Lesbók Morgunblaðsins - 31.12.1961, Blaðsíða 10

638
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
ekki í samræmi við áletranina að
öðru leyti.
Er ef til vill greinarmerki milli
„há“ og „ellikr“ — hinir annars
óskiljanlegu tveir punktar innan í
hringnum á e-rúninni?
Getur ekki hugsazt að há hafi
sína sérstöku merkingu, að það
sé skammstöfun h(undrað) á(r)?
Og eins hafi punktarnir í hverri
línu sína merkingu. Vér skulum
athuga það nánar og gæta þess
um leið að í sumum rúnunum eru
einnig punktar:
1. lína: 13 greinarm *) 4punkt. rúnir
2. lína: 9 greinarm.**) 6 punkt. rúnir
3. lína: 4 greinarm.***) 2 punkt. rúnir
Ef vér notum svo há sem lykil
að þessu, gæti ráðningin verið:
Lína Greinarmerki Punktaðar rúnir
Aldir Mánuðir
1. 13
Ár
2. 9j 13
3. 4|
4
Dagar
(Punktaðar linur
og greinarmerki)
13+6
+2 = 21 ( + 1)
Þetta verða 13 aldir, 13 ár, 21.
(22.) dagur í 4. mánuði.
Og nú er rétt að athuga páska-
töfluna með hliðsjón af Gangdeg-
inum.
í páskatöflunni eru 7 fyrstu
dagar ársins auðkenndir með bók-
stöfum og hver þeirra hefir einn-
ig tölugildi. (Sjá Svensk upp-
slagsbok, Malmö 1950, 16 b. 1251
dalk), og þá eru dagbókstafir
*)hé» eru punktarnir í e-rúninni
taldir með. *
**)k í ellikr er punktað, en ekki í
klaufinni eins og venjulegt er, held-
ur er punkturinn á stafnum. S í tort-
arson er eina s sem ekki er punktað.
***) y í fyrir er með punkti hægra
megin efst. Var það óvart gert? ^ *
Úr ríki náftúrunnar
t - * •' ' .
Corilla-apinn er vœrukœr
AMERÍSKUR vísindamaður, Ge-
orge Schaller, dýrafræðingur við
háskólann í Wisconsin, hefir ný-
lega dvalizt 18 mánuði meðal gor-
illa-apa í Afríku til þess að rann-
saka háttu þeirra og innræti. Fer
frásögn hans af þessu mjög í bág
við þær lýsingar, sem menn hafa
áður haft af mannöpum þessum.
Oss hefir verið kennt að þeir sé
ákaflega grimmir og hættulegir,
en Schaller segir að þeir sé mjög
friðsamir og værukærir. Þeir hafa
þann góða sið að ganga snemma
til hvílu og fara snemma á fætur.
Þó sofa þeir lengi, eða um 15
stundir á sólarhring. Fimm stund-
ir eru þeir að afla sér fæðu, en
það sem þá er afgangs sólar-
hringnum eyða þeir í að baka sig
í sól og búa sér til bæli fyrir
næstu nótt.
Schaller dvaldist aleinn meðal
apanna í Virunga-fjöllum í
Kongó, en þaðan kemur ein af
þverám Nílar. Þessir apar eru í
nokkru frábrugðnir öpum þeim,
sem menn fá að sjá 1 dýragörðum,
enda eru þeir allir komnir frá
láglendinu í Vestur-Afríku. Þess-
ir eru kallaðir fjalla-apar, og hafa
fram að þessu verið taldir þeir
grimmustu sem til eru.
En þar hefir Schaller aðra sögu
að segja, sem fyr er sagt. Hann
segir að apar þessir sé í smá-
flokkum, stundum eru aðeins
hjón saman, en stundum eru þeir
allt að 15 í hópi. Yfir hverjum
hópi ræður fullorðinn karlapi. En
páskatöflunnar þessir ög í þessari
röð.
n\H k p t
= f uýork h
= I 2 3 V 5 6 7
Eins og fyr er getið var sunnu-
dagsbókstafur ársins 1313 H. Með
öðrum orðum: fyrsti sunnudagur
ársins var 7. janúar 1313.
Sunnudagurinn fyrir Gangdag-
inn 25. apríl verður þá 22. apríl,
og laugardagurinn fyrir Gang-
daginn hefir þá verið 21. apríl.
Erum vér þá komnir að því, að
rúnirnar á grænlenzka steininum
hafa verið ristar laugardaginn 21.
apríl 1313.
—o—•
. Litiar líkur.eru til þess að þess-
ir þrír menn hafi neyðst til að
hafa vetursetu á þessum slóðum.
Ef þeir hefði misst bát sinn og
komizt á land slyppir og snauðir,
þá hefðu þeir átt fullt í fangi að
bjarga sér, og áletrunin mundi
hafa orðið önnur ef neyðin hefði
stýrt „pennanum“.
Ekki er heldur líklegt að þeir
hafi viljað marka þama þann
stað, er Grænlendingar hefði kom-
izt lengst til norðurs. Og hefði
þeir verið á rannsóknaför, er ekki
líklegt að þeir hefði gefið sér
tíma til að höggva þessa áletrun
á steininn, svo þaulhugsuð sem
hún er og vel gerð.
Mestar líkur eru til þess, að
steinninn hafi verið klappaður
„heima“, að skammt frá þessum
stað hafi þeir átt sér bústað —
rutt sér þar til lands.