Lesbók Morgunblaðsins

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Saqqummersitaq pingaarneq:

Lesbók Morgunblaðsins - 16.07.1969, Qupperneq 29

Lesbók Morgunblaðsins - 16.07.1969, Qupperneq 29
Hitabylgja gaus út og fylgdi geysilegt reykjarkaf. Síðan varð þögtn.. Logarnir höfðu greinilega læst sig í bún iniga geúnfaranma og drepið þá um leið og þeir urðu eldsiins varir. Líkin þrjú voru enin reyrð niður í sæti sín og ekki var hreyft við þeim næstu sjö klukkuisitamdirin/ar meðan sér- fræðingar leituðu orsakar brunans ákaft. Geimfarið var algerlega ó- nýtt og ekki lenigur til neins, nema gæti það gefið Skýrimgu á slysimu. í vikulokin höfðu sérfræðinigar nöktorar skýrimg- ar á takteiwuim. Hin líklegasta var um kerfið, sem beldur and- rúmslofti fansinis þolanlegu. Hefði það lekið einíhvers stað- ar hefði ekki þurft nema örlit- imn neista til sprenigingar. Og hvemig, sem allt valt hefðu geimfaramir aldrei verið minma en fimm mínútur að opoa lúg- una við beztu aðstæður. Slysirnu var leynt fyrir al- mennimgi í nœr tvær stumdir. Menn fengu fyrst pata af því, að eitthvað hefði komið fyrir, þegar tæiknimenin hriegdu heim til sín um sjö leytið og sögð- uist mundu koma seint í matirun. Eigirakomur þeima tðk að gnuna sitthvað og hrimigdiu hver á fæt- ur anniari í blöð og útvarps- stöðvar til að fá máiruari fregm- ir. Fréttamenin iiumnni þá þeg- ar á lyktima og hrimigdu strax til Kennedyhöfða. Em það var eklki fyrr en klukkan hálf níu, að fréttastofniumium var til- kynnt um slysið. Ljósim loguðu við skotpall 34 alla nóttima. Dauði geimfaranina lagðist erun verr í fólk vegna þess, að tveir þeirira, Grissom og White, höfðu framið slí'k afirek að nöfn þeirra voru á vörum allra. Gus Grissom virtist ekki lík- legur til afretoa í geimfaraistarf imu. Hamtn var mininistur þeima, sem kjörnir voru 1959, aðeins 170 sm á hæð. En hann var einn hæfileikamesti og rejmd- asti þeirra fimmtíu geimfara, sem þá höfðu verið þjádfaðir í Bandaríkjuin/um. Er fyrri heims styrjöldin skall á fékk hanm ekki inmigömigu í herinin æstou vegna, en komst inm, er hanm varð átján ára og gekk þá í flugheriinm. Er hann var brautsfcráð- ur tók hanin próf í vélaverk- fræði frá Puirdueháskólanium áður en harrn gekk aftur í fliug herinin árið 1950. Hanm fór eitt hundrað árásarferðir 1 Kóreu- stríðinu og varð síðar reynsiu- flugmaðuir. Grissom stóð í skuigga 9hep- ards, er hann fór hina sögu- frægu Mercuryferð sina. Em rúmium mániuði síðar var Griss- om í sviðsljósimu. Ferðin tókst geyaivel þar til kom að lemd- ingu. Enn hefur ekki tekizt að skýra það, hvers vegna hurð geimfarsims þeyttist af stöfum, er það Skall í hafið. Grissom tókst að troða sér út og synda brott rétt áður en geimfarið sökik til botns með öllu, sem í því var. Þyrla bjargaði honum naumlega. Auðvitað átti Griss- om alls eniga sök á þessu. Samt sem áður varð hamm alkummiur sem geimfarinm, er missti farið sitt. Hamm varð enn hlédræg- ari og hélt sig mest í félags- skap fjölskyldu sininar. Hamn var sannfærður um, að hann yrði að samina hæfni sírna á ný. Hann fékk færi á því, þegar hann var valinin til farar í fyrsta tveggj amiaminia geimifiairi Bandaríkjanna. Þegar Gemimi 3 var Skotið upp árið 1965 varð Grissom fyrsti maðurimm, sem átti tvær geimferðir að baki. Hanium til aðstoðar var John Young. í þeirri ferð fnam- kvæmdi Grissom mikið afrek, er hann tók sjálfur stjórnina í sínar hendur og stýrði geimfar- inu af mikilli list um hættu- svæði. Að þessari ferð lokimmi virtist létta yfir Grissom. Hefði harun farið Apolloferð sína, sem aldrei var farin, hefði hanm orðið eini geimfári heims með þrjár geimferðir að baki. Nokkrum stundum fyrir dauða hans lét yfinstjórnandi Apollo áætlunairininiar þau orð falla, að: — Gus lamigar verulega í þessa ferð. Hamm er staðráðimm í því að halda farimu á lofti í sextám daga, ef það er yfirleitt mögu- legt. — Ed White var af ammari kyn- slóð geimfara, þeinri, sem hófst til vegs árið 1962. Hanm var andstæða Grissomis, brosmild ur og alúðleigur í viðmóti. Það var þessum eiginleitoum ekki síður að þatoka em afrek- inu sjálfu, hve vinisæll harun varð er hainn fór í hima frægu geimgömigu sína 1965 og komst þar með í röð firemstu geim- fára. Heimurinn fylgdist með hverju skrefi hans. White fór út úr Geminifarinu og hé'kk í átta metra langri tauig. Er hanm hafði spássérað smástund í geimnium tilkyninti hainm Mac- Divitt, félaga sínum ofur ró- lega: — Þetta er aldeilis gam- an. Ég vil ekki fana inm. — Eitt sinin hreytti McDivitt þessu í hann: — Þú ohreinkar glugganm minin, skepniam þín! — White, sem var á fluigi fyr- ir utan, svaraði að bragði: — Jamm! — Hann sneri loks inm í farið, að lokinni tuttugu mínútma göngu. Hann átti mi'klu auð- veldara með hreyfimigar, en So- vétgeimfarinn Leonov hafði átt þrem mámiuðum áður á styttri gömgu. White sagðist svo frá, að: — Mér fammst ég vera orð- inm rauðúr, hvítur og blár! — White var jafn kjörinm til geimferða og orðið gat. í West Poinit Skiaraði hainm fram úir í fótbolta og setti háskólamet í 400 metra grindaíhlaupi. Mininstu munaði að hamm yrði valinn í Bandaríska Ólympíu- liðið árið 1952. Hamn lagði mikla áherzlu á líkamlega Vel- líðan og Skoktoaði þó nokkmar mílur á hverjum mongni, sipp- aði og hjólaði til vinmu simmiar. Roger Ohaffee var þriðji mað ur áhafiniarmnar, sem aldmei komst á loft. Hanm gekk í sjó- herinm, er hanm hafði lokið prófi (í sömiu grein og White) árið 1957. Hamn átti að baki mjög lamgam flugtíma í þotum, er hann gerðist geimfari árið 1963. Meðan stóð á æfimgum fyrir Apolloförina hændist hiran unglegi og myndarlegi Chaffee mjög að Grissom og virtist stundum apa sittíhvað eft ir honum. Harnn hélt sig að sjálf sögðu heldur í skugga hinma reyndari félaga sinma, en átti sameiiginlega með þeim þá áköfu löngun að komast til tunglsins. í herbemgi hans í Houston haragir landslagskort af tumglimu. Síðast liðið sumar, er Chaffee og kona hamis fyigd ust með geimskoti eirnu frá Kenmedyhöfða sneri hanm sér að henmi og sagði: — — Martha, þetta verður dá- samleg sjón. Ég get varla heð- ið þess að komast um borð. — Sumir spámenn líta á geim skot Apollo-11 í þessum mán- uði sem fyrsta skref mannsins til væntanlegs landnáms á öðr- um plánetum. En þetta geta Bandaríkin í rauninni ekki gert nema tH kæmi önnur Kennedy- yfirlýsing frá núverandi stjórn. Oig til þesg eru litlar Htouir að hún verði gefin — eins og fyrr- verandi yfirmaður hjá NASA toomist að orðii: „Mér er eklki kunnugt um neitt það bjóðar- tatomairk úti í geimnum sem stjórnmálamennirnir gætu sett fyrir næsta áratug.“ Fyrstu árin eftir 1970 mun megináherzla Bandaríkjamanna beinast að tunglinu. NASA hef ur í hyggju að senda tíu Apollo geimför til tunglsins á næstu þremur árum og einn-g að þreyta Apollo-geimskipum í rannsóknarstöðvar og 3tjörnu- athugunarstöðvar. í fyrstu ituinigfl.ferðuinium verður etolki dvalizt nema örfáar klukku- stundir á tunglinu. Síðar verða ef til vill farnar lengri ferðir um hina hrikalegu fjallgarða tunglsins og upp á barma og niður á botn stórra gíga eins og Coipennious og Tydhio. ,, Apofl'iofeirðiin verður etoM lokaþátturinn í könnun tungls- ins,“ segir dr. William H. Pick- ering, forstöðumaður Calteoh Jet Propuflsiioin raaiinis'ótonia- sboÆaninia, „ihelidiur mfum (hiúm vekja fleiri spurningar en hún svairar.“ Eðlisfræðingurinn Ro- bert Jastrow bendir á, að á tunglinu kunni að finnast klett ar frá fyrstu billjón árunum í sögu sólkerfisins. Finnist þetta ævaforna tunglgrýti, verður það mikilsverðasti vísindaár- angurinn af tunglkönnuninni. Um það bil sem Apollo-20 verður skotið á loft árið 1972, munu tunglfarar geta haft allt að tveggja vikna viðstöðu á tungHnu (timinn takmarkast af súrefnismagni því, sem hægt er að flytja þangað). Að síðustu myndi NASA vilja setja upp fasta bækistöð á yfirborði tunglsins. Þangað til væri hægt að sieinida mainmila'Uis lanidiinigar- geimför til tunglsins um leið og geimfarar lentu ferjum cínum þar, mannlausa geimfarið myndi flytja birgðir, eldsneyti og tuinigjepipa, siem gerði mönmium fæx-t að dvelja lengur — og fara víðar um tunglið. Ef þessar fierðir heppnast og ef tunglkönnuðirnir finna súr- Með framtíðina í sigti: Eld- flaugamar bera við himin í HuntsviHe. Einskonar tungljeppi, farartæki, sem fyrirhugað er að noía á tunglinu. Venusfar Rússa, sem kom til skUa stórmerkum upplýsingum um Venus. iniáTT wml mrnmi Miklar fyrirætlanir um áframhaldandi geimflug 16. j.úJí 1969 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 29

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.