Alþýðublaðið - 14.12.1995, Blaðsíða 12

12
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
HELGIN 14. -17. DESEMBER 1995
Edith Piaf, „Spörfuglinn“, hefði orðið áttræð á morgun.
Kolbrún Bergþórsdóttir minnist þessarar dáðu
og ógæfusömu söngkonu.
önnur Piaf
asta skemmtistað Parísar. Þar söng
hún eins og hún hafði sungið á göt-
unum; án farða í svörtum kjólg-
armi sem var rifinn á nokkrum
stöðum. Síðar urðu kjólamir úr
fínna efni, en liturinn var venju-
lega sá sami. Þetta kvöld sló Edith
í gegn og eftir það lá leiðin upp á
tindinn.
Eg væri ekki Piaf nema vegna
sagði söngkonan sem þekkti þ
Ástin var slagsmál,lygar og
löðrungar
I mínum huga byggir ástin á
slagsmálum, stórfelldum lygum og
nokkrum löðmngum,“ sagði Edith
Piaf sem var gat sýnt af sér mikið
samviskuleysi í ástarlífi. Á ævi
sinni átti hún í óteljandi ástarsam-
böndum. Mörg þeirra vom við
lagasmiði og söngvara. Þá menn
notaði hún miskunnarlaust söng-
ferli sínum til framdráttar. Einn
þeirra minntist þess að hún læsti
hann inni og sagði að sú aðferð og
aðrar sambærilegar hefðu ekki tal-
ist til undantekninga. Þegar hann
barði á dymar og sagðist vilja fá að
komast út hrópaði söngkonan: „Eg
hleypi þér ekki út fyrr en þú hefur
samið frábært lag fyrir mig. Hugs-
aðu um mig! Það verður til þess að
þú færð innblástur. Og mundu,
Shakespeare var viðvaningur í
x í Skaftafelli
Endurminningar
Wóðgarðsvarðar. Helga k. Einarsdóttir skráði.
Ómetanleg heimild um náttúruperluna í Skaftafelli,
Hvíldarlaus ferð inn í drauminn
Ijóðrænar og hnittnar smásögur eftir
Matthías Johannessen.
Skáldkonur fyrri alda
eftir Guðrúnu P. Helgadóttur.
Fróðleg og skemmtileg bók.
Furður og feluleikir
Limrur og Ijóð í sama dúr eftir Jónas Árnason.
Lífsgleði
Minningar og frásagnir sex þjóðkunnra íslendinga.
Þórir S. Guðbergsson skráði.
HÖRPUÚTGÁFAN
STEKKJ^RHOLT
3IÐUMULI 29
SIÐUMULI 29 - 108 REYKJAVl
samanburði við þig!“ Árangurinn
af þessurn aðferðum lét reyndar
ekki á sér standa, en lagvísir ást-
menn Piaf sömdu aragrúa frábærra
laga beinlínis fyrir hana og í sam-
vinnu við hana.
Hún var óprúttin í ástarlífi, not-
færði sér þá sem hún taldi geta
greitt götu sína á söngferlinum og
kastaði karlmönnum frá sér þegar
hún hafði ekki lengur not fyrir þá.
Meðan hún nennti að sinna þeim
krafðist hún þess að þeir fylgdu
þeim lífsháttum sem hún hafí tam-
ið sér. í því fólst að lifa hátt við
mikinn glaum langt fram á morg-
un.
Hún sóttist eftir tilbreytingu og
hraða og þreyttist því fljótt á elsk-
hugum sínum. En hún var örlát að
eðlisfari. Fólk sem hún þekkti
ekki, og kærði sig ekki um að
þekkja, en vissi að
byggi við skort fékk að
njóta þess örlætis. f
byrjun hvers mánaðar
sendi hún fjölda ein-
staklinga, sem bjuggu
við bágan fjárhag, ávís-
un í pósti. Vinimir tóku
einnig sitt. í þeim hópi
vom afætur og sníkju-
dýr sem gengu í eigur
hennar eins og væm
þær þeirra eigin. Þeir
höfðu á brott með sér
plötur, bækur, sængur-
föt, allt sem hönd á festi
og vakti löngun þeirra.
Peningarnir hurfu
sömuleiðis því vinimir
fengu lánaða peninga
hjá söngkonunni sem
þeir endurgreiddu ekki
- og hún bað aldrei um
endurgreiðslu. Söng-
konan fræga varð stór-
skuldug. „Peningar",
sagði hún. „Hvemig

„í hvert sinn sem hún syngur fínnst manni eins og hún sé að þvinga sál
sína úr líkamanum í hinsta sinn,“ sagði Jean Cocteau um Edith Piaf.
Sjálf sagði hún: „Fyrir mér er söngurinn flóttaleið. Annar heimur.
Þá er ég ekki lengur á jörðinni.“
Götustelpan sem röddin
bjargaði
Einhverja flóttaleið varð hún
snemma að fmna ætlaði hún sér að
komast af. Hún fæddist og ólst upp
í sámstu fátækt; eina athvarf henn-
ar vom götur Parísar þar sem hún
söng til að afla sér viðurværis.
Móðir hennar yfirgaf hana þegar
hún var komabam. Móðuramma
hennar tók bamið þá að sér, en
sinnti því lítt. Þegar Edith var sjö
ára kom loks að því að föðumum
blöskraði uppeldisleysið og tók
barnið í sína umsjá. Hann var
reyndar lítt fær um að sinna dóttur
sinni, flæktist með hana um landið
þar sem hann sýndi leikfimilistir á
götum meðan Edith réttí fram hatt
hans í von um að vegfarendur létu
smáræði af hendi rakna. Vegna
stöðugra ferðalaga lör lítið fyrir
skólagöngu dótturinnar, en faðir-
inn lagði þó metnað sinn í að hún
kynnti sér sögu Frakklands og yfir-
heyrði hana löngum stundum um
sögulegar staðreyndir. Faðirinn,
sem sagt er að hafi ekki verið ill-
menni, sló hana í andlitið vissi hún
ekki svarið. Afleiðingar vom frem-
ur einkennilegar því á fullorðinsár-
um naut Edith þess ákaft að láta
elskhuga sína berja sig.
Þegar Edith var tíu ára veiktist
faðir hennar og gat því ekki unnið
fyrir þeim. Edith fór út á götur Par-
ísar og þar sem hún vildi ekki betla
söng hún eina lagið sem hún
kunni; Marseillaise, þjóðsöng
Frakka. Vegfarendur fylltust sam-
úð með umkomulausu bami um
leið og þeir heilluðust af söngnum.
Edith nældi sér í meiri peninga en
nokkrn sinni þegar hún vann með
föður sínum.
Fimmtán ára kaus hún að yfir-
gefa föður sinn til að vinna fyrir sér
á sinn hátt. Hún söng á götunum til
að eiga fyrir mat. í fylgd með
henni var vinkona hennar Mom-
one sem Edith kallaði systur sína.
Starfi Momone var sá sem Edith
hafði áður haft hjá föður sínum;
hún gekk með hatt á milli vegfar-
enda sem leið áttu um og
safnaði peningum. Vinkon-
urnar gistu í kjallaraholum,
og um nætur meðan önnur
þeirra svaf varð hin að standa
vakt með gildan staf að vopni
til að verjast rottum sem sóttu
að þeim.
Hin unga Edith vakti mikla
athygli fyrir söng sinn á göt-
um Parísar. Einn aðdáenda
hennar var ungur drengur,
sendill, sem gaf sér tíma til að
hlusta og stara á hana tímun-
um saman. Þau urðu ástfang-
in og hófu sambúð. Hann út-
vegaði henni vinnu í búð, en
hún unni frelsinu og þoldi
einungis við í þrjá daga áður
en hún strauk úr starfi.
Edith yfirgaf unnustan
stuttu eftir að dóttir þeirra
fæddist. Hún var nú tæplega
tvítug, alin upp á götunni og
hafði aldrei notið umhyggju.
Hún kunni ekki að annast
bam. Því fór sem fór. Dóttir
hennar náði ekki tveggja ára.
Hún lést vegna vanrækslu
móðurinnar.
Sama ár og dóttir hennar
lést var Edith uppgötvuð og
boðið að syngja í einum fræg-
ISIYTT
KAFFIHÚS
(rifíáífkatrmtí
Kaffí, kaká, kökur
Ol og aðrir drykkir
Fimmtudagskvold:
Hjörtar Hoiúser
& Matthías Matthíassan
sp/ía fcjrír Oííoer 0 féíacja