Lesbók Morgunblaðsins - 31.12.1961, Blaðsíða 2

630
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Þorsteins Björnssonar fríkirkju-
prests í Reykjavík. Þorsteinn var
framkvæmdamaður mikill og
kappsfullur. Eitt sinn stóð hann í
einhverj um byggingum og vant-
aði þá tilfinnanlega stóran stein.
Kom honum þá í hug að steinn-
inn á leiði fornmannsins myndi
henta sér ágætlega. Þorsteinn vissi
þó hverjar sagnir gengu um stein-
inn, að hann mætti ekki hreyfa,
því að þá myndi illt af hljótast.
En hann var maður ófælinn og
kjarkmikill og lét sér ekki smá-
muni fyrir brjósti brenna, enda
var hann hið mesta karlmenni.
Varð það svo úr að hann safnaði
saman mönnum til þess að bera
steininn heim til sín, og urðu þeir
8 saman. En steinninn var svo
þungur, að þeir áttu fullt í fangi
með hann, enda þótt þeir væri
svo margir. Eftir mikið og langt
erfiði komu þeir honum þó á þann
stað, er Þorsteinn hafði ætlað
honum. ,
Eftir að þessu stórvirki var
lokið var Þorsteinn að vinna eitt-
hvað úti við. Skyndilega syfjaði
hann þá svo mjög, að hann mátti
ekki halda sér vakandi. Fór hann
því heim, gekk upp á baðstofu-
loft, hallaði sér upp í rúm og var
þegar sofnaður. Dreymir hann þá,
að upp úr baðstofustiganum kem-
ur maður, stór og aðsópsmikill,
og skipar honum harðlega að skila
steininum aftur þangað sem hann
var tekinn. Þorsteinn hrökk upp
við þetta og þóttist þá sjá á eftir
manninum niður uppgönguna. Var
hann nú glaðvaknaður. Ekki setti
hann þetta neitt fyrir sig, heldur
fór á fætur og gekk út til vinnu
sinnar, sem hann hafði frá horfið.
En hér fór sem áður, að skyndi-
lega sækir hann svefn svo að hann
má ekki halda sér vakandi. Lagð-
ist hann þá út af og sofnaði skjótt.
Kemur þá sami maðurinn að hon-
um aftur og er nú enn byrstari
í bragði er hann skipar Þorsteini
að skila steininum. Þorsteinn
hrekkur upp við þetta og íhugar
draum sinn. En vegna þess að
hann trúði ekki á neina fyrir-
burði, ætlaði hann að humma
þetta fram af sér. Og enn fer hann
til vinnu sinnar.
En það fer sem fyr, að brátt
syfjar hann svo að hann má ekki
annað en leggja sig til svefns og
sofnar þegar. Kemur hinn ókunni
maður þá að honum í þriðja sinn
og er nú ærið gustmikill. Gengur
hann að Þorsteini, tekur um fót
hans og kreistir fast, og segir að
hann skuli ekki hafa betra af því
ef hann vilji ekki skila steininum.
Nú vaknar Þorsteinn og er hon-
um þá nokkuð brugðið. Finnst
honum sem hinn ókunni maður
haldi enn um fót sinn heljartaki.
Og rétt á eftir laust æðiverk í fót-
inn, svo að hann mátti varla bera
þær kvalir hljóðalaust.
Hann sagði þá konu sinni frá
draumum sínum, en hún sagði að
steininn skyldi þegar flytja ásinn
stað. Þorsteini var ekki um það,
vildi ógjarna láta undan því, er
hann kallaði draumarugl. En nú
varð konan að ráða. Voru nú
fengnir menn til þess að flytja
steininn aftur á sinn stað. Einn
af þessum mönnum hét Stefán
Einarsson og var frá Króksvelli í
Garði. Hann sagði mér svo frá,
að þeim hefði virzt steinninn mjög
léttur og veizt miklu auðveldara
fjórum að bera hann, heldur en
þeim átta sem höfðu sótt hann.
Síðan hefir epginn hróflað við
steininum.
En það er af Þorsteini að segja,
að hann tók svo mikið fótarmein,
að hann varð að liggja vikum
saman.----------
Þannig var saga Unu eg hún
lofaði því að sýna mér steininn
ef eg kæmi í Garðinn.
Svo leið sumarið og veturinn að
eg hafðist ekki að. En einn góð-
viðrisdag í vor brá eg mér út í
Garð að hitta Unu og steininn.
Hún efndi orð sín og fór með mér
á staðinn.
Utan við Gerðar eru tjarnir,
sem nefnast Innrasíki og Ytrasíki.
Sunnan við Innrasíki eru rústir
bæarins Vegamót og grjótgarðar
þar um kring. Norðan við grjót-
garðana er kringlóttur grjóthóll
og mannvirki á. Má vera að þarna
hafi einhvern tíma verið hring-
laga kofi, en hitt getur líka verið,
að þarna hafi verið dys eða forn-
mannshaugur, sem þá hefir verið
raskað.
Norðan undir þessum hóli er
álagasteinninn. Þetta er stór grá-
grýtishella, burstmynduð. Er hún
um 3 fet á breidd að neðan, en 5
feta há og mjög misþykk, líklega
allt að fet þar sem hún er þykk-
ust. Hún liggur þarna flöt og eru
stórir steinar undir.
Eg athugaði helluna gaumgæfi-
lega, en gat hvergi fundið þess
nein merki að ristur væri á henni.
Hún er grá og flöt en þó dálítil
dæld í hana að ofanverðu, ofan
frá burst og niður að miðju. En
þótt hún virðist slétt tilsýndar er
hún með smábungum og dældum.
Talsverðar skófir eru á henni og
þekja hana alla. Mér kom til hug-
ar að hellan myndi vera á hvolfi
og því gæti verið að letur væri á
hinum fletinum. Gat það og verið
að þeir, sem roguðu henni út að
hólnum, hefði ekki snúið henni
rétt. En Una þvertók fyrir það,
hún sagði að svo langt sem menn
hefði sögur af, hefði hellan snúið
þannig.
Ef hellan er bautasteinn og
v