Lesbók Morgunblaðsins - 06.12.1953, Blaðsíða 20

754
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
bæ sínum. Það varð til þess, að
börn voru hálfhrædd við þessi hjón
og báru kala til þeirra. Strákar
gerðu þeim stundum glettur. Meðal
þeirra var Karl, sonur Magnúsar,
sem nú er dáinn fyrir fáum árum,
kominn á eíri ár. Karl heitinn var
vitur maður og góður og dugandi
sjómaður, en nokkuð ófyrirleitinn
og fyrirtektasamur í æsku. Frá því
sagði hann á efri árum, að þegar
hann var strákur, hetði hann, og
annar strákur til, laumast heim að
Gerðum á einu dimmu vetrarkvöldi
á vökunni. Þeir gengu að baðstofu-
glugganum og horfðu inn, en vör-
uðust að láta sjá sig. Borð stóð út
við gluggann, og við það sat ,hús-
fáðandi og var að lesa húslestur
við Ijós olíulampa, er hekk innar-
lega í baðstofunni, en heimafólk
sat þegjandi á rúmum sínum og
hlýddi á lesturinn. Gat var á glugga
póstinum, til þess að hleypa hreinu
lofti inn. Strákarnir voru nýbúnir
að eignast vatnsbyssu, og nú stungu
þeir stútnum á henni inn um póst-
gatið og sendu vatnsgusu mikla inn
í baðstotuna. Þeir ætluðu að hitta
húsráðanda við húslesturinn, en til
afirar ógæíu hittu þeir lampaglasið,
sem auðvitað sprakk og ljósið
drapst samstundis og fóikið sat
eftir í myrkrinu, og var húsiestr-
inum þar með lokið. I einni svipan
var Páll gamli kominn út og elti nú
sökudóigana, en þeir flýðu í dauð-
ans oíboði upp í heygarð, steyptu
sér ofan í eina geilina og létu þar
fyrirberast, unz leitinni var hætt.
Hálígaman haíði Magnús af þessu,
og öðrum tiltektum sonar síns, ekki
sízt ef hann var dálítið hýr, sem oft
kom íyrir.
Þorbjörg í Gerðum lifði mann
sinn. Þegar hún dó, sagði Magnús
lát hennar á þessa leið:
Tobba í Gerðum tók sér fexð á hendur
upp í háan himnarann
að hitta Pál, sinn eiginmann.
Sigurður Sigmundsson og Gyða,
kona hans, voru Skaftfellingar að
ætt. Þegar þau voru í tilhugalífinu
fyrir 70—80 árum, fór Gyða eitt
sumar austur í átthaga sína að
finna ættingja og vini. Til þeirrar
farar fékk hún lánaða ágæta, jarpa
reiðhryssu, er Magnús átti. Hryss-
an meiddist svo mikið í ferðinni,
að það varð að slátra henni um
haustið. Magnúsi þótti vænt um
Jörp sina og vildi ekki slátra henni
sjálfur, en lét Ólaf nokkurn í Móa-
koti gera það og fá af henni kjötið.
Þá kvað Magnús:
Mig vill stanga mæðan skörp,
mér finnst langur skaðinn,
Ólafur svangur étur Jörp,
ég má ganga í staðinn.
Þau Sigurður og Gyða bjuggu á
jörðinni Grímsfjósum í nokkur ár.
Sigurði þótti vænt um býlið og
kallaði það í gamni Landið og sjálf-
an sig Landshöfðingja. Þau Gyða
eignuðust fjóra sonu og þrjár dæt-
ur. Eitt sumar, þegar börnin voru
orðin stálpuð, tók Sigurður sér há-
degisblund á heitum sólskinsdegi,
en drengirnir voru að leika sér á
bökkum Löngudælar. Var þá ein-
um þeirra, Jóni, fleygt í dælina,
viljandi eða óviljandi, en hann
náðist aftur lifandi. Um það kvað
Magnús:
Landshöfðinginn lá og svaf,
lítið vissi um hrekki.
Drengurinn fór á dauðans kaf,
en Drottinn vildi hann ekki.
Yngsti sonur Sigurðar og Gyðu
heitir Kristinn. Hann kom oft á
heimili Magnúsar, þegar hann var
barn og unglingur. Karítas, kona
Magnúsar, tók drengnum vel og
var honum góð, en Magnúsi var
ekki um komur hans gefið, kallaði
hann Landshöfðingjagotið og kvað
um hann vísur, svo sem þessa, er
hann orti um Kristinn þegar hann
var milli fermingar og tvítugs og
fór að róa til fiskjar, eins og aðrir
ungir menn í verstöðvum Islands:
Baróninn sér brá á flot,
burði hefur nóga.
Landshöfðingja látið got
líka fór að róa.
Baróninn í vísu Magnúsar var
Einar í Garðhúsum á Stokkseyri,
kominn á efri ár, er Kristinn var
ungur. Einar var dugandi formaður
og barngóður og tók jafnan drengi
nágranna sinna á skip sitt, er þeir
höfðu aldur og þroska til, þar á
meðal Kristinn. Einar var glað-
lyndur, viðræðugóður og dálítið
upp með sér. Þess vegna fekk hann
viðurnefnið Baróninn hjá Magnúsi.
Haustið 1915 flutti járnsmiður
einn frá Reykjavík til Stokkseyrar,
settist þar að og átti þar heima í
tíu ár. Magnúsi þótti gaman að sjá
hann vinna og var hjá honum öll-
um stundum þessi fimm ár, sem
þeir áttu eftir að vera nágrannar.
Lét hann þá vísurnar óspart fjúka,
því að hann orti um allt og alla og
fann alls staðar yrkisefni. Járn-
smiður þessi hafði Kristinn Sig-
urðsson oft í vinnu og fann þá
brátt, að hann var í litlu áliti hjá
Magnúsi og sveitungum sínum yfir
höfuð, en járnsmiðnum reyndist
hann hinn bezti, bæði sem hjálpar-
maður og vinur. Eitt kvöld voru
þeir að reka járn af kappi miklu
og hoppaði þá Kristinn upp í lamp-
ann. Magnús kvað:
Lampinn hefur lítið þol,
líklega það sérðu,
hufðu engin handaskol,
haltu kjafti og berðu.
Einu sinni var Kristinn líka að
bora járn í borvél. Kemur hann
þá með stykki úr vélinni, sýnjr
smiðnum, og segir um leið og hann
bendir á nagla í vélinni: „Þetta
datt úr, af því að þessi nagli er of
linur“. Smiðurinn sér að vélin er