Vísir - 02.06.1973, Qupperneq 7

Vísir. Laugardagur 2. júni 1973.
7
IIMIM
SI ÐA IM
Umsjón:
Þórunn
Sigurðardóttir
Erfiðleikar með svefn
eru mjög algengir hjá
börnum á öllum aldri.
Orsakirnar eru mismun-
andi, en oft er þeirra að
leita í umhverfi barnsins.
Strax eftir að komið er heim
af fæðingardeildinni, má búast
við, að svefn hinna fullorðnu
verði rofinn. Fyrstu vikurnar
verða oft mjög erfiðar, ekki sizt
fyrir móðurina, sem oftast er
þreytt og eftir sig eftir fæðing-
una. Erlendis hafa verið stofn
settar sérstakar deildir við
sjúkrahús, sem hafa það hlut-
verk að létta undir með foreldr-
um, sem eiga börn, sem sofa lit-
ið á nóttunni. Er þá hægt að fá
sérstaka næturhjálp, (einkum
fyrir börn með 3ja mánaða
magakrampa), og einnig er
hægt að fá að koma með börnin
að næturlagi og leggja þau inn
til rannsóknar. Grátur ung-
barna er ekki lengur talinn
hraustleikamerki, nema að
mjög takmörkuðu leyti. Mikill
og stöðugur grátur er alltaf
merki um einhvern veikleika
eða rangan aðbúnað og á ekkert
skylt við óþekkt eða hreysti,
eins og áður var talið.
Þegar barnið stækkar,
minnka þessi vandamál oftast,
en þó er talið, að a.m.k. 1 af
hverjum 4 börnum á aldrinum
3—4 ára eigi i einhverjum erfið-
SOFA
Orsakir erfiöleika meö svefn
hjá börnum geta verið óteljandi.
Röskun á daglegu lifi er mjög
oft kveikjan að svefnleysi. Of
mikil athafnasemi eða of litil
getur hvort tveggja verið orsök-
Foreldrarnir verða að reyna
að meöhöndla vandamálið sem
eins litið vandamál og unnt er.
Bezt er aö þreifa sig áfram,
kannski þarf að skapa barninu
meiri hvatningu og tima, meiri
ieiktæki og tækifæri til leiks. 1
mjög þröngu og liflausu um-
hverfi er þetta vandamál al-
gengt, þar sem börnin eru ein-
faldlega ekki nógu þreytt og
ekki nógu ánægð til þess að geta
sofnað örugg með tilhlökkun til
næsta dags. Stundum verða for-
eldrarnir að leyfa barninu að
sofa hjá sér, ef það verður
myrkfælið, þvi að myrkfælni
læknast aldrei meö hörku.
Myrkfælni er merki um næmni,
imyndunarafl og stundum ör-
yggisleysi og harka er versta
aðferðin viö alla þessa þætti og
getur beinlinis eyðilagt rikt
imyndunarafl og gert barnið
taugaveiklað. Hins vegar ættu
foreldrar að reyna að halda
reglum um háttatimann, eftir
þvi sem það er unnt, en nöldra
ekki allt kvöldið i barninu ,,um
að fara nú að sofa”. —ÞS
ÉG VIL EKKI
leikum með svefn, sem veldur
foreldrunum áhyggjum og erf-
iðleikum. Börn á milli 2ja og 3ja
ára eiga mjög oft erfitt með að
sofna og vakna gjarnan upp á
nóttunni. Þegar sjálfsvitund
barnsins vaknar, finnst þvi oft
erfitt að leggjast til svefns, og
„hverfa”. Það byrjar að upp-
götva sig sjálft og um leið kviöir
það svefntimanum, þegar það
verður „ekki lengur til”, en
þannig verkar svefninn á barnið
á þessum aldri. Börn frá 2 1/2-
—3ja ára vakna mjög oft á nótt-
unni, og um 15% þeirra vakna á
hverri nóttu. Börnin eiga erfitt
með'að útskýra, hvers vegna
þau vilja ekki sofna og „hætta
að vera til”, en i staðinn
hrökkva þau upp á nóttunni,
ýmist hrædd og óróleg eða upp-
spennt og æst i leik og skemmt-
un, sem á að sanna tilveru
þeirra. Þessi óróleiki er ekki ó-
svipaður erfiðleikum skóla-
barnsins (oftast 9 eða 10 ára),
sem þorir ekki að sofna, af þvi
að þvi finnst að hjartað muni
hætta að slá eða að það muni
hætta að anda.
En hvernig fer maður þá að,
þegar barnið neitar að fara að
sofa og þvælist á fótum fram
undir miðnætti, þrátt fyrir lof-
orð eða hótanir foreldra? Þótt
það geti stundum verið erfitt, þá
verða foreldrar að reyna að
halda jafnvæginu, án þess þó að
láta barnið stjórna algerlega
ferðinni. Akv^ðin regla, sem þó
er ekki án undantekninga, gefst
oft bezt . Gott bað ogýmisskonar
siðir fyrir háttinn geta orðið
skemmtilegur vani og barnið
lærir sjálfkrafa að búast til
svefns. Tannburstun og þvottur,
helzt við litinn spegil, sem hang-
ir á vegg og sull i baðkeri er
notaleg afslöppun fyrir háttinn.
Sull i vatni er börnum mjög
nauðsynlegt og þarf að sjá til
þess, að þau geti sem oftast
fengið tækifæri til sliks. Góð
saga er þó kannski það nauð-
synlegasta fyrir svefninn og
munið að velja lestrarefnið af
kostgæfni og umhugsun.
Þegar barnið fer að nálgast
4ra ára aldurinn, fer það að
dreyma i samhengi. ímynd-
unaraflið er fjölskrúðugt og lif-
andi, og barnið gerir ekki mun á
draumi og vöku. Það, sem ger-
ist i draumi, finnst barninu hafa
gerzt , og þess vegna er þýð-
ingarmikið að gefa barninu ekki
kveikjur fyrir slæmum draum-
um eða martrööum, sem veröa
mjög algengar á þessum árum.
Barn, sem fær martröð, getur
æpt og velt sér i svefninum. Þá
verður að vekja það, tala viö
það, útskýra drauminn, reyna
að róa það, gefa þvi mat og
leyfa þvi svo gjarnan að sofna
hjá foreldrunum, Barn, sem
viröist sofa fast, en byltir sér
mikið og umlar, ætti ekki að
vekja ef það virðist ekki vera
hrætt og er ekki sveitt eöa
spennt. Rofnir draumar eru oft
hættulegir fyrir barnið, þar sem
nauðsynlegt, er, að barnið sofi
drauminn „úr sér”.