Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1947, Blaðsíða 27

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
407
KIRKJUR FÁNGANNÁ
CHURCHILL ávarpaði einu sinni
stríðsfanga í útvarpi á þessa leið:
Stríðsfangar! Dapurleg er ævi yðar.
Þjer eruð alveg á valdi óvinanna. Þjer
eigið það undir góðmensku þeirra
hvort þjer fáið að halda lífi, og undir
geðþótta þeirra hvort þjer fáið nægi-
legt viðurværi. Þjer verðið að hlýða
fyrirskipunum þeirra, sitja og standa
eins og þeim þóknast, og bera það alt
með þögn og þolinmæði. Dagarnir eru
langir, það er eins og tíminn dragnist
ekki úr sporunum. Andrúmsloftið í
fangabúðum er óholt, hvað góðar sem
fangabúðirnar eru. Menn verða upp-
stökkir og deila út af smámunum, og
gera því hver öðrum lífið leitt. Þjer
hafið það altaf á tilfinningunni að þjer
sjeuð í búri, umkringdir af gaddavír
og girðingum, umkringdir af vopn-
uðum varðmönnum, heftir af reglu-
gerðum og fyrirskipunum.--------
ALT ÞETTA og mikið verra urðu
margir stríðsfangar að þola. En Ástra-
líumenn tóku þessu eins og hetjur.
Þeir horfðust í augu við ill forlög og
ljetu þau ekki kúga sig. Þeir bygðu
sjer kirkjur í fangabúðum Japana. —
Með því fengu þeir hughreystingu og
dáð til að þola hina illu ævi.
Fyrsta kirkjan var víst bygð í Oes-
apa Besar fangabúðunum á eynni
Timor. Fangabúðir þessar voru um-
girtar með gaddavír, og það var svo
kaldhæðnislegt að þessar gaddavírs-
girðingar höfðu Ástralíumenn sjálfir
sett þarna 'til þess að verjast innrás
Japana. Staðurinn var áður álitinn
mjög heilsusamlegur, gríðarmiklar
pálmaekrur fram að sjó. En þarna
komu upp drepsóttir, vegna þess að
engin læknislyf nje hjúkrunargögn
voru til handa þeim, sem sárir voru.
Japanar bönnuðu föngunum ekki að
reisa kirkju, en þeir ljetu þá ekki fá
neinn efnivið til hennar. En með ótrú-
legri nýtni og fyrirhyggju var verkið
hafið. Pálmatrjen voru höíð fyrir
stoðir og súlur, en annað byggingar-
efni var ekki nema gaddavír og pálma
blöð. — Þess munU víst engln dæmi
hvorki fyr nje síðar, að kirkja hafi
verið bygð úr slíkum efniviði. Og hún
var ekki helguð neinni sjerstakri trú
nje kennisetningum. Hún var ekkert
annað en guðshús fanganna.
AÐRAR fangabúðir voru í Tand-
jong Priok á Java. Þar voru fang-
arnir hafðir í kofum, sem verkamenn
við höfnina höfðu áður búið í, og um-
hverfis þá var hin sjálfsagða gadda-
vírsgirðing. í þessum fangabúðum
voru þúsundir fanga frá ýmsum lönd-
um: Bretlandi, Hollandi, Bandaríkj-
unum, Ástralíu og Indlandi. í miðj-
um þessum fangabúðum var reist feg-
ursta kirkjan af öllum fangakirkjum.
Ástralskur byggingameistari teiknaði
hana og sá um smíði hennar. Og það
voru eingöngu Ástralíumenn, sem að
henni unnu. En listfengri menn frá
öðrum löndum skreyttu hana. Og svo
fengu fangarnir því til leiðar komið
að stórt autt svæði var alt í kring um
kirkjuna og þetta svæði gerðu þeir að
hinum fegursta aldingarði.
Yfirforingi Japana þarna var lið-
legri en margir aðrir. Hann Ijet fang-
ana fá ýmiskonar efnivið, svo sem
timbur og sement, og var það eins-
dæmi. En auk þess gátu fangarnir
krækt sjer í ýmislegt.
Þeir voru látnir vinna við höfn-
ina og á hverju kvöldi báru þeir eitt-
hvað á sjer innan klæða heim í fanga-
búðirnar, eitthvað, sem að gagni gat
komið við kirkjusmíðina og þeir höfðu
komið höndum á niður við höfnina.
Kirkjan varð meistarasmíð. Og það
sem tók öllu fram var það að á henni
var gluggi með máluðum rúðum. Ensk
ur sjóliðsforingi, sem þarna var,/
kunni að mála á gler. Hann eyddi öll-
um frístundum sínum í það. Að vísú
hafði hann ekki annað en venjulegt
gluggagler til að mála á, en í hönd-
um hans urðu rúðurnar að listaverk-
um. Á þeim voru táknmyndir þeirra
hugsjóna, sem bandamenn börðust
fýrir. — Japanar skildu ekki þessar
Kirkjan í Tandong Priok.