Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1968, Blaðsíða 28

Nútímaforfbœr
Framh. af bls. 49
verður svo bjart á gluggunuim,
segir hún, og er eins og að
búa í snjóhúsi. Og mér finnst
gott að vera hvergi fyrir opn-
um tjöldum.
Það, að loka húsinu fyrir á-
horfendum, en leggja áherzlu
á það, sem hægt er fegurst að
bjóða íbúunum á hverjum stað
virðist einkennandi fyrir hús
Högnu. Við röbbuðum um þetta
en þau Hafsteinn og Ragn-
heiður fengu að skoða tvö hús
eftir hana, áður en þau aifréðu
að láta hana teikna fyrir silg.
— í Brekkuigerðighúsinu sýnist
allt svo lokað utan frá, en svo
er gras uppi á þaki og dásam-
legt útsýni í allar áttir, segir
Ragnhei'ður. Og húsið er svo
bjart þegar inn er komið. í
einbýlishúsinu í Kópavogi snúa
aliir gluggar út að sjónum, svo
að það er eins og að vera kom
inn út í skip, því fjaran er of
nálægt til að blasa við. Við vor
um þar á Jónsmessunótt. Það
var dýrðlagt. Húsið er atveg
lokað götumegin, ©n opnast
fyrir manni þegar inn er kom-
ið. Svo eru öll þessi hús svo
óiík. Þó menkja megi hand-
bragð arkitektsins, fylgir
hvert sinum aðstæðum.
Húsið við Bakkaflöt er ekki
tilbúið. Fjölskyldan hefur kom
ið sér fyrir í bílskúrnum í bili
og þar er býsna notalegt. Þar
létu hjónin hrauna veggi og
mála hvíta, til að vita hvort
þeim félli slíkt, því í húsinu
verða veggir yfirleitt ópússaðir,
en sums staðar hraunaðir og
hvítmálaðir. Ragnheiður hafði
af því áhyggjur að þrífa hraun
uðu veggina, en nú er hún búin
að komast að raun um að það
er létt verk. Bursta bara niður
með grófum bursta og þvotta-
legi, og ekki þarf einu sinni
að þurrka yfir. Svo grófir eru
veggirnir ekki þar sem fólk
nuddast utan í. — Og annars
staðar er það bara betra, því
þá eru krakkarnir ekkert að
káfa upp á veggi að óþörfu,
segir húsbóndinn og hlær. Á
heimilinu eru fimm strákar.
Við gengum um bygginguna,
sem ekki þýðir að lýsa nákvæm
lega, því maður verður að sjá
línurnar til að skilja. Arinninn
í miðju húsi og fuiruraftar út frá
honum í stoðir á stoðarsteinum,
bera húsið uppi. Arinninn, þar
sem hægt er að glóðarsteikja
ef vill, er miðpunktur hússins.
Kringum hann, þar sem hann
gengur upp úr húsinu, eru glugg
ar, sem gefa skemmtilega ofan-
birtu í stofuna, en gólfflötur-
inn í kring er lægri en í út-
köntum hússins. Á einn veg-
inn er eldhúsið og borðstofan,
hinum megin setustofan. Steypt
ir bekkir koma eðlilega, þar
sem gólf hækkar og þarf að-
eins að setja í þá sessur. Með
rennilokum má beina eldinum
í arninum í þá átt, sem maður
vill hverju sinni. Á hærri pall
inum í kring er á einn veg
barnaherbergjaálma með 4 her
bergjum, og má með rennivegg
loka henni frá eða hafa í opn-
um tengslum við hina hluta hús
ins. Beint á móti ef bókahillu
rými á palli og þeim megin
svolítið hringlaga skot, nokkurs
konar „hugguskot", með hring-
laga bekkjum og hringlaga
glugga uppi yfir, en þar má t.
d. horfa á sjónvarp. Og á þriðja
ÁHÆTTA
KÆRLEIKANS
Framh. af bls. 34
fagnandi guðstrausti fram fyr-
ir hásæti vors himneskia föð-
ur? Eða fær nokkur blaða-
grein eða fundarræða jafnazt
við ástúðartal þeirrar móður,
sem krýpur við rúmstokkinn
og kennir barninu sánu fyrstu
hugmyndirnar um hann, sem er
upphaf allrar elsku, og fær það
til að fela sig honum á vald í
bæn og tilbeiðslu?
Fundarræður fyrnast og þing
ræður gleymast, þótt þær kom-
ist á prent, en surnar bænir,
numdar af vörum elskandi móð-
ur og úr hlýjum hug hennar,
gleymast aldrei. Sonurinn getur
villzt og lent í alls konar ógöng
um, þegar hann stækkar. En
stundum getur minningin um
móðurást og móðurbænir átt
drýgstan þátt í því, að koma
honura aftur á rétta leið. Og
enginn af oss getur um það
dæmt, hvers virði það er, að
geta dáið með „Faðir vor“ á
veginn er vinnuherbergi hús-
bóndans og svefnherbergi
hjónanna. Átta-laga bað-
klefi er greyptur í gólfið og
má hvort sem er fylla grópina
baðvatni eða fá sturtubað úr
6 hliðarsturtum í brjósthæð á
veggjunum, en yfir í lofti er
hringgluggi. Ekki er baðið al-
veg aðskilið. í öllu húsinu er
ekkert dauitt rúm og engu eytt
í ganga, en allt rennur eðli-
lega hvað inn í annað. Úti hall
ar þakið frá arninum og renn
ur eru steyptar utan á.
Er nú þetta dýrara í bygg-
ingu en hefðbundnu einbýlis-
húsin? Ekki held ég það, seg-
ir Hafsteinn. Það er öðru vísi.
Uppsláttur þarf að vera mjög
vandaður, því ekki er hægt að
laga gallana í pússningunni.
Maður þarf að hafa menn, sem
hafa áhuga á þessu. Bræður
mínir sem eru smiðir slógu upp
og það gekk fljótt og vel. Upp
sláttur er dýrari, en það vinnst
upp með því að losna við pússn
ingu. Trévinna sparast alveg við
glugga, því rúðurnar faila
beint í múrinn. Það sem við
spörum í byggingunni, látum við
svo ganga í lóðina og hleðsluna
að utan, svo ég held að kostn
aður verði svipaður.Högna skil
ar mjög nákvæmum vinnuteikn
ingum og stærri en við erum
vön, en það er eins og iðnaðar
mennirnir séu hræddir við töl-
ur. Það er erfitt að fá menn,
sem vilja vimna af nákvæmini
eftir teikningum og að ein-
hverju, sem ek'ki er náfcvæm-
Lega eins o<g þeir eru vanir.
Hvað segir svo fólk, þegar
það kemur að svona húsi?
Hjónin hlæja: — Það er á-
kaflega misjafnt. Fullorðnir
menn eru ákaflega hrifnir af
h’leðslunni, finnst þetta svo
notalegt.
— Það vantar ekkert nema
hrífuna við vegginn, sagði einn.
Yngsta kynslóðin heldur að
þetta sé loftvarnarbyrgi, þekk
ir ekki annað með upphleðslu.
En það var aldeilis uppi fótur
og fit, þegar arkitektar Nor-
ræna byggingardagsins komu í
áætlunarbíl til að skoða hverf-
ið. Þeir þutu út úr bílnum hér
og um alla lóðina og ijósmynd-
uðu sem óðir væru. Það eru
vissulega ýmsar útgáfur af við-
brögðunum. — E. Pá.
vörunum og hugann hlýjan af
endurminningum um ástríka
móður.
Sjálfsagt hefur María kennt
Jesú fyrstu bænirnar. Mun
hún ekki hafa átt sinn þátt í
því <að koma inn hjá honum
guðstraustinu? Hann dó þá
líka með bænarorð á vörunum.
Vel má vera.að einmitt hún
hafi fyrst kennt honum bænar-
orðin úr einum af sálmumþjóð
ar hans, kennt honum þau eitt-
hvert kyrrðsælt kvöld norður
í Nazaret, bænarorðin, sem
hann dó með: „Faðir, í þínar
hendur fel ég anda minn.“
lEf til vill hefur það verið
ikvöldvers hans, það er hann
'var vanur að hafa yfir áður
ien hann sofnaði.
Það er vissulega gleðilegt, að
Ikonum hefur verið veitt það
frelsi hér á landi, að hið bezta
í eðli þeirra getur nú tálmun-
arlaust notið sín einnig í fram-
kvæmdalífinu. En vonandi
minnkar eigi hinn þolandi kær-
leikur þeirm fyrir því, Maríu-
eðlið. Því að enda þótt nokkur
ávinningur kunni að vera við
að fá konur inn í þingsalinn,
þá er þó enn meira undir því
komið fyrir þjóðfélagið að eiga
mæður, er synirnir geta kveð-
ið svona um:
„Því hvað er ástar hróður dís,
og hvað er engill úr Paradís
hjá góðri og göfugri móður?“
Síðasti valsinn
Framh. af bls. 41
ingu í öllum listgreinum. Hinn
mjög svo nýstárlegi rithöfund-
ur Franz Kafka, sem fæddur
var í Prag árið 1883, náði list-
rænum þroska í lýsandi hálf-
rökkri Habsborgarveldisins.
Kafka kom aðeins til Vínar ti'l
að deyja. Engu að síður tókst
honum snemma að móta tvenn
nútíma ritefni vegna skilnings
síns á hinu hrörnandi keisara-
veldi: einangrun mannsins á
tuttugustu öldinni og ánauð
hans undir óþekktum öflum,
sem hann skilur ekki sjálfur.
Þessum efnum gerir hann fyllst
skil í sögum sínum „Réttarhöld-
in“ og „Höllin“, en í þeim er
einangrun nútímamannsins hvað
algerust.
Byggingarlistin var einnig að
taka nýja stefnu. Þegar árið
f§84 gat Otto Wagner, prófess-
or í byggingarlist við Lista-
stofnunina í Vín, sagt: „Ekkert
gwtur verið fagurt, sem ekki er
hentugt“. Tuttugu árum síðar
notaði hann efni eins og gler,
steinsteypu og stá'l við bygg-
ingu hins stílhreina Póstspari-
sjóðs í rómantísku uonlhverfi
Ringstrasse. Einn af beztu nem
endum hans var Josef Hoff-
mann, sem hélt áfram andóf-
inu gegn keisaraborginni með
því að nema alveg úr gildi á-
herzluna á ytri búnað. Fyrsta
stórvirki hans var afburða ný-
stárlega byggt hvíldar- og
hjúkrunarheimili, sem reist var
árið 1904 í skóginum utan við
Vínarborg.
Þó var það tónlistin sem var
hið ríkjandi tjáningarform í
Vín. Og það er í tónlistinnd,
sem gleggstu merkin koma fram
um endalok eins tímabils og eft
irfylgjandi leit að nýjum verð-
mætum. Austurrísk tónlistar-
hefð var stórbrotin og að henni
stóðu tónskáld eins og Haydn,
Mozart og Schubert. Þessi hefð
var engan veginn útdauð þegar
tuttugasta ö'idin gekk í garð.
Frá Prag hafði mifcil tónlist
borizt með verkum Dvoráfc og
L&M
hvar og
hverrær sem er
60 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
23. des. 1968