Lesbók Morgunblaðsins - 20.05.1953, Blaðsíða 22

303
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
úrunnar. Menn verða að gæta þess,
að birnan er í sjáli'heldu í hiði sínu
ot* lær þar hvorki vott r.é þurrt í
3—4 mánuði, en verður að ala húna
á mjólk. Ef húnarnir væri því til-
tölulega jafn stórir og börn við
í'æðingu, mundu þeir ganga svo
nærri móður sinni að hún biði af
því bana, og með því móti mundi
kvnið deya út.
Þegar húnarnir eru um 40 daga
gamlir, fara þeir að sjá, en móðirin
yfirgefur ekki híði sitt fyr en þeir
eru orðnir þriggja mánaða gamlir.
Hún er þá orðin mjög aðþrengd,
grindhoruð og þófarnir á fótum
hennar flagna af og hún verður svo
sárfætt að hún á illt um gang. Eftir
hina löngu föstu þolir hún heldur
ekki nema léttmeti fyrst í stað. —
Þetta veit hún og gætir mjög hófs
fyrst í stað. En eftir hálfan mánuð
eru þófarnir orðnir harðir aftur og
meltingin í bezta lagi og hún má
eta hvað sem hana langar í.
Aga þarf börnin
og kenna þeim
Það er svo sem ekkert sældar-
brauð fyrir birnuna að þurfa að ala
upp tvo og þrjá húna, sem bæði
eru gráðugir og óstýrilátir. Hún
hefur engan til að hjálpa sér og
hún verður að höfuðsitja húnana
svo að björninn nái ekki í þá, þvi
að hann þohr svo illa gáskann í
þeim að hann mundi drepa þá, ef
hann næði í þá. Birnan hefur því
allt illt á hornum sér við hann
fram eftir sumri, eða þangað til
ástalíf þeirra hefst aftur. En þá er
húnunum alveg ofaukið og skilja
þeir ekkert í því. Það er því ekki
að furða þótt birnan sé önug í
skapi með köflum. En yfirleitt er
hún húnunum mjög góð og ástrík
móðir og óþreytandi kennari. Hún
leikur sér við þá og gætir þeirra
eins og sjáaldurs augna sinna En
hún refsar þeim líka ef þeir eru
óþægir. Þar vantar ekki agann.
Þegar henni mislíkar við þá rass-
skellir hún þá hispurslaust, og á
þann hátt kennir hún þeim að
hlýða.
Hið fyrsta, sem húnarnir verða
að læra, þegar þeir koma út í skóg-
inn, er að klífa upp í tré, því að
uppi í trjám er öruggasti staðurinn
fyrir þá. Birnan byrjar á því að
klífa sjálf og sýna þeim hvernig á
að fara að því. Svo rennir hún sér
niður og hvetur þá til þess að
reyna. Þeir fara að klífa, en þegar
þeir eru skammt komnir verða þeir
annað hvort hræddir eða þá svim-
ar, svo að þeir sleppa tökum og
hlunkast niður. Fá þeir margar
slíkar skrokkskjóður áður en þeir
hafa fengið næga æfingu. En það
er eins og þeim þyki gaman að því
að detta, því að óðar leggja þeir á
stað aftur. Þeir læsa klónum í trjá-
stofninn, en taka ekki utan um
hann, eins og margir halda. Þess
vegna verða þeir að varast tré, sem
eru með lausum berki eða farin að
fúna svo að börkurinn sé laus. —
Mamma kennir þeim að þekkja
slík tré og forðast þau.
Húnarnir leika sér mikið
Stundum þegar henni leiðast
ærslin í húnunum, rekur hún þá
upp í tré til þess að hafa frið fyrir
þeim. Og húnarnir verða fljótt
leiknir í listinni. Þeir klífa upp í
trjátoppa og fara ut á greinar,.sem
eru svo veikar að þær svigna und-
an þunga þeirra. Þar komast þeir
upp á það að róla sér og þykir
ákaflega gaman að, svo að þeir
gæta sín ekki og róla sér svo hart
að þeir hendast af greininni og
hrapa til jarðar. En ekki láta þeir
það á sig fá, heldur flýta þeir sér
aftur upp í tréð til þess að leika
hinn sama leik Yfirleitt eru þeir
alltaf að leika sér og finna upp á
mörgu, alveg eins og krakkar. Þeir
stökkva, hlaupa í hring, fljúgast á,
fara í feluierk og eru svo með alls
konar hrekki við mönnnu sína. En
þegar mamma segir þeim að koma
og fá sér næringu, þá hættir allur
lcikur og galgopaskapur samstund-
is og þeir hlaupa á eftir henni inn
í þéttan runna, þar sem henni
finnst beztur felustaður. Þar sezt
hún upp við tré og húnarnir koma
og sjúga hana, og stundum heldur
hún þá á þeim í fanginu og er þá
hin ástúðlegasta og bliðasta. Hún-
arnir hamast mjög á spenunum og
það drynur i þeim af ánægju, svo
að heyra má langar leiðir.
Þegar húnarnir eru orðnir hálís
árs gamlir fara þeir að eta „allt sem
að kjafti kemur“. Mamma kennir
þeim að veiða fisk, læsa í hann
klónum. Hún kennir þeim að tína
ber og ræna akornum af íkornum.
Hún kennir þeim líka að veiða
maura, en sú veiðiaðferð er þann-
ig, að björninn stingur hrammin-
um niður í mauraþúfu, dregur
hann svo upp löðrandi af maurum
og sleikir þá af hramminum. —
Mamma kennir þeim líka að ná í
hunang, en þar er nú vandinn
meiri, því að býflugumar verjast
hraustlega, og þessar litlu skepnur
hafa oft rekið fullorðna birni á
flótta, eða neytt þá til að sleppa
tökum á tré og láta fallast til jarð-
ar. Ef birnir komast upp á að eta
svín, verða þeir ógurlega sólgnir í
þau. Þess vegna kemur það oft
fyrir að birnir ráðast inn í svína-
stíur bænda, rota eitthvert svínið
og hlaupa svo burt með það í fang-
inu.
Þola ekki hrekki
Birnir reiðast mjög illa, ef þeir
eru hvektir eða ginntir. Einu sinni
ætlaði ferðamaður að ná mynd af
skógarbirni í dýragarði og til þess
að fá hann til að standa á aftur-
fótunum, lézt maðurinn hafa eitt-
hvert sælgæti handa honum og
rétti upp hendina eins og hann
hefði það í lófa sinum. En þegar