Lesbók Morgunblaðsins - 05.12.1998, Page 6

Lesbók Morgunblaðsins - 05.12.1998, Page 6
ÁTTRÆÐISAFMÆLIS JÓRUNNAR VIÐAR MINNST MEÐ TÓNLEIKUM OG ÚTGÁFU GEISLAPLÖTU JÓRUNN Viðar hélt lengi vel að allir svanir syngju eins - en svo var það einn haustdag að hún heyrði fimmundarsöng tveggja svana á Öxará. Morgunblaðið/Þorkell „TONUSTIN BREYTIR EFNA- SKIPTUNUM í MANNI" HÚN var ekki nema þriggja ára þegar hún fór að spila á píanó og lengi vel spilaði hún af fingrum fram án þess að læra nótur. Móðir hennar, Katrín Viðar píanó- leikari og píanókennari, var með fjölda nemenda og sú stutta varð að beita brögðum til þess að fá hana til að kenna sér. „Það var ekki fyrr en ég var fimm eða sex ára. Hún hafði alltaf svo mikið að gera og lét mig bíða og bíða, það var alveg sama hvað ég puntaði mig upp,“ segir Jórunn, sem brá á það ráð að klæða sig í sinn fínasta kjól og setjast fram í biðstofuna meðal hinna nemendanna. „Það voru alltaf allir svo fínir sem voru í spilatíma hjá henni,“ segir Jórunn. Það endaði með því að móðir hennar vorkenndi henni og tók hana í tíma. „Svo skipaði ég henni fyrir hvað hún átti að kenna mér,“ segir Jórunn, sem var snemma mjög ákveðin. Sjálf notar hún reyndar lýs- ingarorðið frek í þessu sambandi. Seinna fór hún í píanótíma hjá Páli ísólfs- syni, en hann var giftur Kristínu móðursyst- ur hennar. „Eg hafði eitthvert hugboð um það að kennari ætti að vera strangur, sem þýddi að maður gæti ekkert lært hjá mann- eskju sem væri svona mild og góð eins og mamma, svo ég bað um að fá að fara til Páls og hann tók mig, þó að hann hefði óskaplega mikið að gera. Eg var hjá honum í eitt eða tvö ár, svo var Tónlistarskólinn stofnaður og þá vildi ég náttúrlega fara þangað strax en það leið nú víst einn vetur þangað til ég fékk að fara þar inn. Þá var Arni Kristjánsson nýkominn heim og byrjaður að kenna. Ég hugsa að hann sé besti kennarinn sem ég hef nokkurn tíma haft og ég er nú búin að ganga í gömlu og reisulegu húsi við Laufásveginn býr tónskáldið og píanóleikarinn Jórunn Viðar, sem fæddist í þessu sama húsi 7. desember 1918. MARGRET SVEINBJÖRNSDÓTTIR sótti Jórunni heim í tilefni af áttræðisafmælinu og fékk m.a. að heyra um tónsmíðar hennar, hinn jarðneska tón og fimmundarsöng svan rinnr' « Öxará. Á morgun verða haldnir tónleikar í 1« erunni til heiðurs Jórunni oq um bessar mun ís- lensku óperunni til heiðurs Jórunni og um þessar mund- ir kemur út geislaplata með sönglögum hennar, en plat- an sú er upphafið að heildarútgáfu verka Jórunnar. í gegnum marga skólana," segir Jórunn, en eftir að hún lauk prófi frá Tónlistarskólanum í Reykjavík og stúdentsprófi frá Mennta- skólanum í Reykjavík hélt hún til Berlínar. Þar stundaði hún framhaldsnám í píanóleik í Hochschule fur Musik árin 1937-1939 og náði rétt að komast heim til Islands áður en stríðið skall á. Fljótlega eftir að hún kom heim giftist hún unnusta sínum sem hún hafði kynnst í Menntaskólanum, Lárusi Fjeldsted stórkaupmanni. Þau eignuðust þrjú böm, Lárus, Katrínu og Lovísu. Lárus, eiginmaður Jórunnar, lést árið 1985. I miðri heimsstyrjöld hélt Jórunn vestur um haf og nam þar tónsmíðar við Juilliard- tónlistarháskólann í New York á árunum 1943-1945. Síðar, eða í lok sjötta áratugar- ins, átti hún svo eftir að dvelja tvo vetur í Vínarborg við framhaldsnám í píanóleik. Eftir heimkomuna frá Bandaríkjunum 1945 fór hún fljótlega að halda tónleika og kom einnig fjölmörgum sinnum fram sem einleikari með Hljómsveit Reykjavíkur og síðar Sinfóníuhljómsveit íslands, auk þess sem hún sneri sér að tónsmíðum. Ohætt er að segja að Jórunn Viðar sé meðal þekktustu tónskálda Islendinga og hafi víða komið við í tónsmíðum sínum. Hún hefur samið verk fyrir hljómsveit, píanó, kammerverk, sönglög, fyrir einsöngvara jafnt sem kóra, auk þess sem hún hefur samið fyrir leikhús, ballett og kvikmynd. í bæklingi með nýút- kominni geislaplötu með tuttugu sönglögum Jórunnar skrifar Valgarður Egilsson, læknir og rithöfundur og tengdasonur tónskáldsins, að tónverk Jórunnar beri með sér áhuga hennar á hinni þjóðlegu tónlist Islendinga og einatt verði gömlu stemmurnar henni yrkis- efni. „En verk hennar eni einnig mótuð af nánum kynnum við klassíska menningu Mið- Evrópu, svo og við tónlistarmenningu vest- anhafs," skrifar hann ennfremur. Jónmn sá um nokkurra ára skeið um þáttaröð í Ríkisútvarpinu ásamt vinkonu sinni og frænku, Þuríði Pálsdóttur söngkonu. Þar fluttu þær þjóðlög og þulur, m.a. alla Vísna- bókina. A þessu tímabili raddsetti hún fjöld- ann allan af þjóðlögum, auk þess sem hún fór að fást við gömlu þulurnar en raddsetning Jórunnar á þeim var brautryðjandaverk. Galli hversu fá tónskáld eru sjálf músíkantar Jónmn hefur í áranna rás annast undirleik með fjölda einsöngvara og um 25 ára skeið var hún prófdómari í píanóleik við Tónlistar- skólann í Reykjavík. Síðastliðin tuttugu ár hefur hún starfað sem píanóleikari við Söngskólann í Reykjavík. Hún segist reynd- ar meira eða minna hætt að spila sjálf en sem dæmi um starfsorkuna má nefna að nú síðast í þessari viku var hún með masterclass námskeið fyrir ljóðadeild Söngskólans. Auk þess tekur hún barnabörn sín gjarnan í píanótíma heima á Laufásveginum. „Maður er svo feginn því að þau nenni þessu. Þau hafa verið hérna svona til skiptis. Nú er ég með eina, hún er átján ára og er komin með svoleiðis sprengáhuga. Það er svo gaman þegar áhuginn kemur, þá þarf ekki að hvetja fólk,“ segir hún. Og enn er Jórunn að semja og setja út. Á nýju geislaplötunni eru til dæmis tvö spánr.ý verk, Sætröllskvæði og 6 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 5. DESEMBER 1998

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.