhengi. Það hlýtur að
vera kominn tími til þess að breytt verði um stefnu
a.m.k. að því leyti að reynt verði að byggja upp eðlilegt
atvinnulíf og að atvinnufyrirtækjum verði sköpuð
skilyrði til uppbyggingar og samkeppni. Við erum að
færast nær öðrum þjóðum, sérstaklega viðskiptalega,
og ef umrædd stefnubreyting verður ekki er hætta á
því að við kaffærumst á skömmum tíma. Það þarf að
koma frumkvæði frá hinu opinbera og það þarf að
hætta grimmdarlegri samkeppni um það fjármagn
sem betur rentar sig fyrir þjóðina í eðilegum atvinnu-
rekstri og atvinnuppbyggingu. Stjórnmálamenn verða
að hafa þrek til þess að standa af sér mótmælaöldurn-
ar og koma auga á skóginn fyrir trjám. Og þjóðin þarf
líka að öðlast skilning á þessum kjarna málsins. Það
væri miklu vænlegra fyrir þá, sem hafa einhverja mót-
mælaþörf, að mótmæla atvinnuleysinu kröftuglega og
krefjast þess að snúið verði að vænlegri atvinnu-
stefnu sem skili þjóðarbúinu auknum tekjum í fram-
tíðinni. Með því myndu þeir vafalaust setja ákveðna
pressu á stjórnmálamennina með framtíðarheill þjóð-
félagsins í huga.
66