Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1962, Blaðsíða 15

sem er allmikið undirlendi, skammt út
með firðinum að vestan.
r estdalseyrin 'hefur séð fífil sinn
fegri en nú. Þar á eyrinni hitti ég eina
manninn sem þar er nú búsettur, Guðna
Tómasson. Hann er orðinn 57 ára að
aldri, fæddur og uppalinn á Vestdals-
eyri. Hann sagði mér að mest hefði ver-
ið um að vera þar á árunum 1910^15.
Þá var Gránufélagsverzlun rekin á Vest-
dalseyri og var aðalverzlunin í firðin-
um. Hér var þá trillúbátaútgerð og auk
þess voru gerðir út a.m.k. 2 stærri bát-
ar. Svo var að sjálfsögðu nokkur ára-
bátaútgerð. Fiskurinn var verkaður í
salt, þveginn og þurrkaður og Gránu-
verzlunin keypti þá einnig fisk af er-
lendum skipum. Á þeim árum var hér
mikið að gera, segir Guðni, en smátt
og smátt færðist þetta inn í bæinn, inn
í fjarðarbotn. Flest var fólk hér kring-
um 1930, en þá voru 310 manns á Vest-
dalseyri.
— Síðustu fjögur árin hef ég svo ver-
ið hér einn, segir Guðni.
mér tækist ekki að ná einhverjum
myndum mér til gamans. Ég kjagaði
upp skriðuna í brennandi sólarhitanum.
Lognið var svo algert að heyra hefði
mátt býflugu anda. Þessi hömrum girti
fjörður, með sínum hrikafjöllum, var
eins og suðupottur þessa stundina. Eng-
inn blær, enginn minnsti andvari, jafn-
vel ekki eftir að komið var allhátt upp
í fjallshlíðarnar.
Ég settist niður þegar ég kom upp á
annan hjallann og strauk svitann af
enninu. Ég ávarpaði herra Bjólf, land-
námsmanninn, sem stóð hinum megin
við fjörðinn í líki mikils og tignarlegs
fjalls:
„Mikill andskotans hiti er þetta hjá
þér, Bjólfur sæll“, sagði ég stundar-
hátt. Ég hirti ekki um að standa upp
strax aftur, heldur tók nú að virða fyrir
mér þennan fæðingarfjörð minn. Hand-
an Bjólfs sá inn í Vestdal og niðrundan
honum er Vestdalseyrin. Undiu Grýtu er
Dvergasteinn, hið sögufræga prestssetur
og utar með firðinum að vestan má sjá
allt út að Brimnesi. Héðan ié ég lítið
af austurströndinni, þar sem hæðir og
fjöll ber á milli. Við skulum mú, meðan
við sitjum í brennandi sólskininu á hjöll-
um Strandartinds, hnýsast ögn í sögur
og frásagnir um Seyðisfjörð og vita
hvort við getum ekki fundið þar ein-
hver fróðleikskorn.
Nafn fjarðarins, Seyðarfjörður eða
Seyðisfjörður er dregið af orðinu seyðir,
sem alloft kemur fyrir í fornmáli og
merkir gróf til að sjóða í, soðgróf. Land-
námabók er fremur fáorð um landnám-
ið í Seyðisfirði. Þar segir svo:
„Bjólfur, fóstbróðir Loðmundar, nam
Seyðisfjörð allan og bjó þar alla ævi.
Hann gaf Helgu, dóttur sína, Áni inum
Þótt ég hafi verið fluttur frá Seyðis-
firði, aðeins fárra mánaða gamall, fannst
mér einhver taug tengja mig þessum
stað og mig tók sórt, er illa og niður-
lægjandi var talað um þennan fyrrum
höfuðstað Austurlands. f annan stað
vissi ég að á Seyðisfirði er einhver bezta
höfn á öllu fslandi og því sárgrætilegt
að geta ekki nýtt hana betur en gert
er. —
Mér fannst af öllu þessu þjóðráð að
eyða sumarfríi á Seyðisfirði og nota
það jafnframt til þess að öngla saman
ofurlitlar aukatekjur með því að vinna
á sbdarplani.
• /að undanförnu hefur verið talað
um að byggja sildartank eða jafnvel
síldarverksmiðju á Vestdalseyri. Með
byggingu nýju síldarverksmiðjunnar á
ströndinni út með firðinum að austan
fjarlægjast þær líkur, að Vestdalseyrin
verði síldarmiðstöð. Á sjálfri Vestdals-
eyrinni stendur nú raunar ekki nema
eitt hús, gamla Gránuverzlunarhúsið.
Áður voru hús um alla Eyrina. Þá var
veitingahús,. sem Glaðheimar hétu. Þar
var oft glatt á hjalla enda verzluðu
bændur ofan af Fljótsdalshéraði unn-
vörpum á Vestdalseyrinni og þó var þar
slátrað mörgu fé.
Við Gúðni göngum nú niður í gamla
Gránufélagshúsið og skoðum það. Það
er niðurnýtt og sjálfsagt ekki not-
hæft til nokkuns hlutar. Á hernáms-
árunum notuðu Bretar húsið og léku
það fremur illa, sagði Guðni. Fyrir ofan
veginn sem liggur þvert yfir eyrina er
allmikil hústóft. Það var samkomuhús
staðarins á sínum tíma. Kvenfélagið é
Vestdalseyri lét byggja þetta hús. Þar
var á þeim árum fjörugt skemmtanalíf,
leiklist í hávegum höfð og hljómlist. _
Þetta þótti á sínum tíma geysimikið
franltak hjá fámennu kvenfélagi. Á
Vestdalseyri var þá bæði kirkja og skóli,
en hvort tveggja hefur nú verið flutt
inn í fjarðarbotninn.
að er einkennileg tilfinning sem
" að var sunnudagsmorgun einn,
i glampandi fögru veðri. Undanfarið
hafði verið síld hvern einasta dag og
um nætur líka, en nú var augnabliks hlé
á. Mér datt í hug að labba upp í hlíðar
©g hjalla Strandartinds og vita hvort
Sá er saltað hefur lengst síld á Seyðisfirði Sveinn Gúðmundsson, lengst t.v., í
miðju Sigurður Kristjánsson hjá Síldar lcitinni og yngsti síldarsaltandinn Vil-
hjálmur Ingvarsson.
Ein hinna nýju síldarstöðva, Hafaldan. Séð inn í fjarðarbotn.
Pegar ég, fyrir tiltölulega fá-
um árum, kom í fyrsta
sinn til Seyðisfjarðar, vissi ég fátt
eitt um staðinn og ég hefði sjálfsagt
látið hann mig litlu varða, ef ekki
hefði staðið svo á, að ég er fæddur
í skriðunum undir Strandatindi. —
Mig fýsti því að kynnast Seyðisfirði
ofurlítið nánar og víst var um það,
að forkunnar fagur er staðurinn,
þegar komið er ofan af Fjarðar-
heiði í fögru veðri. Hitt var mér
sagt, að flest væri í afturför á Seyð-
isfirði, atvinnulíf með litlum blóma
og miðaði annað hvort aftur á bak,
eða þar sem bezt gengdi, stæði í
stað.
ramma, og fylgdi henni heiman öll hin
nyrðri strönd Seyðisfjarðar til Vestdals-
ár. Isólfur hét sonur Bjólfs, er þar bjó
síðan og Seyðfirðingar eru frá komnir.“
Þetta hefur Ari fróði að segja um
landnám í Seyðisfirði. Fjallið Bjólfur
stendur vestan eða norðvestan við botn
Seyðisfjarðar og undir því stendur jörð-
in Fjörður, þar sem landnámsmaðurinn
Bjólfur settist að. Austan Bjólfs eða
norðan gengur Vestdalur inn í hrikaleg-
an fjallgarðinn. Niður hann fellur Vest-
dalsá og hefur myndað Vestdalseyri,
Bjdlfs og Strandartinds

33. tðlublað 1962
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 39