Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1940, Síða 14

406
I
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
að slysið varð. Þá orti hann hið
fagra kvæði „Alfaðir ræður“,
sem er svohljóðandi:
AlfaOir ræffur, öldumar hníga,.
EilífSin breiOir út fatSminn sinn djúpa.
Helþungar stunur í himininn stíga.
Við hásæti drottins bænimar krjúpa.
AlfaSir, taktu ekki aleiguna mína.
AlfaSir, rjettu út höndina þina.
Aldan er hnigin, auS hýmir ströndin.
Á eiiífOar bylgjunum sálimar dreymir.
Þú hreyfir ei, dauSi, heilögu böndin.
Því himininn tárin ekknanna geymir.
AlfaSir, sjórinn tók aleiguna mína.
AlfaSir, rjettu mjer höndina þina.
Yfir útsænum mikla englamir syngja.
Ástina draumblæju himnanna krýna.
Dánarklukkumar deyjandi hringja.
Drottinn rjettir fram höndina sína.
Jeg bað Sigurð Eggerz að lýsa
nánar tildrögum þess, að kvæð-
ið var ort, og segir hann svo í
brjefi til mín nýlega:
„Kæri ritstjóri!
Þú baðst mig að segja þjer
eitthvað um kvæðið „Alfaðir
ræður“ og gladdir mig með því
að segja að sjómönnunum þætti
vænt um það.
Því miður get jeg ekki skrif-
að nákvæmlega um slysið í Vík.
— Jeg man að jeg var nýkom-
inn úr þingaferð. Jeg gekk nið-
ur á sjávarströndina. Var þá
logn, en þung undiralda. Var
þar á ströndinni margt manna
og var verið að skipa upp vör-
um. Heilsaði jeg sjómönnunum
og buðu þeir mig velkominn
heim með þeirri alúð, sem mjer
fanst Skaftfellingar eiga í svo
ríkum mæli. Mjer þótti vænt um
þá fyrir þá sök, að mjer fundust
þeir vera vinir mínir, en ekki
sýslumannsins. Ekki svo að
skilja að þeir væru að amast við
sýslumanninum, en mjer fanst
að þeim þætti vænna um mig en
hann.-------Þegar jeg er byrj-
aður að skrifa þessar línur, þá
stendur sjávarströndin fyrir hug
skotssjónum mínum eins og hún
var þá. Jeg sje sjómennina á
skinnstökkunum. Jeg sje vin-
gjarnlegu andlitin þeirra og jeg
finn hlýju handtökin. Jeg horfi
út á sjóinn og sje þungar logn-
öldurnar rísa------og jeg sje
sólargeislana yfir sandinum. Jeg
sje alt, sem jeg sá þá —
------alt — Og jeg man hvað
jeg var glaður í hug, er jeg
gekk heim til mín og settist að
morgunverði með gömlum vini
mínum Gunnari ólafssyni í Vest
mannaeyjum —
Jeg ljek á alls oddi — —
og sagði konunni minni og hon-
um ferðasöguna að austan. —
Og svo—eftir hálftíma kom mað
ur hlaupandi inn til mín og sagði
að bát hefði hvolft------
Jeg þaut niður á sjávarströnd
ina------En nú var það önnur
sjávarströnd. Jeg sá lík manns,
sem hafði heilsað mjer með hlýj
una í augunum —. Og ekkjurn-
ar með sorgina--------. 1 hverju
auga var sorg —. Þarna stóð
hinn mikli harmleikur í litla
þorpinu-------. Harmleikurinn,
sem svo oft fylgir lífi sjómann-
anna-------.
Daginn eftir fór jeg enn nið-
ur á sjávarströndina. Hugur
minn var fullur af harmleiknum
frá deginum áður------. Og feg-
inn var jeg, að jeg ekki mætti
neinum á sjávarströndinni, því
að mjer hefði orðið örðugt um
mál. Jeg starði út á hafið----.
Fölu andlitin með vingjarnlegu
brosin voru þarna hjá mjer —.
Og í minni eigin sál risu undar-
legar öldur, sem báru mig út í
geiminn — eitthvað langt burt
frá mjer sjálfum. Jeg veit ekki
hvað jeg gekk lengi fram og aft-
ur á sjávarströndinni —, en
þarna orti jeg „Alfaðir ræður“.
— Kvæðið var sungið við jarð-
arförina í kirkjunni undir lag-
inu við frelsisbæn Pólverja ---
Nokkrum árum síðar heim-
sóttu tveir vinir mínir mig í Borg
arnesi, Sigvaldi Kaldalóns tón-
skáld og Eggert Stefánsson
söngvari. Jeg ljet þá heyra kvæð
ið. Sigvaldi tók það með sjer og
bjó til hið landskunna lag við
það. Og nú hefi jeg sagt þjer alt,
sem jeg get sagt hjer um „Al-
faðir ræður“, og kanske á mað-
ur aldrei að segja eins mikið og
jeg hefi sagt“.
Eins og Sig. Eggerz segir í
brjefi sínu, var kvæðið sungið í
fyrsta sinn í Reyniskirkju við út-
för hinna fjögurra manna. Það
voru tveir menn, sem sungu
kvæðiðy þeir Gísli Jónsson, versl-
unarstjóri við Brydes-verslun,
og Frímann Frímannsson, versl-
unarmaður, nú afgreiðslumaður
„Laxfoss". Lagið, sem þeir not-
uðu við kvæðið, var: „Guð, þú
sem vorri ættjörð skýldir áður“,
þ. e. frelsissöngur Pólverja.
★
/rst jeg fór á annað borð að
rifja upp þenna löngu liðna
sorgaratburð, þykir mjer rjett
að geta nokkurra atvika í sam-
bandi við slysið, sem mjer finst
gjarna megi vera skrásett.
Högni Högnason (nú verka-
maður í Reykjavík) hafði verið
á Stóra-Farsæl um morguninn.
En hann var ekki með ferðina,
þegar slysið varð. Þannig stóð á
því, að rjett áður en farið var í
þessa ferð kemur drengur aust-
an úr Hjörleifshöfða fram í
fjöru og biður Högna að koma
austur í Höfða, til þess að ná
kind úr svelti. Högni spyr for-
manninn, Einar Hialtason, hvort
hann megi fara. Einar var treg-
ur; kvaðst ekki geta fækkað
mönnum. En drengurinn sækir
fast á, og loks gefur formaður
‘Högna eftir, en með því skilyrði,
að annar komi í hans stað. Var
þá Skúli Unason á Fossi fenginn
í stað Högna, en hann hafði ver-
ið í landvinnu. Skúli var einn
þeirra, er druknuðu. Högni var