Lesbók Morgunblaðsins - 11.01.1997, Qupperneq 18

lögum þess segir að
ef ágóði verður- sem
því miður hefur
sjaldan gerst- skuli
hann fyrst og fremst
notaður til greiðslu
skulda eða kaupa á
leikáhöldum. Félag-
ar geta orðið í fyrsta
lagi þeir listrænir
starfsmenn sem
fastráðnir eru hjá
félaginu, í annan
stað þeir listrænir
starfsmenn sem
lausráðnir hafa verið
hjá félaginu í a.m.k. tvö verkefni á undan-
gengnum þremur árum, og í þriðja lagi annað
starfsfólk, sem verið hefur fastráðið hjá félag-
inu samfellt í a.m.k. eitt ár. Það er því greið
fyrir listamenn og aðra að komast í félagið
og hafa þar áhrif á fundum. Hver félagi ber
~ svo persónulega ábyrgð á allt að 300 þúsund
krónum af skuldum félagsins. Það eru ekki
allir tilbúnir að axla slíka ijárhagsábyrgð.
Í rauninni voru samstarfsörðugleikar milli
leikhúsanna ekki eins miklir of af var látið.
Það ríkti auðvitað samkeppni, en hún er nú
ætíð af hinu góða. Það gerði okkur erfitt
fyrir hvað Þjóðleikhúsið gat boðið miklu hærri
laun og því misstum við margan góðan leik-
ara þangað. En við því var auðvitað ekkert
að segja.“
Fyrsta óperan á islenzku
„Eins og ég var búinn að nefna var Gunn-
ar Hansen leikstjóri hjá okkur í byijun, en
fljótlega fór Einar Pálsson að leikstýra; hann
setti meðal annars upp óperuna Miðilinn eftir
Menotti, en það var fyrsta ópera sem flutt
var á íslenzku. Síðan bættust við Gísli Hall-
dórsson, Jón Sigurbjörnsson og Helgi Skúla-
son sem leikstjórar og meira að segja fengum
við Lárus Pálsson íjórum sinnum lánaðan frá
Þjóðleikhúsinu og þá gegn greiðslu til þess.“
Aðalleikarar Lejkfélagsins á þessum árum
voru Þorsteinn Ö. Stephensen, Brynjólfur
Jóhannesson, Alfreð Andrésson, Guðbjörg
Þorbjamardóttir, Ema Sigurleifsdóttir, Aur-
óra Halldórsdóttir, Nína Sveinsdóttir, Guðrún
Stephensen, Haukur Óskarsson, Wilhelm
NorðQörð, Guðjón Einarsson, Gunnar Bjarna-
son, Ámi Tryggvason, Gísli Halldórsson,
. Emelía Borg, Emelía Jónasdóttir, Anna Guð-
mundsdóttir, Margrét Magnúsdóttir, Steinunn
Bjarnadóttir, Edda Kvaran, Kristína Anna
Þórarinsdóttir, Knútur R. Magnússon, Ragn-
hildur Steingrímsdóttir, Margrét Ólafsdóttir,
Sigríður Hagalín, Jón Sigurbjömsson, Þóra
Friðriksdóttir, Helga Valtýsdóttir, Helga Bac-
hmann, Karl Guðmundsson, Karl Sigurðsson,
Valdimar Lámsson, Guðrún Ásmundsdóttir,
Hólmfríður Pálsdóttir, Bryndís Pétursdóttir
og Steindór Hjörleifsson.
„Þetta var dálaglegur hópur og síðar komu
hinir ungu leikarar úr Leiklistarskóla félags-
ins sem starfaði í 10 ár. Má þar nefna Jón
Hjartarson, Sigurð Karlsson, Pétur Einarsson,
t Kjartan Ragnarsson, Valgerði Dan, Borgar
Garðarsson, Soffíu Jakobsdóttur, Eddu Þórar-
insdóttur, Þorsteinn Gunnarsson ofl. Nokkrir
rokkuðu milli Ieikhúsanna eins og gengur,
sumir skiluðu sér ekki aftur. í þessa upptaln-
ingu vantar nöfn þeirra mörgu og góðu starfs-
manna leiksviðsins, „sem að baki standa, en
láta þó lítið yfir sér“ eins og Bóas gamli sagðí
í Kjarnorkunni."
Nú em þessir leikarar allir þjóðkunnir. En
á 6. áratugnum vom þeir allir í einhverri
annarri vinnu, segir Steindór. Æfingar vom
á kvöldin og um helgar. Þorsteinn var leiklist-
arstjóri Ríkisútvarpsins og Brynjólfur vann í
Útvegsbankanum. Steindór hafði vinnu í
Landsbankanum og síðar í Seðlabankanum,
en Árni Tryggvason og Gísli Halldórsson
unnu í bókabúð og svo mætti lengi telja. Stein-
dór telur að það hafí á vissan hátt verið kost-
ur; leikararnir hafi verið í nánu sambandi við
fólkið í borginni og fengið álit þess á því sem
leikhúsið var að gera. Hann minnist með
mikili ánægju áranna með Jóni Sigurbjörns-
syni sem formanni og Guðmundi Pálssyni sem
gjaldkera og síðar framkvæmdastjóra. Við
því starfi tók síðar Tómas Zöéga.
Um styrki var lítið að ræða, segir Stein-
dór, og meira fór í skemmtanaskattinn en
ríkið lét félaginu i té. Hann segir að Geir
Hallgrímsson borgarstjóri hafl reynst Leikfé-
laginu mjög vel og samkomulag varð um
aðstoð til að breyta Iðnó. Alla tíð var Leikfé-
lagið leigjandi þar og varð að kosta miklu til
vegna breytinga oglagfæringa, en sumt kost-
uðu eigendurnir.
„Árið 1953 höfðum við átt peninga og
- stofnað húsbyggingasjóð“, segir Steindór, „og
draumurinn um nýtt leikhús fór að taka á
sig mynd. Haustið 1962 gerðum við miklar
lagfæringar í húsinu. Leikárið á undan hafði
gengið óvenju vel og svo fór Hart í bak að
mala gull. Á næsta ári voru gerðar breytir^
1897
Leikfélag Reykjavikur
1§§
ára - ll.janúar
1997j
L.R./Borgarskjalasafn.
BIRGIR Sigurðsson lagði Leikfélaginu til nokkur góð verk. Selurinn hefur mannsaugu
var eitt þeirra. Hér eru Steindór Hjörleifsson og Guðmundur Pálsson í hlutverkum sínum.
JÓN Sigurbjörnsson, Valgerður Dan og Pétur Einarsson í Volpone
eftir Ben Johnson og Stefan Zweig, 1973.
HART í bak eftir Jökul Jakobsson
L.R./Borgarskjalasofn
FRÆNKA Charleys eftir Brandon Thomas á fjölunum í Iðnó 1954. Frá vinstri: Þorsteinn Ö. Stephensen, Árni Tryggvason, (liggjandi
á gólfinu) Einar Þ. Einarsson, Einar J. Sigurðsson, Kristjana Breiðfjörð, Anna Kristín Þórarinsdóttir, Steindór Hjörleifsson og Brynj-
ólfur Jóhannesson í hlutverkum sínum.
18 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 11.JANÚAR1997