Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1938, Blaðsíða 30

422
næst um bikar stóran, og láttu
fylla hann méð sjó. Taktu bikar-
inn, og haltu honurn hátt, svo
fólkið sjái hann. Því næst skalt
þú segja: Hafið er mjer skylt að
drekka, en ekki fljótin sem renna
í það. Stíflið því öll fljót og alt
aðrensli til hafsins, því mjer er
ekki ætlað að drekka nema hafið
hreint. Ekkert stendur um það í
skilmálunum að jeg eigi að dreltka
fljótin líka“.
Þetta fór sem Esóp hafði ætlast
til. Andstæðiugar Xanthosar urðu
að viðurkenna, að þeir hefðu tap-
að.
★
Hvernig Esóp
fjekk frelsi sitt.
Esóp fór í fyrsta sinni fram á
það að fá frelsi, er húsbóndi lians
bað hann að ráða fram úr áletrun
sem var á legsteini einum, en
hann ekki einasta rjeði letrið,
heldur fann út, á hvaða stað sjóður
gullpeninga var fólginn í jörðu.
En þó Xanthos hefði boðið hon-
um frelsi, þá dróg hann von úr
viti að sleppa kryplingnum frá
sjer, og notaði alskonar brögð til
þess að halda honum kyrrum.
Seinna kom það fyrir, að ráðið
í Samos ba ðhinn nafntogaða heim-
speking Xanthos um að ráða fyr-
irboða einn, sem allir borgarbúar
voru skelfdir af. Xanthos reyndi
árangurslaust að ráða þá gátu, og
bað Esóp um að hjálpa sjer úr
þeim vanda. Nú var Esóp ráðinn
í því að nota tækifærið til þess
að verða frjáls maður. Hann sagði
Xanthos ekki ráðninguna, en
stakk upp á, að hann færi sjálfur
á fund ráðsins, og gerði þar grein
fyrir ráðningu sinni. Xanthos
fjelst á það strax, því hann var
feginn að vera laus allra mála.
Þegar Esóp var kominn á fund
ráðsins, spurði hann fyrst, hvort
það væri leyfilegt að þræll þýddi
fyrirboða. Því fögin mæltu ekki
svo fyrir. Því stakk hann upp á,
að ráðið leysti sig úr þrældómi,
áður en hann legði fram ráðningu
sína, svo eigi yrði lagabrot fram*
ið. Allir fjellust á, að svo skyldi
gert, og var það samþykt ein-
róma. En Xanthos afsalaði sjer
öllu lausnargjaldi.
Að svo búnu gaf Esóp svohljóð-
andi skýringu:
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
„Örninn, sem þjer hafið sjeð,
er konunglegur fugl, og þýðir
mikill konungur. Að hann hefir
látið hring einn falla í skaut
þræls, þýðir, að þjer missið frelsi
yðar, ef þjer gætið ekki að yður
í tíma“.
Þetta þóttu mikil tíðindi, og
biðu menn með óþreyju eftir því
hvað fram kynni að koma.
★
Hann yfirvann
þann sterkasta.
Skömmu síðar sendi Krösus kon-
ungur sendimenn til Samos, og
hótaði stríði ef houum yrði eigi
greiddur skattur. En nú báru
Samosar svo mikið traust til Es-
óps, að þeir sendu haun til kon-
ungs, ásamt fleiri sendimönnum.
Krösus rak strax augun í það,
hve Esóp var lítill fyrir mann að
sjá, og neitaði sjer ekki um að
auðmýkja hann, með því að segja
við einn af ráðgjöfum sínum: „Er
þetta maðurinn, sem ætlar sjer að
koma í veg fyrir að jeg fái yfir-
ráðin á Samos“. Esóp hafði ekki
mælt orð af vörum. En nú sagði
hann, og byrjaði með dæmisögu,
eins og hans var vandi:
„Eitt sinn var ungur drengur,
sem var að veiða skógar-engi-
sprettur. En hann naði smáengi-
sprettu einni. Hið saklausa dýr
sá að drengurinn ætlaði að stytta
því aldur, og bað um líf með
svofeldum orðum: Ó, aldrei hefi
jeg gert neinum mein, enda hvorki
get jeg slíkt nje vil. Jeg vil ekk-
ert annað en syngja. Hvaða gagn
ætlar þú að hafa af dauða mín-
m? Unglingurinn komst við og
slepti saklausu dýrinu. Yðar há-
tign, hefir saklaust smádýr fyrir
framan sig. Það einasta sem jeg
hefi mjer til ágætis er röddin, sem
jeg liefi altaf notað mannkyni til
gagns. Viljið þjer hlýða á orð
mín, yðar hátign?“
Konungur varð svo hrifinn af
lítillæti mannsins og fögru orð-
um, að hann undirskrifaði nokkr-
um mínútum síðar sáttmála við
sendinefndina, er hún var ánægð
með.
Er Esóp kom til Samos var hon-
um tekið sem sigurvegara, bg var
gert af honum líkneski í heiðurs-
skyni.
Seinna kom hann í heimsókn til
Krösusar.
Þar eð hann vildi hitta sjö vitr-
ustu menn Grikklands, og kynn-
ast þeim, fór hann á fund þeirra
Hann hitti þá í Koriuth. Því næst
fór hann til Babylon. Þar settist
liann að við konungshirðina.
★
Æfilok.
Seinna var hann kallaður til
Delphi. Hann fór þangað með eft-
irvæntingu. En þar fann hann
fyrir fanatíska goða sem á hinn
lúalegasta hátt hugsuðu um að
auðga sjálfa sig. Þetta hafði svo
mikil áhrif á hann, að hann samdi
dæmisögu, sem endaði á þá leið að
hann líkti goðunum við skíta-
hrúgu.
Er þeir heyrðu þetta komu þeir
sjer saman um að ryðja Esóp úr
vegi. Og þeir gerðu það á svo
svívirðilegan hátt, að þeir færðu
sönnur á, að sagan sem Esóp gerði
um þá var á rökum bygð.
Gullbikar var stolið úr hofinu.
Þeir fólu hann í farangri Esóps
Er bikarinn fanst og Esóp var
kærður reyndi hann alt kvað hann
gat að sanna sakleysi sitt. En það
kom fyrir ekki. Hann var dæmdur
til dauða, og honum varpað fyrir
björg. En morðingjar hans voru
of seinir til þess að taka hann af
lífi. Því hið eiginlega líf slíkra
manna byrjar þegar þeir deyja
hinum líkamlega dauða — 'hið
eilífa líf hinna ódauðlegu.
(Lausl. þýtt úr „Auslese").