Vísir - 31.05.1974, Blaðsíða 6

6
Visir. Föstudagur 31. mai 1974.
visir
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Ritstjórnarfulltrúi:
Fréttastj. erl. frétta:
Auglýsingastjóri:
Auglýsingar:
Afgreiðsla:
Ritstjórn:
Askriftargjald 600 kr.
Reykjaprent hf.
Sveinn R. Eyjólfsson
Jónas Kristjánsson
Jón Birgir Pétursson
llaukur Ilelgason
Björn Bjarnason
Skúli G. Jóhannesson
Ilverfisgötu 32. Simar 11660 86611
Ilverfisgötu 32. Simi 86611
Siðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
á mánuði innaniands.
1 lausasölu 35 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Hringleikahúsið
Niu flokkar verða i framboði i alþingiskosn-
ingunum. Þar af eru átta flokkar, sem telja má
vinstri flokka. Glundroðinn á vinstri væng stjórn-
málanna hefur þvi enn aukizt frá þvi, sem var i
byggðakosningunum.
Visir birti i gær eins konar leiðabók vinstri
manna. Þar voru raktir á myndrænan hátt hinir
flóknu straumar klofnings og samruna á vinstri
væng stjórnmálanna. Nokkur þörf var á slikum
upplýsingum, þvi að almenningur á erfitt með að
átta sig á glundroðanum, — að átta sig á, hvaða
stjórnmálamenn hafa hlaupizt frá hverjum og til
hverra.
Athyglisvert er, að stjórnmálamenn, sem
kenna sig við félagshyggju, skuli búa yfir jafn-
litilli félagshyggju og klofningur þeirra og úlfúð
ber vitni um. Þetta sýnir, hve innantómt slagorð
félagshyggjan er oft og tiðum i munni vinstri
st jórnmálamanna.
Linur Samtaka frjálslyndra og vinstri manna
hafa skýrzt að nokkru. Samtökin voru uppruna-
lega klofningur frá Alþýðubandalaginu, — hópur
manna, sem ekki vildu vera i flokki með
kommúnistum. Aðallega voru þetta verkalýðs-
sinnar. Þeir hafa nú yfirleitt flúið Samtökin og
leitað á náðir Alþýðuflokksins.
1 staðinn hafa Samtökin fengið tvo klofnings-
hópa menntamanna og hernámsandstæðinga frá
Alþýðuflokknum og Framsóknarflokknum. Það
eru Samtök jafnaðarmanna undir forustu Njarð-
ar P. Njarðvik og Möðruvallahreyfingin undir
forustu Ólafs Ragnars Grimssonar.
Eru Samtökin eftir þetta komin i sama dilk og
Þjóðvarnarflokkurinn var á sinum tima. Þau
eru fámennur flokkur menntamanna, sem eru
andvigir varnarliðinu, en vilja ekki vera i flokki
með kommúnistum.
Alþýðuflokkurinn fer liklega fremur vel úr
þeim skiptum að losna við menntamennina og fá
verkalýðssinnana i staðinn. Flokkurinn er senni-
lega á uppleið um þessar mundir, enda gat hann
ekki komizt neðar eftir fylgishrunið i byggða-
kosningunum. Svo virtist lika á þeim kosningum,
að honum vegnaði betur á þeim stöðum, þar sem
hann var ekki i framboðssamstarfi við hinn nýja
Þjóð varnarf lokk.
Framsóknarflokkurinn tapar sjálfsagt ein-
hverju fylgi með Möðruvellingum, aðallega úti á
landi og þvi meira, sem lengra dregur frá Kefla-
vikurflugvelli. Og það er raunar athyglisvert, að
þeir, sem eru fjarlægastir og minnst kunnugir
vandamálum þeim, sem fylgja varnarliðinu,
skuli hafa mestan áhuga á að losna við það.
Hins vegar þurfa framsóknarmenn ekki að
yfirgefa flokkinn varnarliðsins vegna. Forusta
flokksins hefur lýst yfir þvi, að hún stefni að
framhaldi vinstri stjórnarinnar eftir kosningar
og þar með samstarfi við Alþýðubandalagið um
brottvisun varnarliðsins.
Alþýðubandalagið hefur ekki farið varhluta af
klofningi, fremur en aðrir vinstri flokkar. Áður
höfðu Samtök frjálslyndra og vinstri manna
klofnað frá þvi. Og nú hafa Rauð verkalýðsein-
ing, Fylkingin og Kommúnistasamtökin klofnað
frá þvi. Tveir siðastnefndu klofningshóparnir
bjóða fram til þings i vor.
Vinstra hringleikahúsið heldur þvi áfram af
fullum krafti i alþingiskosningunum 30. júni.
—JK
Var Krístófer
Columbus á
íslandi 7477?
— Norðmaður
segist geta
sannað það og
einnig að
Columbus hafi
vitað um
Vínlandsferð
Leifs
Leifur Eiriksson, iandnáms-
maður Ameríku, er alltaf öðru
hverju i heimsfréttunum.
Skemmst er að minnast allra
skrifanna á slnum tima um Vin-
landskortið. Nú þykir fullsannað,
að það hafi verið falsað og þvl
markiaus heimild. 1 vikunni kom
norskur rithöfundur fram með þá
kenningu og segist geta stutt hana
með nauðsynlegum gögnum, að
Kristófer Columbus hafi vitað um
ferðir Leifs og þess vegna farið
að leita að Amerlku. Segir rit-
höfundurinn, Káre Prytz, að
Coiumbus hafi komið hingað til
íslands 1477 og afiað sér
nákvæmrar vitneskju um
vikingaferðirnar. Hann hafi
byggt á henni, þegar hann hélt af
stað til Ameriku 1492.
Hér á eftir fer viðtal við Káre
Prytz, sem Sverre V. Björnholt,
átti við hann i norska blaðinu
Verdens Gang 27. mai sl.
— Vinlands-striðinu má nú
hætta. Kristófer Columbus vissi,
að Leifur Eiriksson og vikingar
hans höfðu verið i Ameriku á
undan honum. Mörg frumgögn
frá Ameriku-ferðum hans sýna
þetta. Þar eru norræn nöfn, og
Noregs er getið oftar en einu
sinni. Ég stefni að þvi að skrá
þetta allt saman i bók, sem
vónandi kemur út næsta haust,
segir rithöfundurinn Káre Prytz
frá Hamar.
I tvö ár hefur Prytz af
nákvæmni farið yfir gulnuð,
ævaforn skjöl, sem skráð eru með
hendi Columbusar og samstarfs-
manna hans. Hann hefur meðal
annars athugað ýmis merkileg
kort, sem styðja kenningar Prytz,
þvi að á kortunum er mikið af
norrænum staðarnöfnum á
austurströnd Bandarikjanna.
Eftir öllu að dæma aflaði
Columbus sér endanlegrar vit-
.. neskju um vikingaferðirnar til
Sigldi Columbus á slikum fleytum til tslands 1477?
Illlllllllll
umsjón B.B.
Leifur Eiriksson á stalli slnum
fyrir framan Hallgrlmskirkju.
Hann kemst alltaf i heimsfrétt-
irnar öðru hverju.
Vinlands 1477, þegar hann ferðað-
ist til íslands.
Aðrir fræðimenn hafa haldið
þessu fram áður. Kenningin fékk
( byr undir báða vængi 1965, þegar
Norðmaðurinn Káre Prytz hefur
kannað ferðir Columbusar og
vlkinganna til Ameriku.
rússneski sagnfræðingurinn
David Y. Tsukernik skýrði frá þvi
á þingi sagnfræðinga, að hann
hefði fundið bréf frá Columbusi til
Isabellu drottningar, þar sem
skýrt kemur fram, að hann átti
ekki að finna sjóleið til Indlands
— heldur átti hann að finna
eyjar, „sem hann hafði fengið
áreiðanlegar upplýsingar um”.
1 Noregi hefur áður verið
fjallað um þetta efni i bók, sem
rituð er af J.Kr. Tornöe. Hann
taldi sig meira að segja geta
sannað, að Columbus hefði ekki
aðeins ferðazt til fslands, heldur
éinnig um Ishafið, e.t.v. til
Grænlands og jafnvel farið norð-
vestur-leiðina.
Káre Prytz hefur sem sé
safnað nýju efni um þetta. Hann
heldur þvi fram, að á Islandi hafi
Columbus fengiö nákvæmar
upplýsingar um fyrirheitna
landið i vestri og hann hafi i ferð
sinni 1492 notað kort, sem
byggðust á forskrift vikinganna.
— Það er alveg stórfurðulegt,
hvað Spánverjar vissu mikiö um
vikingaferðirnar til Vinlands.
Skjöl, sem ég hef fundið á Spáni,
ítaliu og Englandi styðja full-
komlega lýsingarnar i forn-
sögunum. Aðeins verður vart við
dálitinn óskýrleika á fáeinum
stöðum — en hvergi er ósamræmi
að finna. Þessi skjöl — sem öll eru
frumgögn — eru algjörlega
óþekkt hér i Noregi. Þess vegna
býst ég við, að efnið muni vekja
mikla athygli, þegar það kemur á
bókamarkaðinn.
— Hvað eftir annað er minnzt á
Noreg i skjölunum, og það er
enginn vafi á þvi, að vikingarnir
hafa farið suður fyrir Flórida-
skagann og einnig komið til
Antille-eyja. Það kemur skýrt
fram i skjölunum, sem ég hef
fundið erlendis. Það var Þor-
valdur, bróðir Leifs Eirikssonar,
sem sigldi svo langt suður og
austur.
— Hver er ástæðan fyrir Vin-
lands-striðinu?
— Fyrst og fremst ágreiningur
milli norrænna fræðimanna og
spánskra, italskra og portú-
galskra fræðimanna. Ég hef ekki
athugað neitt af þvi, sem um mál-
ið er skrifað eftir endurfund
Ameriku. Ég held mig aðeins að
frumgögnunum frá tima
Columbusar. Ég dreg engar
ályktanir — tek bara saman það,
sem ævintýramenn þeirra tima
skráðu.
— Ég hef fundið skjölin bæði á
Spáni, ttaliu og Englandi. Engin
þeirra eru þekkt hér i Noregi.
Þess vegna hefur þetta verið
mjög spennandi starf.
— Það er enginn vafi á þvi, að
Columbus og italskir og portú-
galskir kortagerðarmenn hans
hafa duglega endurbætt land-
fræðilegar hugmyndir viking-
anna. Hann hefur leiðrétt staðar-
ákvarðanir vikinganna og fengið
mun réttari mynd af Amerlku.
Meðal annars hefur hann sett
Antilleeyjar á réttan stað á
kortinu — vikingarnir héldu, að
þær væru milli Irlands og Islands.
— En hann hefur varðveitt
norræn nöfn á kortum sinum.
Þess vegna er mjög auðvelt að slá
þvi föstu, hvar vikingarnir komu
við á Vinlandsferðum sinum.
— Columbus átti jafnvel sjálfur
i erfiðleikum með að sannfæra
Spánverja um, að hann hefði
fundið Vinland. Það var fyrst 19
árum eftir fyrstu ferð hans, sem
opinberir aðilar byrjuðu smátt og
smátt að trúa honum, ef marka
má skjölin.
— Þetta hefur verið erfitt en
skemmtilegt starf. Einkum
vegna þess, að ég hef aðallega
unnið þetta á nóttunni, þvi að á
daginn hef ég orðið að sinna at-
vinnu minni. Þetta er orðið að
þúsund þéttskrifuðum minnis-
blöðum — miklu meira efni en
kemst i eina bók. En hún verður
að nægja til að byrja með. Ég
vona, að bókin komi út i haust.
Þar að auki ætla ég að gefa
Untvandrermuseet góða gjöf —
50—50 ævaforn kort, sem eru ó-
metanlegar heimildir um viking-
ana og ferðir þeirra til Vinlands,
segir Káre Prytz.