Alþýðublaðið - 05.08.1976, Blaðsíða 2

Fimmtudagur 5. ágúst 1976. S!S&"
2
Appelsínur
og mannslíf
Á óbeinar hátt stuðla Islendingar að valdasetu
ógnarstjórnarinnar í Suður Afríku. AAeðal annars
kaupum við ávexti og snæðum með beztu list á
meðan stjórn hvíta minnihlautans murkar lífið úr
mönnum, sem kerf jast jafnréttis og réttlætis.
Flestar þjóðir heims hafa fordæmt stjórnarhætti í
Suður Afríku, þar sem hvít herraþjóð hefur notað
svarta menn eins og þræla og húsdýr. Sameinuðu
þjóðirnar hafa lagt viðskiptabann á Suður Af riku, en
Islendingar halda áf ram að verzla við stjórnarherra,
er ábyrgð bera á þúsundum grimmdarverka.
Islendingar leggja tugi milljóna árlega í ríkiskassa
Suður Af ríku, peninga, sem meðal annars er varið til
kaupa á hergögnum til að þagga niður kröfur svarta
mannsins um að hann fái að taka þátt í stjórn síns
eigin lands, njóta mannsæmandi kjara og einföldustu
lýðréttinda. — Þessi verzlun er Islendingum til
skammar og það er krafa Alþýðuflokksins að henni
verði hætt þegar í stað, eða hvort vegur þyngra í
hugum Islendinga appelsínur eða mannslíf.
Ríkir jafnrétti
á íslandi?
Kjarni jafnaðarstefnunnar er fullt jafnrétti allra
einstaklinga í þjóðfélaginu. Þegar flokkurinn var
stofnaður, var kosningaréttur bundinn við 35 ár, en
þeir misstu hann, er þáðu af sveit, þ.e. voru fátækir
eða atvinnulausir. Eitt fyrsta baráttumál flokksins
var að brjóta þessa hlekki og færa kosningaaldur
niður i 21 ár. Löngu síðar leiddi tillaga jafnaðar-
manna til lækkunar í 20 ár, og einn flokka hefur
Alþýðuf lokkurinn nú á stefnuskrá 18 ára kosninga-
aldur, sem langflestar grannþjóðir hafa tekið upp.
Ranglát kjördæmaskipan skammtaði lands-
mönnum misjafnan rétt og tafði framgang frjáls-
lyndra afla með þjóðinni. Alþýðuflokkurinn hefur
frá upphafi barizt fyrir því, að atkvæði hvers ein-
staklings sé jafngilt, hver sem hann er og hvar sem
hann býr. Skref fyrir skref hefur náðst árangur á
þessu sviði með aukningu hlutfallskosninga, en þó
rikir enn misrétti, sem með breyttri byggð fer ört
vaxandi, og verður fljótlega að bæta úr því.
Verkakonur voru meðal stofnenda Alþýðu-
flokksins og hafa ávallt átt þýðingarmikinn þátt í
starf i hans. Einn mesti sigur f lokksins fyrir málstað
kvenna var í tíð viðreisnarstjórnarinnar er lögfest
voru sömu laun f yrir sömu vinnu karla og kvenna. I
fyrra flutti flokkurinn tillögu á Alþingi um að sett
verði heildarlöggjöf um jafnrétti kynjanna, en slík
löggjöf er til í ýmsum nágrannalöndum.
Ökeypis skólaganga, ekki aðeins á stigum skyldu-
nám, heldur allt til háskóla, þykir sjálfsagt mál á
íslandi. Alþýðuflokkurinn hefur barizt fyrir marg-
víslegum endurbótum á skólakerfitil að hver og einn
geti öðlazt menntun eftir getu og vilja, og sífellt
blasa við ný verkefni, nú ekki sízt á sviðum verk-
menntunar og fullorðinsfræðslu.
Þættir mannréttinda eru f jarri því að vera upp-
taldir, enda krefst hugmyndin um jafnrétti sí-
felldrar árvekni og baráttu gegn misrétti og of beldi í
nýjum og nýjum myndum. Eru dómstólar til dæmis
aðgengilegir almúgamönnum á íslandi. Getur ekki
réttur einstaklingsins glatazt, ef upplýsingar um
hann, réttar eða rangar, eru geymdar í tölvum nú-
tímans og f ramtíðarinnar. — Alþýðuf lokkurinn setti
félagsmál og mannréttindi í öndvegi íslenzkra
stjórnmála, og á þessum sviðum vill hann halda
vöku sinni. — Ríkir jafnrétti á (slandi? Fróðleg
spurning og íhugunarverð árið 1976.
—AG—.
STJORNMAL______________________________________
----------------Útgefa ndi:-Alþýftuflokkurinn:-*-
Rekstur: Reykjaprent hf. Ritstjóri
og ábyrgöarmaður: Arni Gunnars-
son. Fréttastjóri: Bjarni Sigtryggs-
son. útbr.stj.: Kristján Einarsson,
simi 14900. Aðsetur ritstjórnar er i
Siöumúla 11, simi 81866. Auglýsinga-
deild, Alþýðuhúsinu Hverfisgötu 10 — simi 14906. Askriftar -
simi 14900. Prentun: Blaöaprenti h.f. Askriftarverö: 1000
krónur á mánuöi og 50 krónur i lausasölu.
alþýðu-

Bæta Ijósátuveiðar
úr eggjahvítu-
skorti í heiminum?
Þýzka
hafrannsóknarskipið
Walther Herwig er ný-
komið í heimahöfn ásamt
verksmiðjuskipinu
Weser, eftir átta mánaða
úthald í Suður-íshaf i. Þar
fóru fram tilraunaveiðar
á Ijósátu (krill), en hún
hefur verið megin uppi-
staðan í fæðu hvala í
Suðurhöfum. Skip þessi
komu með nokkur
hundruð tonn af Ijósátu
og segja áhafnir þeirra
hana vera mestu kónga-
fæðu, en Ijósátan er mjög
auðug af eggja-
hvítuefnum.
Á undanförnum árum
hefur fækkað mjög í
hvalstofninum í Suður-ls-
hafi. Bannaðar hafa ver-
ið veiðar á hvölum þar
(nema helzt hrefnu og
sandreiði)að því er Jón
Jónsson, forstjóri Haf-
rannsóknarstof nunar,
sagði í viðtali við blaðið.
Er þetta tilraun til þess
að stækka hann á ný.
Siöan hvölum I Suður-íshafi
tók aö fækka svo mjög, hefur
veriö of mikiö af ljósátu i sjón-
um. Af þeim sökum hafa veriö
hafnar tilraunir meö veiöar á
ljósátu, ýmist til manneldis eöa
dýrafóöurs, og byrjuöu Rússar
á þessu fyrir nokkrum árum.
I þýzkri frétt um þessar
tilraunir segir, aö visindamenn
haldi þvi fram aö unnt sé aö
veiöa um 50 milljón tonn af ljós-
átu á ári. Með fullkomnum
veiöibúnaði á aö vera hægt aö
veiöa allt aö 60 tonnum á
klukkustund. Ljósátan er mjög
smá ekki lengri en 2-3 senti-
metrar.
Jón Jónsson sagðist álita slika
veiöi nokkuö vafasama, einkum
ef tekið væri tillit til upp-
byggingar hvalastofnsins. Ljós-
átan er fæða hvalanna og ef
veitt yröi of mikið af henni, þá
yröi þaö algerlega á kostnaö
hvalstofnsins. Þvi yrði að gæta
skynsemi og hófs i sambandi við
þessar veiöar. Ekki sagöi Jón aö
i hyggju væri að hefja tilraunir
meö veiöar á ljósátu hér viö
land, enda væri hún hluti af
fæöu þorsksins og ekki væri
hyggilegt aö taka þannig
fæöuna frá honum.
Nú er mikið talað um fyrirsjá-
anlegan eggjahvituskort i heim-
inum og þykjast visindamenn
hafa fundið áður ónýtta auðlind
i Suður-lshafi, sem komiö gæti i
veg fyrir skort af þvi tagi. Eins
og áöur segir er ljósátan mjög
eggjahviturik.
Björn Dagbjartsson hjá
Rannsóknarstofnun fisk-
iðnaðarins tjáði okkur að Rúss-
ar væru einna fremstir i rann-
sóknum á ljósátu. Þeir, ásamt
matvælafyrirtæki einu norsku
(sem þekkt er fyrir Toro súpur),
gera út skip þar sem unnið er aö
tilraunum með eggjahvitu-
vinnslu úr ljósátu. Eggjahvítu-
efni eru leyst úr fiskinum og þau
hituð i saltvatni þar til eggja-
hvitan hleypur. Þá er vatnið
skiliö frá eggjahvitunum og
unnið úr þeim nokkurs konar
hlaup (pasta) sem siöan má
nota til ýmiss konar matvæla-
framleiöslu.
AV.
Vöruski ptajöfnu ðu rin n óhag
stæður um fjóra milljarða
Vöruskiptajöfnuöurinn viö út-
lönd fyrri helming þessa árs
varö 3.9% milljaröar króna, en
á sama timabili i fyrra varö
hallinn á utanrikisverzluninni
13,71% milljaröur króna.
Verömæti útflutningsins á
þessu timabili i ár var rúmlega
36.6 milljarðar króna, en inn-
flutningsverömætiö var tæplega
32.7 milljaröar króna. Til-
svarandi tölur frá árinu áöur
eru þessar, útflutningur 21,5
miUjaröar, en innflutningur 35,2
milljaröar króna.
Ef innflutningurinn fyrstu sex
mánuöi þessa árs er borinn
saman viö innflutninginn á
sama tima i fyrra og reiknaö i
doUurum þá kemur I ljós aö i ár
- miðað við
14 milljarða á
sama tímabili
í fyrra
hefur innflutningurinn dregizt
nokkuö saman eöa um 24 miU-
jónir doUara.
Útflutningurinn hefur, miðaö
viö doUara, aukizt aö verömæti
um tæplega 44 miUjónir doUara
á þessu ári, miöað viö sama
tima I fyrra.
Helztu viöskiptalönd okkar
hafa keypt mun meira af vörum
héöan þaö sem af er þessu ári en
þeir geröu á sama tlma i fyrra .
Þannig hafa Norömenn keypt
vörur aö verömæti tæplega 900
mUljóna króna meira nú en I
fyrra, og innflutningur þaðan er
um 800 milljónum króna minni
nú en á sama tima i fyrra. Sviar
hafa nær tvöfaldað innflutning
sinn héöan, og Bretar hafa
keypt vörur héöan fyrir um
miUjarö króna meira en i fyrra.
Þá er vöruskiptajöfnuöurinn
viö Bandarlkin á fyrstu sex
mánuöum ársins hagstæöur
okkur um 5,4 milljaröa króna.
EB.