Alþýðublaðið - 24.10.1987, Page 9

Laugardagur 24. október 1987
9

Blskup og Stefán Jóhann Stetánsson á tall í Kaupmannahöln á fyrri hluta 7. áratugar. Stefán
Jóhann var há sendlherra í Kaupmannahöln. Hann áttl mlkinn þátt í því að þaö var ráðinn sjúkra-
húsprestur þar.
eöa er ósanngjarnt að segja
þetta ?
Lýðrœði
Finnst þér þá skorta meira
beint lýöræöi, því að fulltrúar
sem við kjósum taka þessar
ákvaröanir... „Það er í
hæsta lagi mjög óbein kosn-
ing. Hvenær hefur t.d. veriö
rætt um tilgang sjónva'rpsins
i þjóðlifinu? Eftir hvaða
stefnu hefur verið farið?
Hvaða markmiði hefur það
lotið — og lýtur? Úr því að
hugsjónamenn frelsisins eru
búnir að koma þessu í gegn
með frjálsan útvarps- og
sjónvarpsrekstur, er það eina
rökrétta að ríkið sé ekkert að
þessu meira. Það er oft vitn-
að i blöðin og að allir megi
gefa út blöð. Ríkið gefur ekk-
ert blað út nema Lögbirting.
Því þá að vera með sjónvarp-
ið og útvarpið úr því sem
komið er. Látum þetta bara
rása.“ Hvað á ríkið þá að gera
í fjölmiðlunum, spyr ég. „Ef
það þykir ekki ganga í ber-
högg við frelsishugsjónina,
má setja reglur um á hverju
þjóðin er mötuð. Er ekki
æskilegt að ríkiö hafi eftirlit?
Ég sé engan tilgang lengur
að ríkið sé með þetta
lengur. En ég sæi afarmikið
eftir ríkisútvarpinu. Mér
finnst það enn i dag bjóða
upp á ýmislegt bæði til fróð-
leiks og ánægju.“ Þú segir,
biskup að þér finnist sjón-
varp stefna bara eitthvað. Rík-
ir sama reiðuleysið í þjóðfé-
laginu, eða erum við á ein-
hverri leið? „Vitum við hvert
við stefnum? Menn hafa
kannski aldrei vitað það, en
menn hafa átt viss stefnu-
mörk í lifi sínu bæði sem ein-
staklingarog sem þjóðfélög.
Og viðurkennt ákveöin leiðar-
merki i breytni og framkomu
hverjir við aðra. Allt slíkt á í
vök að verjast nú á dögum.
Menn telja flest orðið afstætt
að því er snertir lífsmiö.
Menn skilja það kannski ekki
nægilega vel að umferð
manneskjunnar í þjóðlífinu
fer ekki bara fram á þjóðveg-
unum þar sem margir slasast
og slasa aðra, heldur er um-
ferðin lika í viðskiptalífi og
ýmsum sviðum þjóðlffsins.
Reglur þar eru ekki síður
mikilvægar heldur en umferð-
arreglur — það gilda reglur í
umgengni eins við annan
m.a. í ástarmálum, í uppeldis-
málum, í hjúskaparmálum
svo að ég nefni viðkvæm
svið. Það fer áreiðanlega ekki
vel að strika yfir slíkar reglur.
Við eigum boðorðin tíu og
marga góða og glögga vís-
bendingu, sem hefur borist
til okkar. ... Þetta er nú
kannski nöldur hjá gömlum
manni..Finnst þér það
sjálfum ? „Nei, mér finnst
það ekki sjálfum, en nú veit
maður á hvaða tíma maður
lifir...“ Sr. Sigurbjörn hlær
við, en er mikið niðri fyrir. Ég
spyr hann hvort hann hafi
ekki alitaf sagt sína mein-
ingu. Og biskup segir það
svik við sjálfan sig að segja
ekki það sem maður meinar.
„Vafalaust hefur mér mis-
sýnst við marga hluti en hvað
lífsskoðun og lífsstefnu
snertir, þá tel ég að ég þurfi
ekki að endurskoða neitt eða
taka neitt aftur. Það er ekki
mér að þakka. Ég hef ekki
fundið neitt upp. Það hafði
ég þegið sumpart af dýrmæt-
um arfi kynslóöa frá liðinni
tíð, hinum kirkjulega trúar-
lega arfi, sem ég sannfærður
um er það dýrmætasta sem
við eigum. Það er mín óhagg-
anlega sannfæring og hefur
verið það lengst af lífs míns.
Ég geri ekki ráð fyrir að hvika
frá því. Ég vona að minnsta
kosti aö ég fái ekki slíka
kölkun eða ellióra að ég hviki
frá þeirri sannfæringu úr
þessu. Þetta hefur verið mér
svo ómetanlegt, en það er
ekki af neinu að miklast, og
síst af öllu vildi ég vera það
sem Þjóðverjar kalla Besser-
wisser. Það er auvirðileg
manngerð sem gengur fram í
þeirri dul að þeir viti einir
hlutina eða betur en allir
aðrir. Þaö er engin hugsjón.
En það er brimasamt í nútim-
anum, og framtiðin er ekki
ugglaus. Þetta held ég að all-
ir séu sammála um.“
Hverjir eru þeir vegvisar
sem þú vildir marka þjóð-
inni? „Trúin er það fyrsta og
síðasta. Við getum ekki
gengið fram hjá kristinni trú
eins og ómerkilegum leifum
frá gömlum fátæktartíma.
Hún felur í sér guðlegt tilboð
um lífsfyllingu, um lífsmið og
lífsþroska, sem er fávíslegt
að taka ekki til greina. Það
tilboö er flutt af þvilíkri al-
vöru og af þvilíkum styrk og
ummerkjum ótvíræðrar veru-
leikaskynjunar að það er fá-
víslegt og furöulegt á svo-
kölluðum raunsæistímum að
ganga á snið við það og loka
eyrunum fyrir því. En asi og
ærusta nútímans og tækni-
undriö sem við upplifum, hef-
ur átt þátt í því að slæva
manneskjuna, og gera hana
viöskila við kirkjuna. Tæknin
og auðsæld nútímans slær
þeirri glýju I augu fólks að
maðurinn sjálfur hafi valdið
og frelsið til að haga lífinu
sínu eftir eigin geðþótta. Svo
„Margt af því sem
mantii var gert að
lœra í Menntaskólan-
um var gjörsamlega
utan áhugasvið,
mín, og ég hef aldrei
uppgötvað í lífinu að
ég hafi haft minnstu
not af því. “
Sigurbjörn Elnarsson biskup og Pill páfi 6.
á kirkjuþingi i Róm 1965. Páll gal sér góö-
an tima til þess að ræða vió mig, þrátl
iyrir annriki, segir sr. Sigurbjörn.
reka menn sig á og komast
að því að þetta er blekking.
Valdið yfir umhverfinu og as-
inn við að tileinka sér verald-
legar nægtir og gæði er
gagnslaust — og meira að
segja stórhættulegt, ef menn
missa tökin á sjálfum sér.“
En missa menn ekki tökin á
sjálfum sér? „Allt þetta tak-
markalausa framboð á lífs-
nautn blekkir fólk. Hamingj-
an er einhvers staðar í boði
og föl við fé. Þessi blekking
siast inn. Sigurður Breiðfjörð
sagði: Hamingjan býr í hjarta
manns — og það er satt. Ef
við finnum hana ekki þar þá
finnum við hana hvergi. Og ef
þú þarft alltaf að láta mata
þig eða hafa af fyrir þér, þá
ertu genginn úr lagi. Lífskerf-
ið í sjálfum þér er þá komið í
ólag. Þá vantar þig það sem
trúin talar um, þegar hún tal-
ar um frið. Frið viö guð, frið
við menn og frið við samvisk-
una, eins segir í gamalli vlsu.
Ef þig vantar þetta þá bætir
ekkert úr, engar sólarlanda-
ferðir, ekkert popp og engin
ærusta."
Viötal:
Þorlákur Helgason