Alþýðublaðið - 07.05.1976, Blaðsíða 7

alþýöu-
blaúió
Föstudagur 7. maí 1976.
VETTVANGUR 7
endurvinnslahrAefnaúr
SORPI OG ÚRGANGSEFNUM
SAFNAST ÞEGAR
SAMAN KEMUR:
Þennan hátt hafa bæjaryfirvöld i Virkeröd i
Danmörku á. Þar er fólk hvatt til'áð fleygja ekki
verðmætum. Bjórflöskurnar lagðar i glerkassa i
stað þess að fleygja þeim. Safnast þegar saman
kemur.
O
Lögð hefur verið
fram á Alþingi þings-
ályktunartillaga um,
að rannsakað verði
með hvaða hætti megi
nýta á hagkvæman hátt
úrgangsefni til endur-
vinnslu sem nýtt
hráefni.
Ingólfur Jónsson,
fyrrum ráðherra, einn
af flutningsmönnum
þessarar tillögu, kynnti
i sjónvarpsþætti i
siðustu viku þau
sjónarmið, sem liggja
að baki þessarar
tillögu, en hún kveður
ekki á um að hafizt
skuli handa um endur-
vinnslu, heldur að fyrst
verði rannsakað til
fullrar hlitar, hvort
endurvinnsla af þessu
tagi muni borga sig.
Með þverrandi hráefna-
lindum og vaxandi verðlagi hrá-
efiía að sama skapi, hefur hug-
myndin um endurnýtingu hrá-
efna átt váxandi fylgi að fagna
um allan heim, og þegar hefur
verið ráðizt I það I ýmsum
nágrannalöndum að flokka sorp
og ýmsan úrgang með þaö fyrir
augum að nýta verðmæti.
Fastar skorður
i Sviþjóð 1978
Sænsk stjórnvöld hafa til
dæmis þegar sett ákveðnar
reglur um fyrirkomulag og
framkvæmd endurvinnslu verð-
mæta af þessu tagi, og fyrir árs-
byrjun 1978 eiga allar byggða-
stjórnir þar i landi að hafa tekið
upp kerfisbundin vinnubrögð
við nýtingu úrgangsefna.
Og I dag njóta sænsk fyrirtæki
þegar 25—50% opinberrar fyrir-
greiðslu viö öll verkefni, sem
þau ráðast i og miðast við
endurnýtingu hráefna.
Danir hafa enn ekki mótað
samræmda heildarstefnu i
þessum málum, þeir horfa yfir
Eyrarsund og biða eftir reynslu
Svianna, en þó er á einstaka stað
þar i landi farið að gefá -fólki
kost á að flokka úrgangsefni.
Bæjaryfirvöld i Birkeröd og
Bogense hafa i samvinnu við
einkafyrirtæki gert tflraunir>
með að fá fólk til að flokka
úrgangsefni af fúsum og
frjálsum vilja. Þetta hafði i
fyrstu þau áhrif, að 90% bæjar-
búa skiluðu öllum pappir, sem
féll til á heimilum, en þegar verð
á úrgangspappir lækkaði, þá
minnkaði að sama skapi hlutfall
þess fólks, sem lagði á sig
erfiði.
t Sviþjóð greiðir rikið endur
vinnslufyrirtækjum fyrir að
örvar fólk til að nýta úfgangs
pappfr, og einiriitt sá fjárhags-
styrkur dugir til að þátttaka
fólks verði virk.
Fyrir bragðið endurvinnst
það mikið af pappir, að augljós
efnahagsávinningur er af.
'ÍS
Þannig hagnast heildin á þessu.
En pappir er ekki eina
úrgangsefnið, sem til greina
kemur. Gler, málmar, ljós-
mynda- og prentfilmur, og svo
það sem við Islendingar þekkj-
um: matarleifar (til ábúrðar-
framleiðslu) sem eru meðal
verðmætra úrgangsefna.
Ekkert hálfkák
En það er enginn hagur af
hálfri framkvæmd slikrar sorp-
flokkunar og söfnunar. Til að
fjárhagslegur ávinningur sé af
þessu, þarf að nýta allt
úrgangsefni, sem til fellur og
auðvinnanlegt er, og þá þarf að
koma á algerlega nýjum’vinnu-
brögðum við sorphreinsun, og
flokkunin þarf að hefjast strax
inni á heimilunum og vinnustöð-
unum.
Greiðsla eða
skattalækkun?
Ekki kom fram i fyrmefndum
sjónvarpsþætti með hvaða hætti
ráðgert er að umbuna fólki fyrir
að flokka sorpiö. Af reynslunni
mætti marka að litið stoði að
hvetja fólk, ef ekki kemur
einhver beinn fjárhagslegur
ávinningur.
Hugsanlegt er, að til komi ein-
hverjar beinar greiðslur fyrir
flokkað sorp, en þær gætu aldrei
orðið mjög háar. Hvatningar og
áróður dugar eflaust skammt,
jafnvel þótt hægt væri að benda
fólki á, að nýting úrgangsefna
kynni að auka gjaldeyris-
forðann og ef til vill lækka
skattana. Hætt er við, að ekki
dugi annað en reglugerð, sem
skikki fólk til að flokka úrgangs-
efni og geri það refsivert fram-
ferði að brjóta reglurnar.
En jákvæðu hliöarnar eru það
margar, nægilega margar. Þær
réttlæta boð og bönn. Gjald-
eyrissparnaður er að aukning
innlends iðnaðar og þar með
aukin atvinna, bæði við sorp-
vinnslu og endurvinnslu hrá-
efna. Þetta eru nokkur þeirra
atriða, sem ekki þarf að deila
um.
Þaö er hins vegar spurning
um það, hvort ákvöröun um
frumrannsókn þarf að koma til
kasta löggjafarvaldsins og af
þvi tagi sem um er að ræða. Er
ákvöröunin ekki iðnaðarráöu-
neytisins, á þessu stigi málsins,
en niðurstöður könnunarinnar
hins vegar atriði, sem leggja
þarf fyrir Alþingi, þegar þær
liggja fyrir? Þvi að þegar við
sjáum svart á hvitu i krónum og
aurum, hver ávinningurinn er,
þá er það stjórnmálamannanna
aö ákvarða, hvort bæta skuli viö
boðum og bönnum.
—BS
NOTKUN EINKABÍLSINS
SÍVAXANDI VANDAMÁL
Endun/innsla pappírs á dagskrá hjáa
Náttúruverndarfélagi Suð-Vesturlands
Aðalfundur Náttúruverndar-
félags Suð-Vesturlands var
haldinn i Reykjavlk 11. marz s.l.
Fráfarandi formaður, Sólmund-
ur Einarsson, flutti skýrslu
stjórnar fyrir siöastliðið starfs-
ár. Þar kom fram.aðunnið var i
starfshópum. Verkefnin voru
þessi:
1. Viöauki og endurbætur á
ná ttúrum in jaskrá.
2. Oli'umengun viö hafnir og að-
staða skipa til að losa oliu og
annan úrgang.
3. Frágangur oliutanka hjá selj-
endum og neytendum.
4. Endurvinnsla sorps einkum
endurnotkun á pappir?
Bráðabirgðaniðurstöður voru
þær, að 20-30 milljónir hefði
mátt fá fyrir notaðan pappír á
ári, árin 1971-1974. Var reiknað
meö, aö unnt væri aö safna rúm-
um 20% af innfluttum pappir.
5. Gagnasöfnun i formi ljós-
mynda og ritaðra greina.
Töluverðu var safnað af ljós-
myndum um ýmislegt, sem
miður fór.
Að lokiflni skýrslu stjórnar
urðu miklar umræður um
starfið framundan. Núverandi
stjórn er skipuö eftirtöldum:
Unnur Skúladottir, formaður,
Guðrún Hallgrimsdottir, vara-
formaður, Andrés Kristjánsson,
ritari, Jóhanna Axelsdóttir,
gjaldkeri og Birgir Guðjónsson
meðstjórnandi.
A næsta starfsári hyggst
félagið auk ofangreindra verk-
efna.snúa séri auknum mæli að
umhverfisverndun i þéttbýli.
Reynt verður að vekja athygli
fólks á vandamáium þéttbýlis-
ins i þeim tilgangi að spoma
gegn óheillaþróun eins og t.d. si-
aukinni notkun einkabilsins.