Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1947, Blaðsíða 28

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
rm
myndir, en þeir sáu að þetta var list
og yfirforinginn hrósaði listamannin-
um mjög mikið, og bað hann að mála
myndir fyrir sig.
Svo tilkomumikil var þessi kirkja
og guðsþjónusturnar í henni, að jap-
önsku hermennirnir stóðu stundum
heiðursvörð á meðan. Og mynd af
henni birtist í einu japanska blaðinu,
til sannindamerkis um það hve vel
Japanar færi með fanga sína.
ENN VORU íangabúðir í Maka-
suna og þangað voru flestir áströlsku
fangarnir sendir. Þessar fangabúðir
voru ekki annað en þorp þarlendra
manna, kofar gerðir úr bambusviði
og stráþaki. Snemma á árinu 1934
voru þarna þúsund ástralskir fangar.
Þeir tóku sig til og breyttu hálfbygð-
um kofa í kirkju. Engin verkfæri
höfðu þeir og engan efnivið nema
það, sem hægt var að safna saman
innan fangabúðanna. Altarið var gert
úr bambusstöngum og á það breiddur
hvítur klútur, sem flugmaður nokkur
áttí. Stafninn á bak við altarið var
svo að segja alþakinn með bláu silki.
Það fengu þeir úr ónýtri fallhlíf, sem
einn hermaðurinn hafði verið með í
poka sínum. Prjedikunarstóllinn var
þó máske hugvitssamlegast gerður. —
Hann var úr bambus, en það mátti
hækka hann og lækka eftir vild þess,
sem prjedikaði og til þess var notað
stýri úr ónýtum bíl.
Ekki fannst þeim kirkjan sín nógu
skrautleg með þessu. Þeir vildu endi-
lega hafa blómaskraut þar. Og fram
úr því var ráðið á einfaldan hátt. Fyr-
ir utan tjald varðliðsforingjans, sem
var þar mjög skamt frá, voru tvær
cementspípur, íimm feta langar og tvö
fet í þvermál. Þessum pípum hnupl-
uðu þeir og grófu þær niður á endann,
sitt hvorum megin við altarið. Svo
rændu þeir skrautlegum blómum úr
garði varðliðsstjórans. Og alt í einu
yoru þarna komnir tveir blómstur-
pottar með stórvöxnum og fögrum
^þlómum. Varðmönnunum íanst ekki
neitt athugavert við þessa skreytingu
og einhvern veginn fór það svo, að
þeir söknuðu ekki pípnanna.
Kórinn var prýddur á þann hátt að
tjalda hann innan með Ijereftspokum.
Var rakið upp úr endunum svo að þar
varð kögur á. Og svo var þetta málað
með heiðbláum lit og skreytt með gull
stöfum. Það gerði maður, sem jap-
anski foringinn hafði látið mála bíl-
inn sinn með þessum litum. Það var
föngunum happ að hann skyldi aldrei
taka eftir þessari litaskreytingu í
kirkjunnf.
í BATAVIA voru fangabúðir, þar
sem áður höfðu verið hollenskir her-
skálar. Þarna voru þúsundir fanga.
Engin kirkja var byggð þar, en guðs-
þjónustur voru haldnar í samkomu-
skála, sem var opinn á þrjá vegu. —
Þarna var mikill söngur og hljóðfæra-
sláttur, því að þar voru 16 hollenskir
hljóðfæraleikarar, sem áður höfðu ver
ið í hljómsveit útvarpsins í Batavia.
Vegna þess að skálinn var opinn,
heyrðist söngurinn víðsvegar. Og rann
sókn var hafin. Japanski embættis-
maðurinn, sem hana framkvæmdi,
áleit að söngurinn stælti fangana upp
og viðheldi bardagahug þeirra. Bann-
aði hann því flest lögin, sem sungin
voru að jafnaði. Upp úr þessu vildi
svo illa til, að presturinn komst í ónáð
hjá stjórn fangabúðanna, og þá voru
guðsþjónusturnar algerlega bannaðar.
En fangarnir ljetu krók mæta bragði.
Þeir fluttu guðsþjónustur sínar í jarð-
hús, sem gert hafði verið til að geyma
í því matvæli. Komu þeir kapellu-
sniði á jarðhúsið. En aldrei gátu verið
fleiri en 20 við messu í einu. Úr þessu
var bætt með því að halda hverja
messuna eftir aðra. Og þegar einn hóp
urinn fór út, kom annar inn. Og þeim
tókst að halda þessu leyndu fyrir Jap-
önum. Þarna var messað fram í lok
september 1943, og allir fangarnir
munu ævilangt blessa minningu þess-
arar litlu og ósjálegu kirkju.
í ÖLLUM íangabúðum Japana voru
kirkjur reistar. Það var ekki gert fyr-
ir fortölur kennimanna, því að oft var
enginn presturinn til að flytja guðs-
þjónustur þar. En guðsþjónustur voru
samt haldnar, ýmist opinberlega eða
með leynd, eftir því hvernig á stóð.
Og það voru hermennirnir sjálfir, sem
prjedikuðu. Þeir eru múske ruddaleg-
ir í herbúðum og grimmir á vígvöll-
um, en er að þrengir verulega, þá
leita þeir styrks í auðmýkt hjá skap-
ara sínum.
Þess vegna reistu þeir kirkjurnar í
fangabúðunum.
íW ^ íW ^
/ MARGMENNI er jólunum spilt meö
glaumi og yfirborös kœti, óhófi í gjöf-
um, mat og drykk. Menn reyna aö
skapa sjer jólafagnaö, en gleyma því
aö hann fæst ekki meö fínum fötum,
veisluhöldum og krœsingum, heldur
veröur hann aö koma innan aö.
Þess vegna eru jólin t sveitinni mjer
hugstœöari og endurminning þeirra
Ijúfari heldur en jólanna í borginni.
í sveitinni skyggir glaumurinn ekki
á jólin. Þar eru ekki svo björt Ijós, að
stjörnur himinsins sjáist ekki fyrir
Ijóma þeirra. Þar er ekki sá hávaöi
af umferö, aö hann kœfi klukkna-
hljóminn. Þar þekkjast allir og þar
getur sameigmlegur jólahugur gagn-
tekiö alla.
Jeg hef aöeins lifaö ein gleðileg jól
í borginni. Þaö var í spítala. Hjúkr-
unarkonurnar fórnuöu sjér fyrir okk-
ur sjúklingana. Þær reyndu aö gleöja
okkur á allan hátt, jafnvel meö því
aö brjóta settar reglur og gefa okk-
ur betri mat, en viö áttum aö boröa.
Þœr voru á fótum alla jólanóttina og
þœr fullvissuöu okkur um þaö að sjer
heföi aldrei liöiö betur. Þœr fluttu
gleöi og friö inn í sjúkrastofurnar.
Þaö getur verið aö þœr hafi sagt þaö
satt, aö sjer hafi aldrei liöiö betur.