Lesbók Morgunblaðsins - 22.12.1970, Side 22

„Þar sem okkur er ðllum
hrært saman,“ sagði vinur
minn, Samuel Squidge, um leið
og hann hamaðist með sköf-
unni að má út „andlitsmynd
listamannsins" eftir sjálfan
sig, „það er i mannlifsblönd-
unni, hverjir lenda saman hlið
við hlið. Það er eintóm vitleysa
skal ég segja þér. Fólk talar
um ljóta liti. Það er enginn ijót
ur litur til. Allir litir eru fal-
legir í réttri samsetningu, ef
þeir lenda rétt saman hlið við
hlið. Þegar kona segir: „Ég
hata purpurarautt," eða „Ég
elska grænt“ þá gæti hún al-
veg eins sagt: „Ég hata himin-
inn“ eða „Ég elska gras.“ Hefði
hún bara séð purpura-
rautt, eins og Hiroshige annar
notaði það í litmyndum sínum
— grænt — hugsa sér að elska
grænt! Þvilíkur afglapi!
Manstu, hvað Corot sagði?
Hann sagði, að náttúran væri
of græn og ekki nóg birta í
henni. Reyndar er þetta alveg
rétt hjá karlinum . . .“
Þegar Squidge byrjar að
tala í þessum dúr, hættir hon-
um til að taka heldur djúpt í
árinni. Ég geispaði og tautaði
góðlátlega: „Við vorum að tala
um Colin St. Clair Chasse-
loup.“
„Einmitt! Og ég er að reyna
að sýna þér fram á, að í sam-
bandi við Colin St.Clair
Chasseloup, þá er allt saman
komið undir mannláfsblönd-
unni, hverjir lenda saman hlið
við hlið. Þú segir, að Colin sé
brennivinsberserkur, önugur
leiðindapoki, hreinræktuð land
eyða. En taktu nú eftir. Við er-
um allir ágætir menn, hver og
einn einasti. Láttu menn fá hið
rétta andrúmsloft að teyga,
rétta matinn að éta, rétta verk-
ið að vinna, rétta fólkið til að
blanda geði við, og þá verða
þeir hreinustu dýrlingar, eins
og þeir leggja sig. Það er eng-
inn til óforbetranlegur á jörð-
inni. En mannlifsblandan,
hverjir lenda hlið við hlið . . .“
„Yfir hverju hefur Chasse-
loup að kvarta? Hann á pen-
inga, fallega konu, böm, sveita
setur og fína íbúð hér í borg-
inni. Og hann gerir bara það,
sem honum þóknast.“
Squidge horfði á mig í for-
undrun.
„Djöfull ertu vitlaus. Met-
vitlaus! Ég hélt þú hefðir at-
vinnu af þvi að skrifa um fólk.
Ég hélt þú værir talinn þekkja
fólk. Og svo ertu að gera
svona litilmótlegar og asnaleg-
ar athugasemdir eins og þessa".
Ég roðnaði, þvi ég fann vel,
að miskunnarleysið í orðum
Squidges var réttmætt. Orð
mín höfðu verið heimskuleg,
en í rauninni var ég bara að
þreifa fyrir mér, og það gat ég
ekki útskýrt fyrir þessum and-
litsmyndamálara. Ég þoldi sem
sagt St.Clair Chasseloup ekki
rétt vel. Hann var aðeins kunn
ingi minn úr klúbbnum og satt
að segja afskaplega óklúbbhæf
ur kunningi. Það var svo að
sjá sem honum leiddist klúbb-
líf og væri allt annað betur
gefið en umburðarlyndi. Það
rauk af honum eðalborið yfir-
læti, fannst ókunnugum. Hann
var höfðingi allra höfðingja.
Hann bar sig fyrirmannlega og
var stórum vel til hafður. Stíl-
hreint andlitsfallið og tíguleg-
ur höfuðburðurinn bar hið
klassíska svipmót drottnandi
Stacey Aumonier:
HLIÐ VIÐ HLIÐ
Smásaga
^ Gísli Jónsson, menntaskólakennari þýddi
yfirstéttar. Það var aðeins í
nokkuð svo þyngslalegum
augnalokunum og eirðarlaus-
um munnsvipnmn, að maður
uppgötvaði mannfyrirlitningu
og beikkju hins vonsvikna,
kaldlyndið, sem lætur ekki
framar blekkjast af tálvonum.
Af hverju? . . . Mér kom svo
sem ekkert við launvandi sá,
sem þessi maður bar sér í
brjósti. En það var hans að
haga sér sómasamlega gagn-
vart mér. Fari Colin St.Clair
Chasseloup norður og niður!
Ég hafði óbeit á manninum. En
þannig höfum við allir óbeit á
þvi fólki, sem okkur finnst að
ali með sér áskapaða yfirburða
kennd gagnvart okkur. Ofan á
þessi þreytandi ytri merki tak
markalausrar sjálfsánægju og
merkilegheita vajð maður einn
ig að taka tillit til annmarka
hins halta. St.Clair Chasse-
loup hafði misst hægri fótinn
upp að hné. Það gerðist fyrir
strið. Einmitt, meðan hann var
í sjóliðsforingjaskóianum í Os-
bome og var einu sinni í háska
leik með öðrum ungum foringja
efnum, þá hafði hann á óveð-
ursdegi runnið út af skipsbátn-
um, og hægri fóturinn á hon-
um klesstist upp við steingarð
i höfninni. Það varð að taka
fótinn af. Þetta var endirinn
á framaferli hans í flotan-
um. Faðir hans hafði verið
sjóliðs'foringi, og föðurfaðir
hans var í orrustunni við Traf-
algar, og þannig áfram sleitu-
laust allt niður til frægðardaga
Elisabetar, allir í flotanum.
Djöfulsins slysni, það var ekki
ofsagt. Auðvitað varð maður að
taka tillit til þeirrar beiskju,
sem þessi ógæfa hafði valdið.
Allt um það afsakaði það ekki
þá framkomu, að svara ekki,
þegar á hann var yrt af klúbb-
félögum hans, eða horfa á
mann — eins og Chasseloup
gerði!
Ég hafði lúmskt gaman af
því, að Squidge skyldi halda
uppi vörn fyrir þennan sjó-
mann sem aldrei varð. Ekki var
hægt að hugsa sér skýrari and-
stæður. Enda þótt St.Clair
Chasseloup væri einfættur, þá
var hann af þeirri tegund
manna, sem alltaf leit svo út
sem hann væri nýbúinn að fara
í kalt bað, hefði síðan tekið
strangar líkamsæfingar og kom
ið svo við á rakarastofu á leið-
inni. Hann var svo óaðfinnan-
lega vel til hafður, að ögrandi
var. Squidge var aftur á móti
þvi líkastur, að hann kæmist
ekki götuna á enda, án þess að
hjartalokurnar hættu að starfa.
Út úr miðju, þvölu skegginu
héngu endalaust lufsulegir
sígarettustúfar. Að líkamsbygg
ingu var hann blátt áfram
hlægilegur. En það voru hin
liflegu augu hans og röddin,
einkennileg og bráðlyndisleg,
sem báru vott um, að lífsorka
hans var ekki lítilla sanda.
Hann var öldungis svo félags-
lyndur og bjartsýnn sem
Chasseloup var fátalaður og
daufdrumslegur. Og samt, það
var svo að sjá sem þeir mætt-
ust á einhverjum gömlum vett-
vangi. Gott og vel. Ég gat skil-
ið, að Squidge fyndi góða parta
í Chasseloup, já, í hverjum sem
var, en hvaða skoðun skyldi
Chasseloup hafa á Squidge?
Mig hryllti við tilhugsuninni.
Við þetta tækifæri, sem ég er
nú að segja frá, var næstum
ómögulegt að toga upp úr
Squidge nokkuð nákvæmara
í fullri hreinskilni, því að hann
var al'lt í einu farinn að tala
um allt annað, eina af eftirlæt-
iskennisetningum sínum.
„Það er undarlegur and-
skoti“ sagði hann, „að fólk yf-
irleitt skuli nokkurn tíma gifta
sig. Það er hreint og beint ekki
hægt að koma því heim og
saman, ólíklegustu og and-
styggilegustu samsetningar.
Þvi andstyggilegri sem þær
eru, þeim mun meiri líkur til,
að allt fari vel. Þú sérð ein-
hverja beinabera konugeit og
hugsar með sjálfum þér. Vesl-
ings dubban! Hvaða möguleika
skyldi sú nú hafa til að ganga
út einhvern tima? og það næsta
sem þú fréttir, er það, að hún
sé gift einhverju goði, sem til-
biður hana og þau eigi hóp af
börnum, strákana í Harrow og
stelpurnar í Girton. Furðulegt!
Önnur er eins og rós á runna,
og karlmennirnir elta hana á
röndum, en ekkert gerist. Hún
er vansæl. Ég þekki konu, sem
er gift manni, sem hún auðsjá-
anlega elskar og hann hana.
Þau eiga tvö ánægjuleg böm,
dreng og stúlku. Þetta er í
hæsta máta hamingjusöm fjöl-
skylda. Þau eru efnuð og eru
að springa af hreysti og vellið-
an, en samt, næstum þvi árlega,
fær móðirin þunglyndisköst og
þarf að leggjast inn á hjúkr-
22 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
22. desember 1970