Lesbók Morgunblaðsins - 04.04.1954, Page 15

- LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
r
243
Gömul fallbyssa stendur upp úr rústunum Hin rauða klettaströnd
hafnbannið var úr sögunni fáum
árum síðar, var gullæðið á Helgo-
landi líka á enda. Nú neyddust
eyaskeggjar til að taka til sinna
gömlu starfa aftur við sjómennsk-
una, en þar var við óvænta örðug-
leika að etja. Fiskibátarnir, sem
legið höfðu árum saman ónotaðir,
voru orðnir ónýtir, og af öllum
gróðanum var harla lítið eftir til
þess að kaupa eða smíða nýa,
Helgoland var orðið ensk eign og
HeJgolendingar fyrir bragðið skoð-
aðir sem útlendingar bæði í Þýzka-
landi og Danmörku, svo að hinir
gömlu markaðir þeirra voru líka
lokaðir.
Það var stofnun baðstaðar á
Helgolandi, sem kom fótunum und-
ir efnahag eyarskeggja á ný, og
hafa þeir síðan um miðja síðustu
öld fyrst og fremst lifað á fyrir-
greiðslu ferðamanna á sumrum.
Hafa menn innréttað hús sín þann-
ig, að leigja mætti út sem mest af
þeim, og hafa þá fjölskyldurnar
hírzt í kjöllurunum yfir sumarið.
Til þess að hæna enn fleiri ferða-
menn þangað, hafa flestar vörur
verið seldar tollfrjálst á eynni,
enda liggur hún utan landhelgis-
línu. En fyrst og fremst er það hið
hreina og holla loft Helgolands og
svo sjóböðin, sem hæna ferðamenn
þangað — auk hinnar stórbrotnu
náttúru þessarar yndisfögru eyar.
Margir frægir menn hafa gist
Helgoland, þar á meðal skáldið
Heinrich Heine, og þar orkti Hof-
mann von Fallersleben þýzka þjóð-
sönginn árið 1841.
FERÐ MÍN TIL
HELGOLANDS
EGAR ég kom til Þýzkalands
haustið 1951, var um fátt meira
talað en Helgoland. Hörð deila stóð
yfir milli Þjóðverja og Englend-
inga um eyna, sem hafði verið
mannlaus síðan á styrjaldarárun-
um og notuð sem skotmark af flug-
flota Breta, er hann var að sprengju
kastæfingum. Kröfðust Þjóðverjar
þess að fá eyna aftur, en Bretar
töldu sig ekki geta misst hana.
Blöðin skrifuðu mikið um málið
og oft undir risafyrirsögnum. Satt
að segja fannst mér þá vera gert
óþarflega mikið veður út af þessari
klettaey, því að hvað munaði um
það, þó að einir 2500 eyarskeggjar
yrðu heimilislausir á sama tíma og
tíu milljónir Þjóðverja frá austur-
héruðunum voru á flótta fjarri átt-
högum sínum?
Um jólaleytið 1952 var ég svo
beðinn að halda fyrirlestur og sýna
kvikmyndir um ísland í bænum
Husum á Norðursjávarströndinni,
fæðingarbæ skáldsins Theodors
Storm. Ég brást vel við þessu, því
að áhugi og þekking Þjóðverja á
íslandi er undraverð, svo að erfitt
er að fá betri áheyrendur um það
efni.
Að loknum fyrirlestrinum kom
til mín gráhærður roskinn maður,
lágur vexti, en kviklegur, og sagð-
ist heita dr. Martin Bahr, verkfræð-
ingur frá Tönning og stjórn - idur-
reisninni á Helgolandi, s< E..g-
lendingar höfðu loksins afK t °tt-
ur þá um vorið. Fór hann þess á
leit við mig, að ég færi einhvern
tíma til Helgolands og heldi þar
íslandsfyrirlestur og sýndi kvik-
myndir fyrir verkamennina, því
að vist þeirra væri heldur daufleg,
fátt til skemmtunar og aðeins væru
þar karlmenn, því að engum fjöl-
skyldum hefði verið leyft að setjast
að aftur á eynni.
Þessu boði tók ég fegins hendi,
því að mig var mjög farið að langa
til að sjá þessa söguríku og fögru
ey með eigin augum.
Ekki varð samt úr förinni fyrr
en í haust, sem leið, er ég lagði
upp frá Kiel vopnaður íslandskvik-
mynd og vænu handriti. — Frá
Tönning átti að fara með kútter
síðari hluta dags, en sökum þoku