Lesbók Morgunblaðsins - 04.10.1997, Blaðsíða 6

SYSTURNAR Dorabella (Ingveldur Ýr Jónsdóttir) og Fiordiligi (Sólrún Bragadóttir) sleikja sólina ásamt vinkonu sinni, Despinu (Þóra Einarsdóttir).
SÉR einhver Wolfgang Amad-
eus Mozart fyrir sér spígspor-
andi á sólarströnd í sundskýlu
einni fata? Líkast til ekki.
Þetta er þó hlutskipti „af-
kvæma“ hans, Dons Alfonsos
og hinna herranna, í upp-
færslu íslensku óperunnar á
Cosi fan tutte sem tónjöfurinn skrifaði fyrir
meira en tveimur öldum. Fiordiligi og hinar
dömurnar spóka sig í ámóta haldlitlum klæð-
um - þótt fyllsta velsæmis sé gætt!
Hugmyndin að þessari nýstárlegu upp-
færslu á þessu sígilda verki er runnin undan
rifjum ástralska leikhúsmannsins Davids
Freemans sem lætur sig ekki muna um að
leikstýra sýningunni, hanna búninga, leik-
mynd og ljós. Er Freeman, sem búsettur er
í Lundúnum, kunnur í Ástralíu og víða um
Evrópu fyrir djarfar, opinskáar og „ekta“
uppfærslur á sígildum leikverkum, óperum
og nútímaverkum, eins og komist er að orði
í kynningu frá íslensku óperunni. Cosi fan
tutte færði hann fyrst upp í Lundúnum
snemma á síðasta áratug og gekk sú sýning,
sem var með áþekku sniði og sýningin hér
á landi, svo árum skipti.
Sögusvið sýningarinnar er baðströnd á ít-
alíu í nútímanum. Miðjarðarhafíð er að vísu
hvergi að sjá en sex tonn af gylltum sandi,
myndarlegur tijágróður og skær birtan duga
til að sannfæra mann um að maður sé ekki
staddur við Ingólfsstræti í Reykjavík.
Kvaddir i herinn
Allt um það. Á ströndina koma tvö ítölsk
pör, systurnar Fiordiligi (Sólrún Bragadóttir)
og Dorabella (Ingveldur Ýr Jónsdóttir) og
unnustar þeirra, Guglielmo (Loftur Erlings-
son) og Ferrando (Björn Jónsson). Þar hitta
þau fyrir vinkonu systranna, Despinu (Þóra
Einarsdóttir) og eldri mann, Don Alfonso
(Bergþór Pálsson), sem mennirnir kannast
við. Sá gefur lítið fyrir tryggð og trúfesti
kvenna og veðjar við ungu mennina, að áður
íslenskq óperan frumsýnir Cosi fan tutte, ellegar
Svona eru þær gllar, eftir Wolfggng Amadeus
Mozart, föstudaginn 10. október. QRRi PALL
ORMARSSON komst aó raun um aó uppfærslan
er harlg nýstárleg og á, aó mati söngvaranna
sex, án efa eftir að vekja umtal.
en sól hnígur til viðar muni systurnar verða
búnar að svíkja þá. Þessu trúa þeir vitaskuld
ekki og taka veðmálinu.
Verður að samkomulagi að Don Alfonso
ráði ferðinni og hlýða ungu mennimir boðum
hans. Þegar hann tilkynnir systrunum að
þeir kumpánar hafí verið kvaddir samstundis
í herinn hefst síðan mikið sjónarspil.
Skömmu eftir að systurnar hafa kvatt
unnusta sína með trega birtist Don Alfonso
aftur á ströndinni í fylgd tveggja araba, sem
hann segir vini sína, en eru í raun þeir Gugli-
elmo og Ferrando. Hafa þeir skipt um hlut-
verk í tvennum skilningi því sá sem er unn-
usti Fiordiligi gerir nú hosur sínar grænar
fyrir Dorabellu og öfugt. í fyrstu virða syst-
urnar þá ekki viðlits en þegar þeir þykjast
taka inn eitur af ástarsorg og Despina, sem
tekur þátt í ráðabrugginu dulbúin sem lækn-
ir, staðhæfír að aðeins ástin fái læknað aum-
ingja mennina, renna á þær tvær grímur.
Despina segir systrunum hvernig þær eigi
að vefja karlmönnum um fingur sér, „arab-
arnir“ syngja þeim ástaijátningar og loks
tekst að koma hvoru pari um sig í göngu-
ferð. Fyrst gefur Dorabella eftir - og hennar
rétti unnusti engist um af angist - og síðan
Fiordiligi - og þá er komið að heitmanni
hennar að þjást. „Svona eru þær allar -
Cosi fan tutte,“ gellur þá í Don Alfonso sem
haft hefur betur í veðmálinu. Undir niðri líð-
ÁSTARJÁTNING. Ferrando, dulbúinn sem
arabi, biðlar til Fiordiligi.
ur honum á hinn bóginn ekki vel enda er
hann löngu búinn að missa tökin á atburða-
rásinni. Fyrir vikið stendur enginn uppi sem
sigurvegari — allir hafa tapað!
Samkvæmt handritinu er sannleikurinn
leiddur í ljós í leikslok og allir hljóta fyrirgefn-
ingu. Svo sem fram hefur komið er þessi
uppfærsla á hinn bóginn töluvert frábrugðin
hefðbundnum uppfærslum á verkinu, þannig
að boðið verður upp á tilbrigði við endinn í
Islensku óperunni. Áð sögn söngvaranna sex,
sem fram koma i uppfærslunni, mun senni-
lega engum tveimur sýningum ljúka með
sama hætti. Sum kvöld fær sagan góðan
endi, önnur slæman ...
„Þetta er óhefðbundin en skemmtileg upp-
færsla," segir Sólrún Bragadóttir sem er
enginn nýgræðingur í hlutverki Fiordiligi. „í
það minnsta skemmtum við okkur vel.“
Félagar hennar ljúka upp um það einum
munni að uppfærslan eigi án efa eftir að
vekja umtal og örugglega eftir að koma við
kaunin á einhveijum, svo sem Björn Jónsson
bætir við. „Þetta er öðruvisi sýning en gestir
íslensku óperunnar eiga að venjast.“ Engu
að síður eru söngvararnir hvergi bangnir og
Bergþór Pálsson, sem sungið hefur mörg
hlutverk við húsið, ber lof á Islensku óperuna
fyrir að taka slíka áhættu.
„Óperufólk eltist alltof mikið við klisjur
og stereótýpur," segir IngveldurÝr Jónsdótt-
ir. „Þessi sýning sannar á hinn bóginn að
það eru fleiri en ein leið til að setja upp óperu
og við hlökkum svo sannarlega til að
skemmta áhorfendum í íslensku óperunni.“
Söngvararnir segja að því fylgi vitaskuld
alltaf áhætta að færa sígildar óperur til í
tíma og rúmi en Bergþór tekur fram að
Cosi fan tutte sé betur fallin til meðhöndlun-
ar en mörg önnur verk þar sem efni hennar
sé sígilt. „Framhjáhald er tímalaust!"
Þóra Einarsdóttir gengur skrefinu lengra
og lýsir því yfir að betra geti verið að láta
Cosi fan tutte eiga sér stað í nútímanum til
að ná fram áhrifunum sem Mozart hafði í
6 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 4. OKTÓBER 1997