Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1968, Blaðsíða 27

Svanhildur og ólafur Gaukur á æfingu fyrir þáttinn „Hér
gala Gaukar“.
SOUL drottningin
inu harðlæst og merki gefa til
kynna, að upptaka sé að hefj-
ast. Aðstoðarstúlkan setur
skeiðklukkuna af stað og „tel-
ur niður“ 30 sekúndur, 25 sek-
úndur, en þegar kemur að 20
sekúndum segir hún „Ampex
start“, sem merkir, að þeir sem
stjórna myndsegulbandstælc-
inu, skuli láta spóluna rúlla.
Það tekur spóluna um 20 sek-
úndur að ná sér á strik. Og
áfram er haldið niður á við.
15 sekúndur, 10 sekúndur.
Sviðsstjórinn endurtekur tö'l-
urnar, svo að þeir, sem fram
eiga að koma, vita hvenær þeir
birtast á skerminum. Fimm sek-
úndur fjórar, þrjár, tvær ein
og þá segir stjórnandinn eitt-
hvað á þessa leið: Tilbúinn á
vél eitt, tilbúinn að gefa merki.
Svo birtist mynd á skermi frá
imyndavél númer eitt og sviðs-
Stjórinn gefur merki um að upp-
taka sé hafin.
— Þið notið talsvert af er-
lendum fagorðum.
— Já, hjá því verður ekki
komizt. Við höfum reynt að ís-
lenzka sum þessara tækniorða
og fyrirmæla, en það hefur
ekki tekizt enn. f sumum til-
vikum höfum við leyst má'lin
með því að snúa út úr erlendu
orðunum, eins og til dæmis, þeg-
ar skal ,,superimposera“ eða
leggja eina mynd yfir aðra,
(þ.e. tvær myndavélar em á í
einu), þá notum við gjarna
sögnina að súpa, — súpa eitt
yfir þrjú merkir að myndir frá
vélum nr. 1 og mr. 3 eigi að
koma saman.
— Er eins mikið stúss í
kringum þætti, sem teknir eru
á kvikmynd og þá, sem tekn-
ir eru upp í stúdíói?
— Það vinna mun færri að
kvikmyndatöku en stúdíóupp-
itöku.
Að sjálfri tökunni starfa þrír,
auk stjórnandans, þ.e. kvik-
myndatökumaðurinn, hljóðupp
tökumaðurinn og aðstoðar-
stúlka stjómandans. Hér gild-
ir hið sama og með stúdíó upp-
tökuna, að þeim mun betri sem
undirbúningur hefur verið,
þeim mun skemmri tíma stend-
ur sjálf upptakan yfir. Að lok-
inni töku og framköllun er
mikil vinoa eftir við að klippa
myndina saman, samhæfa hljóð
og mynd og síðan tónsetja.
Fi'lman er klippt í sérstöku
klippiborði með tveimur rásuim,
aðra fyrir filmuna, hina fyrir
tónbandið, en segulbandsupp-
takan er yfirfærð á 16 mm 'tón-
band, sem rúllar samhliða film-
unni. Klippistarfið ann.ast svo-
kallaður „klippari“ eftir fyrir-
sögn stjórnandans.
Klipping kvikmynda er mik-
ið nákvæmnisverk. Oft hefur
sama atriðið verið tekið oft, en
síðan er það bezta valið úr.
Við klippingu á kvikmynd ber
að hafa ótal reglur í huga,
því að ekki er sama, hvernig
atriðin eru skeytt saman. Þá
þarf að viðhafa mikla gætni,
þegar filman er meðhöindluð
því að minnsta rykkorn getur
váldið rispuim á filmunni.
Þeir, sem klippistarfið annast,
hafa þessvegna alltaf hanzka á
höndunum, þegar þeir með-
höndla filmuna.
— Jólaþáttur Hljóma er
kvikmyndaður, er það ekki?
— Jú, hann er tekinn á
kvikmynd, að mestu leyti úti.
Þetta var nokkrum vandkvæð-
um bundið, því að ekki er töku-
bjart úti í desember nema tak-
markaðan tima dagsins, eða
milli klukkan 11 og hálf þrjú.
í þættinuim eru um 20 ólík
atrlðl, þannig að við þurftum
að vera snör í snúningum með
hvert atriði. Mestur tími fer
raunar í að koma sér fyrir á
hverjum stað, koma fyrir
myndavélinni og hljóðtækjun-
um o.s.frv.
— Þú hefur stjórnað upp-
töku á mörgum þáttum. Hvaða
þættir eru þér nú minnisstæð-
astir?
—Ég vil nefna til dæmis
þátt „New Christy Minstrels",
en þar var einstak'lega skemmti
legt fólk á ferð. Fyrsta upp-
taka á ieikriti, sem ég hafði
með höndum, verður mér líka
lengi minnisstæð. Það varleik-
ritið Þjófar lík og falar kon-
ur eftir Dario Fo. Þegar sú
upptaka fór fram, höfðum við
aðeins eitt myndsegulbands-
tæki, og við gátum hvergi
stöðvað í upptökunni. Ef eitt-
hvað fór úrskeíðið í upptök-
unni, urðum við að hætta og
byrja aftur frá byrrjun. Nú
höfum við hins vegar tvö
myndsegulbandstæki, þar af er
annað með útbúnaði, sem gerir
kleift að vinna stúdíóupptök-
ur í áföngum. Ég hef líka haft
mikla ánægju af að vinna með
Ólafi Gauk að þáttum hanis.
Sömuleiðis vil ég nefna minn
góða vin Ingimar Eydal og
hans fólk. Upptökur með h'ljóm
sveit hans hafa alltaf verið
hinar skemmtilegustu, ekki
hvað sízt upptakan, sem var
gerð fyrir norðan í haust.
Við þökkum Andrési fyrir
þann tíma sem hann veitti okk-
ur í þetta viðtal og einnig þær
miklu og góðu upplýsingar sem
hann gaf okkur um starf sitt
hjá sjónvarpinu. En eins og
sjá má þá er það ekki lítilll
undirbúningur sem að baki er
hverjum þætti, sem tekur svo
kannski 20-30 min. að sýna. Við
verðum því að óska sjónvarps
mönnum og komurn til ham-
ingju með þann árangur sem
þau hafa náð á 2 árum. Að
lokum óskar GLUGGINN les-
endum sínum gleðilegra jóla og
farsæls komandi árs.
B.J.
Árið 1967 varð ár mikillar
byltingar í sögu pop-tónlistar-
innar í heiminum. Á því ári
hófst Fiower-Pov er æðið og
tónlistin breyttist að sama skapi
en Sgt. Pepper L P.-plata Bítl-
anna endurspeglar þann þátt
þróunarinnar. Jim Hendrix
kom fram á sjónarsviðið og
modern blues fór að sjást ofar
lega á vinsældarlistunum. Á
þessu sama ári varð Soul-mus-
ilkitn vinsæilasti þáttur pop-
tónlistarinnar í Bandaríkjunum
Ein af þeim sem þar stóðu
í broddi fyiking ir var Aretha
Franklin sem að nú hefur feng-
ið viðurnefnið ,Soul-Drottning
in“.
„Soul er tilfinning“, segir
Aretha, „Og sá eiginleiiki að
sýna hvað er að gerast hið
innra með þeim sem túlkar soul.
Það skiptir ekki máli hvaða lag
verið er að syngja heldur tján
ingin og það hvcrnig lagið er
sungið. Fyrir mig er það nauð-
synlegt að trúa á það sem ég
er að syr.gja um, annars væri
tilgangslaust fynr mig að reyna
það“.
Aretha er fædd í Memphis
árið 1942. Á s.l. tveim árum
hefur stjarna hennar farið sí
hækkandi í Band'>ríkjunum og
reyndar Evrópu Mka og nú sel-
ur hún fleiri p'lötur en nokkur
önnur söngkona vestan hafs.
Af þeiim lögum sem hún hef-
ur sungið inn á heldur hún
mest upp á SWEET BITTER
LOVE textans vegna og RE-
SPECT vegna laglínunnar en
það lag hefur orðið hvað vin-
sælast af þeim lögum sem
hún hefur sent frá sér. Aretha
var nú nýlega kjörin bezta
söngkona heims af blaðagagn-
rýnendum í Bandaríkjunum en
meðal þeirra er álitið að hún
sé nú rétt að byrja feril sem
að eigi eftir að verða eitthvað
í líkingu við hinn stórglæsi-
lega feril jazz-söngkonunar góð
kunnu Ellu Fitzgera’ld.
Nýlega var haldin mikil tón
listarhátíð í New York. Meðal
skemmtikrafta þar var Aretha
Franklin. Það sem markverðast
þótti við þessa tónleilka var það,
sem Aretlha sýndi yfir öðr-
um skemmitilkröft'um sem
þarna komu fram, en í þeirra
hópi voru m.a. ekki ómerkara
fólk en Gene Pitney Sammy
Davias Jr., Jefiferson Airplane
og Cream, svo að eiitthvað sé
nefnt. Þegar Aretha hóf að
syngja lagið YOU MAKE ME
FEEL LTKE A NATURAL
WOMAN var eins og sprengja
hefði fallið í salinn. Þeir karl-
menn sem þarna voru stadd-
ir misstu gjörsam'ega stjórn á
sér og ruddust að sviðinu en í
þessum hópi m"t.ti bæði sjá
óharðnaða unglinga jafnt sem
virðulaga heimilisfeður á öll-
um aldri. Aretha brast í grát
og lögreglan gekk í málið en
látunum var líkt við það sem
oft gerðist á hljómleikum þeg-
ar Bítlarnir voru upp á sitt
bezta. Þannig sru áhrifin frá
Arethu Franklin.
Úr þætti Hljóma sem sýndur var nýlega. Uppsetning og sviðs-
myndin var einföld og stíllinn yfir þættinum fágaður, eins og
lög Hljóma í þættinum.
\ en sögur um afrek og minnis- stæðir menn eru vissulega i öll- um greinum íþrótta. Briisselmótið var einstætt mót fyrir Islendinga. Við hlutum jafnmarga meistara í karlagrein um og Sovétríkin hlutu. ísland varð 8. í röðinni hvað sti'g snerti hlaut 28 stig en 14 þátttökuþjóð ir — margfalt stærri en ísland — urðu aftar í röðinni. Tveir Evrópumeistairar, 5. sæti í 100 og 200 m. hlaupi, 5. sæti í 4x100 m. boðhlaupi og 4. sæti í 400 m. hlaupi eru afrek og árangur sem stærri þjóðir gætu verið stoltar af. íþróttirnar eru og eiga að vera almenningseign. En afreks- mennirnir eiga sannarlega skil- ið að afrekum þeirra sé á lofti haldið. Afrekin vinnast aldrei án undangenginna þrotlausra æfinga og fórna. Til eru þeir ■sem finnst litið til íþróttaafreka konia og fjargviðrast yfir til- standi í sambandi við iþrótta- keppni og mót. En eitt er víst, að íslenzkt þjóðfélag, íslenzk menning væri fá-tækari miklu og snauðari, ef ekki væru til minnin'gar um afrek eins og hér hefur verið getið, en vissulega er sá hópur miklu stærri og fjöl mennari sem gert hefur garðinn frægan, en þeir fimm, sem hér hefur verið á minnzt. Gleðileg jól. A. St.
ÍÞRÓTTIR Framlhald af bls. 5il ið fram í hugann þegar litið er til baka. Að einungis frjáls- íþróttamenn skildu að þessu sinni komast að, er hending ein,
23. des. 1968 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 59