Lesbók Morgunblaðsins - 04.04.1954, Síða 10

238
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
VERALDARSAGAN I TOLUM
BÆTTAR samgöngur hafa gert veröldina smærri og aukið viðskifti
þjóðanna. Hagskýrslurnar eru orðnar ómissandi þáttur í almennri
fræðslu, og án þsirra er ekki haegt að gera samanburð á þjóðunum.
— Á því sviði vinnur hagfrseðideild UNO ómetanlegt starf.
gÁ SEM á annað borð er farinn
að notfæra sér hagskýrslur til
að fræðast um aðrar þjóðir og-gera
samanburð á þeim og sinni eigin
þjóð, hætíir því vart aftur. Þess-
háttar menn lifna allir við er þeir
sjá hagfræðilegt efni, þó að þeir
hafi verið að sofna yfir dágóðri
skáldsögu. Því að tölurnar geta ver-
ið lifandi, og eru það jafnan þeg-
ar þær fjalla um það sem er áþreif-
anlegt og einhvers varðandi. Og
þær eru fræðandi og veita miklu
meira af þeim „hyggindum sem í
hag koma“ en ýmsar frásagnir ver-
aldarsögunnar um Atla Húnakon-
ung, Alexander mikla, Júlíus Cæs-
ar eða Napoleon.
Heimurinn er orðinn þannig, að
enginn skyni borinn maður getur
án hagskýrslanna verið. Eigi aðeins
hagfræðingarnir sjálfir eða kaup-
mennirnir, sem hafa verslunarsam-
bönd við fjarlæg lönd, heldur líka
sjómaðurinn og bóndinn. Umheim-
urinn er orðinn svo nálægur og
viðskiftin svo margþætt, að enginn
kemst hjá því að vita meira um
þennan sama umheim en forðum,
meðan þjóðirnar voru einangraðar
og hver reyndi að búa sem mest
að sínu.
Það tók stundum mánuð og það-
an af meira að komast af íslandi
til annara landa, og þarf ekki að
sem lá þar í einu hólfinu. Þarna
var hann þá kominn maðurinn,
sem hvarf meðan á smíði skipsins
stóð. Sagan um að hann hefði ver-
ið kviksettur í skipinu, reyndist þá
rétt eftir allt. Þess vegna hafði
Austri hinn mikli alltaf verið
óhappaskip.
fara nema rúm hundrað ár aftur
í tímann til að finna þess dæmi. Nú
er hægt að fara nokkrum sinnum
kringum hnöttinn á þeim tíma, og
vilji einhver koma orðsendingu út
í lönd getur hann gert það og feng-
ið svar við henni á sama klukku-
tímanum.
Margir gera sér ekki og vilja
ekki gera sér grein fyrir því, að
mennirnir á jörðinni eru orðnir
hver öðrum háðir, og verða því
háðari sem samskiftin verða meiri.
Við þurfum að vita um árferðið í
Brasilíu til þess að geta gert okkur
í hugarlund hvort kaffiverðið fer
hækkandi eða lækkandi næsta ár,
og við verðum að þekkja Brasilíu-
búa til að vita hvernig við eigum
að verka fiskinn, sem við seljum
þeim. Við verðum að þekkja hvaða
atvinnuvegir það eru, sem hver
þjóð skarar sérstaklega fram úr í,
hvaða menntastofnanir íslending-
um er ráðlegast að sækja þegar
þeir vilja framast í einhverri sér-
stakri grein. — Og við verðum að
vita hvað er að gerast í heiminum,
og sérstaklega hvar um framfarir
er að ræða í heiminum. Þegar stríð
verður í Kóreu eða Indókína fáum
við meira en nóg að frétta um það,
en síður um hitt, ef eitthvert ný-
mæli kemur fram í atvinnumálum,
jafnvel þó að það gæti varðað ís-
lendinga miklu.
00H
Sem betur fer gerist nefnilega
miklu fleira í heiminum en styrj-
aldir — bæði heitar og kaldar. Fyr-
ir frumkvæði UNO hefur hin síð-
ustu ár verið unnið að skýrslu-
söfnun meðal allra þjóða, til að
ná saman hagfræðilegu yfirliti um
sem flestar þjóðir heimsins, at-
vinnu þeirra og menningu. Það
eru 252 svæði á hnettinum, sem
þessar hagskýrslur ná til og hefir
yfirlitið verið látið ná aftur til árs-
ins 1932, en þá gekk kreppa yfir
veröldina, og fram til allra síðustu
ára.
í
M ANNF J ÖLDINN
Hve margar manneskjur lifa á
jörðinni? Fyrir stríð var talan mjög
á reiki, því að um ýms lönd varð
að fara eftir ágiskun. Samkvæmt
upplýsingum UNO er talið að árið
1952 hafi mannfjöldinn verið 2.499
milljónir, en árið 1920 ekki nema
1.875 milljónir. Á síðustu fimm ár-
um hefur fólkinu fjölgað um 26
milljónir á ári, að meðaltali.
Þetta svarar til þess að nú búi
18 manns á hverjum ferkílómetra
að meðaltali. í Afríku eru 208 millj-
ónir, hvkir, svartir og múlattar, eða
aðeins 7 á ferkílómetra. í Ameríku,
nyrðri og syðri, er aðeins þéttbýlla,
eða 8 manns á ferkílómetra, og í
Asíu, að rússneskum löndum und-
anskildum, búa 1326 milljónir, eða
meira en helmingur allra jarðar-
búa, og þar eru að meðaltali 50
manns á hverjum ferkílómetra. í
Evrópu eru 81 manneskjur á hverj-
um ferkílómetra en Evrópa er sex
sinnum minni en Asíulöndin. Á
ýmsum úthafseyjum jarðarinnar