Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1938, Page 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
403

Ljósmynd gerð eftir ,,Daguerre“-myndl af Bertel Thorvaldsen í Róm úti fyrir vinnustofu hans. Mynd þessi
er æfci mikið frábrugðin öSrum myndum af Thorvaldsen, sýnir hvernig hann var í hversdagslegri framgöngu á
síÖustu árum æfinnar. Myndina tók einn af lærisveinum Daguerre, þess er fann upp slíka myndagertS.
hinu fagra og merkilega höfð-
ingjasetri, árið 1741. Faðir hans,
Þorvaldur Gottskálksson, var þá
djákn þar, en 6 árum síðar, 4.
júní 1747, vígðist hann prestur að
Miklabæ í Blöndahlíð, og þar ólst
Gottskálk upp. Hann var fermd-
ur í Víðivallakirkju, er hann var
16 vetra, 22. maí 1757, og það
sumar fór hann ásamt tveim
systkinum sínum, Ólöfu, er var
fædd 1736, og Ara, er var árinu
yngri en hún, til Kaupmanna-
hafnar. Hafa þau sjálfsagt farið
með kaupskipi frá Hofsósi. Sjera
Þorvaldur var fátækur maður.
Hann hafði verið skipaður djákn
að Reynistað 10. jan. 1736 og
kvænst þá, Guðrúnu, dóttur Ás-
gríms Einarssonar frá Hraunum
í Fljótum og Hólmfríðar, dóttur
Ara Jónssonar í Sökku, og hafði
Hólmfríður átt hana áður en hún
giftist; hún gekk síðar að eiga
Þorlák Markússon í Sjávarborg.
Er nú ókunnugt, hvers vegna þau
Ásgrímur áttust ekki. Hann var
maður skólagenginn og þótti
merkismaður. Þórunn, móðir hans,
var systir Ólafs prófasts á
Hrafnagili, afa Ólafs stiftamt-
manns Stefánssonar; voru þeir
því fjórmenniugar, Gottskálk,
faðir Bertels, og Magnús kon-
ferensráð Stephensen. Ari í
Sökku, faðir Hólmfríðar, var son-
ur sjera Jóns í Vatnsfirði og
Hólmfríðar Sigurðardóttur pró-
fasts, sonar Odds biskups Einars-
sonar og Helgu, dóttur Jóns, son-
ar sjera Björns á Melstað, sonar
Jóns biskups Arasonar. Sjera Jón
í Vatnsfirði, afi Hólmfríðar Ara-
dóttur, var sonur Ara Magnús-
sonar í Ögri og Kristínar, dóttur
Guðbrands biskups Þorlákssonar.
Guðrún, kona sjera Þorvaldar,
var fædd 1713 og dó á Reynistað
1745, frá börnum sínum ungum,
og kvæntist sjera Þorvaldur ekki
aftur.
SÍRA ÞORVALDUR VAR
KIRKJUSMIÐUR.
Bæði kirkja og bæjarhús á
Miklabæ voru í ófæru ástandi,
er hann kom þangað, og varð
hann að byggja þau upp. Gengu
efni hans öll í það og því mun
hann ekki hafa sett sonu sína til
skólalærdóms á Hólum. Hann er
sagður hafa verið mikill hagleiks
maður og virðist hafa verið list-
hneigður. Embættisbækur hans
eru til enn og er rithönd hans
greinileg og mjög áferðarfalleg,
ber vott um góðan smekk, ná-
kvæmni og gætni. Hann skrifaði
svo jafnan nafn sitt, stórgerðum
snarhandarstöfum og skrautlega:
Th. Gottskalksson, og sömuleiðis
skrifaði hann svo nafn yngra
sonar síns: Gottskalk Thorvalds-
son, og nöfn hinna systkinanna í
samræmi við það, en föðurnafn
föour síns skrifaði hann þó með
þorni. — Hann og þeir feðgar
allir munu sjálfir hafa unnið
mest að smíði kirkjunnar og
bæjarhúsanna. Gísli biskup Magn-
ússon vísiteraði í Miklabæ 19. ág.
1757 og Halldór prófastur Jóns-
son 2 árum síðar. Var kirkjan
þá nær fullsmíðuð og lýsa þeir
henni nokkuð. Segir prófastur m.
a., að milligerðin milli kórs og
framkirkju, sem siður var að
skreyta nokkuð, hafi verið þann-
ig: „Milli kórs og kirkju eru 2
stafir með útskornum stykkjum