Vísir - 21.01.1976, Blaðsíða 5

visra Miðvikudagur 21. janúar 197G.

Áhrifin og
ábyrgðin
gœtu og
œttu að
vera meiri
Svo virðist sem flestir þeir, er
um verkmenntunarmál hafa
fjallað undanfarin ár, séu þeirr:
ar skoðunar, að samtök at-
vinnulifsins eigi að hafa einhver
áhrif á þróun verkmenntunar.
Hins vegar greinir menn á um,
hversu mikil þessi áhrif skuli
vera. 1 áliti verk- og tækni-
menntunarnefndar frá árinu
1971 var lagt til, að komið yrði á
fót samstarfskerfi atvinnulifs-
ins. Fulltrúai atvinnulifsins
áttu að vera ráðgefandi og sam-
bandsaðilar fyrir samtök sin
gagnvart yfirstjórn fræðslu-
mála á viðkomandi verkmennt-
unarsviði, t.d. varðandi ákvörð-
un námsefnis, verklegs og bók-
legs fyrir hverja starfsgrein.
Verkskólasvið
Þá lagði nefndin til, að sett
yrði á laggirnar sérstakt Verk-
skólaráð, er vera skyldi
menntamálaráðuneytinu og
verk- og tækninámsskor
fræðslumáladeildar þess til að-
stoðar. Skyldi það m.a. leysa
Iðrifræðsluráð af hólmi. Fulltrú-
ar i Verkskólaráði áttu að vera
15-20 talsins, tilnefndir af helstu
samtökum vinnumarkaðarins á
þessu sviði, kennurum og nem-
endum skóla, er heyrðu undir
skorina, auk þess fulltrúar frá
ráðuney tinu og sérfróðir aðilar,
er ráðuneytið skipaði án tilnefn-
ingar.
Verkskólaráðið átti að halda
a.m.k. tvo fundi árlega til þess
að fjalla um ársskýrslu skorar-
innar og ganga frá fram-
kvæmdaaætlun næsta árs. Sam-
kvæmt tillögum verk- og tækni-
menntunarnefndar átti Verk-
skólaráð siðan að kjósa 5 manna
Iramkvænulanefnd úr sinum
hópi, er halda skyldi fundi eigi
sjaldnar en mánaðarlega.
Hlutverk framkvæmdanefnd-
ar skyldi vera stöðug ráðgjöf
um stefnumörkun i verk- og
tækninámi og umsjón með skil-
greiningu námskrafna og náms-
þátta.
f nýlegum tillögum Iðn-
fræðslulaganefndar um þróun
verkmenntunar á framhalds-
skólastigi v i 11 meirihlutinn
ganga enn lengra. 1 tillögum
nefndarinnar segir að visu, að
menntamálaráðuneytið fari
með yfirstjórn þeirra mála, sem
lagatillögur nefndarinnar fjalla
um, en framkvæmd skuli falin
framkvæmdaráði og náms-
brauta^tjórnun i umboði fram-
kvæmdaráðs. Siðan segir i 4. gr.
lagafrum varps nefndarinnar:
Framkvæmdaráð
„Menntamálaráðherra skipar
sjö manna framkvæmdaráð og
jafn marga til vara. Þrir aðal-
menn og þrir varamenn skulu
skipaðir eftir tilnefningu Al-
þýðusambands islands og þrir
aðalmenn og þrir varamenn
samkvæmt tilnefningu Vinnu-
veitendasambands íslands og
einn aðalmaður og varamaður
án tilnefningar.
Þrír aðalmenn, einn úr hópi
fulltrúa Alþýðusambands Is-
lands og annar úr hópi fulltrúa
Vinnuveitendasambands ís-
lands og hinn þriðji, sem skip-
aður er án tilnefningar, skulu
hafa starfið sem aðalstarf.
Menntamálaráðherra skipar
formann ráðsins úr hópi aðal-
manna.”
Og um námsbrautastjórnir
segir í 6. gr.:
„Framkvæmdaráðið skipar
eina námsbrautarstjórn fyrir
hverja verk- og tæknimenntun-
arbraut, sbr. 8. gr. Hver stjórn
skal skipuð fimm mönnum,
tveim tilnefndum af viðkomandi
launþegasamtökum, tveim til-
nefndum af viðkomandi vinnu-
veitendafélögum og einum skip-
uðum af þeim ráðherra, sem fer
með málefni viðkomandi at-
vinnugreinar. Ráðið skipar for-
mann stjórnarinnar.”
Stjórnkerfið
i höndum aðila
atvinnulifsins
I greinargerð nefndarinnar
með tillögunum segir m.a.:
„Hér er lagt til, að stjórnkerf-
ið verði i höndum aðila atvinnu-
lifsins, sem best þekkja þær
þarfir og þau markmið sem
verkmenntunin þarf að stefna
að. Yfirstjórn og heildarskipu-
lag starfsins er falin fram-
kvæmdaráði, ennfremur er
námsbrautarstjórnunum faldar
framkvæmdir i umboði fram-
kvæmdaráðsins i einstökum
námsbrautum.
Ætlast er til að framkvæmda-
ráðið, námsbrautarstjórnirnar
svo og atvinnulifið sjálft séu
virkir aðilar að þróunarstarfinu
og hafi frumkvæði um öll mál,
er þeir telja, að betur megi fara.
Lagt er til, að aðalsamtök at-
vinnulifsins, Alþýðusamband
Islands og Vinnuveitendasam-
band tslands hafi forgöngu um
að tilnefna i framkvæmdaráðið
og taki um leið á sig þá skyldu
að fylgja þvi eftir, að lögum
þessum verði framfylgt.
Við tilnefningu i ráðið er ætl-
ast til þess, að samtökin hafi
samráðviðþá aðila atvinnulifs-
ins, sem hagsmuna hafa að
gæta i hinum ýmsu námsbraut-
um, sem lög þessi ná til, og að
lögð verði áhersla á að velja
aðalmenn og varamenn úr mis-
munandi starfsgreinum með
það fyrir augum að sem viðtæk-
astra áhrifa gæti i fram-
kvæmdaráðinu. Telja verður
eðlilegt aðfulltrúi menntamála-
ráðuneytisins muni vera skóla-
maður.”
Um
námsbrautastjórnir
Og um námsbrautastjórnirn-
/”■■■......
ar segir i greinargerð nefndar-
innar:
„Lagt er til, að þróunarstarfið
innan hverrar námsbrautar
verði i höndum fimm manna
námsbrautastjórnar, sem sé
skipuð aðilum atvinnulifsins.
Tveir verði skipaðir af launþeg-
um, tveir af vinnuveitendum og
einn af ráðherra þess ráðuneyt-
is, er greinin fellur undir.
Ætlast er til þess að nefndar-
menn verði valdir úr mismun-
andi störfum svo að eðlileg
tengsl verði við þau félög, sem
hagsmuna hafa að gæta. Þá er
fulltrúa ráðuneytisins ætlað að
mynda tengsl við hlutaðeigandi
ráðuneyti.
Áhrif skólamanna á starfsemi
stjórnanna eru hugsuð koma frá
þeim starfsmönnum, er stjórn-
irnar ráða til starfa, en margir
þeirra munu að sjálfsögðu vera
skólamenn eða menn með
kennslureynslu. Hér er ábyrgð-
in á framvindu mála lögð á
herðar fulltrúa atvinnulifsins á
svipaðan hátt og áður var sagt
um skipun framkvæmdaráðs-
ins.”
Álit
minnihlutans
Ekki voru allir nefndarmenn
sammála þessari skipan mála.
Einn þeirra, Gunnar Guttorms-
son, skilaði séráliti og sagði þar
m.a., að með tillögum nefndar-
innar myndi „stjórnun og fram-
kvæmd verkfræðslunnar verða i
reynd slitin úr tengslum við
stjórnkerfi annarrar fræðslu á
skólastiginu og þannig torveld-
uð nauðsynleg og eðlileg heild-
arstjörn á málefnum fram-
haldsskólanna.” 1 séráliti
Gunnars sagði einnig: „Það er
álit minnihlutans, að áhrif
starfsgreinasamtaka og ann-
arra aðilja utan hins opinbera
stjórnkerfis á mótun námsinni-
halds og aðra þætti er varða
fræðslustarf, eigi að vera i
formi ráðgefandi stofnana eða
timabundinna starfsnefnda”.
Nú má vitaskuld lengi um það
deila, hver stjórnaraðild og
ábyrgð aðila vinnumarkaðarins
á verkmenntun eigi að vera og
hvernig fulltrúar atvinnulifsins
skuli skipaðir. Hitt liggur fyrir,
að bæði Alþýðusamband tslands
og Vinnuveitendasamband ts-
lands fögnuðu þessum þáttum i
tillögum nefndarinnar og lýstu
þátttöku aðila vinnumarkaðar-
ins að stjórnun verkmenntunar-
r y”"" >
Mikilvœgi
verkmenntunar
og ábyrgð
aðila vinnu-
markaðarins II:
c
Baldur
Guðlaugsson skrifar
" V
J
mála mikilvæga og ákjósan-
lega.
Verkmenntunin
mun ekki gjalda
slikrar breytingar
Persónulega finnst mér mjög
æskilegt, að aðilum vinnumark-
aðarins verði veitt slikt tæki-
færi. Að sjálfsögðu fylgir vandi
vegsemd hverri og yrðu þessi
heildarsamtök vinnumarkaðar-
ins þá að ráðstafa auknum
mannafla, fé og fyrirhöfn til
verkmenntunarmála, en ég er
trúaður á, að verkmenntun i
landinu myndi ekki liða fyrir
slika „byltingu" i stjórnunar-
málum, heldur þvert á móti ná
tilgangi sinum betur. Eins og
getið var um hér að framan
verður ekki farið út i umræður
um það, hvort fella eigi verk-
námsbrautir inn i samræmdan
H ^ , | | i
1l |l|Pp; jk - - íi ) 4
r ™ H§§ «*» |
Pr :

framhaldsskóla nú þegar, eða
láta ákvörðun um það biða loka
þróunartimabils, eins og Iðn-
fræðslulaganefnd leggur til.
Enda breytir það að minu áliti
ekki neinu varðandi það, hvern-
ig stjórnun verkmenntunar eða
verknámsbrauta skuli hagað.
í skólastofnunum
eða á
vinnustöðum?
Að lokum mætti vikja með ör-
fáum orðum að tilhögun sjálfs
verknámsins. Á það að fara
fram i skólastofnunum ein-
göngu, eða úti i atvinnulifinu að
meira eða minna leyti? Ég
sneiði hér hjá deilum um það,
hvort leggja skuli meistarakerf-
ið niður og fiytja iðnnám alfarið
inn i iðnskóía. 1 ályktun aðal-
fundar Vinnuveitendasambands
Islands i mennta- og fræðslu-
málum 11. april s.l. sagði m.a.:
„Skilningur fer sem betur fer
vaxandi á þvi, að tengsl
menntakerfis og atvinnulifs
verður að auka. Það er engan
veginn sjálfsagt, að rikisvaldið
ráði stefnumörkun og fram-
kvæmdum á þessu sviði.
Eðlilegra væri og affarasælla
á margan hátt, að samtök at-
vinnuveganna gætu sjálf mótað
stefnuna og annast fræðslu að
þvi er varðar þann þátt skóla-
starfsins, sem að atvinnulifinu
snýr. Þetta mætti t.d. gera með
þvi, að samtök atvinnuveganna
beittu sér fyrir námskeiðum i
hagnýtum greinum fyrir nem-
endur i opinberum skólum, en
samkomulag væri um, að slikt
nám væri hluti af skólanámi
nemenda.
Kennarará slikum námskeið-
um væru ráðnir af samtökum
atvinnuveganna og kennslan
skipulögð af þeim. Einnig væri
hugsanlegt, að samtök atvinnu-
veganna tækju einhvern þátt i
gerð kennslubóka i hagnýtum
greinum á hinum ýmsu stigum
menntakerfisins. Þessar hug-
myndir og aðrar hliðstæðar
þurfa nánari skoðunar við.” ‘
Hvar eiga aðilar
atvinnulifsins að
koma til skjalanna
t samræmi við þetta sagði
m.a. i umsögn Vinnuveitenda-
sambands tslands um frum-
varpsdrög Iðnfræðslulaga-
nefndar: Vinnuveitendasam-
band Islands telur jafnframt
eðlilegt, að gert sé ráð fyrir i ■'
frumvarpinu, að nú eða siðar
verði að samkomulagi milli
námsbrautastjórna og ein-
stakra samtaka atvinnulifsins,
stofnana, félaga eða einstakra
fyrirtækja að slikir aðilar tækju
að sér að hafa með höndum ein-
staka þætti fræðslunnar, svo
sem námskeiðahald eða starfs-
þjálfun og þá gegn fuliri
greiðslu kostnaðar úr rikissjóði.
T.d. má nefna. að eðlilegt væri
að tæknistofnun iðnaðarins.
þegar á fót verður komið, tæki
að sér flest allt námskeiðahald
fyrir starfsfólk framleiðsluiðn-
aðarins, en þó væri hægt að fela
einstökurr fyrirtækjum þjálfun
starfsmanna á sérstökum til-
greindum sviðum framleiðslu-
iðnaðarins. Þvi leggur Vinnu-
veitendasambandið , til. að við
12. gr. frv. bætist ný málsgrein
svohljóðandi:
„Námsbrautastjórnun skal
heimilt i samráði við skóla-
stjórnir að fela samtökum at-
vinnuveganna eða öðrum stofn-
unum (félögum eða einstökum
fyrirtækjum ) framkvæmd ein-
stakra þátta verk- og tækni-
menntunarinnar, svo sem með
námskeiðahaldi, starfsþjálfun
o.fl. Skal kostnaður af sliku
greiddur úr rikissjóði."
í endanlegum tillögum nefifri-
arinnar var tekið tillit til.þess-
arar breytingartillögu. Vafalitið
gætu samtök atvinnulifsins
komiðtil skjalanna á fleiri vegu
við framkvæmd verkmenntunar
i lanciinu, og þá hvort sem iðn-
meistarakerfið stendur eða fell-
ur.
Aðlokum skal aðeins áréttað.
að ábyrgð aðila vinnumarkað-
arins á þróun verkmenntunar
gæti og ætti að vera meiri, en i
þeim efnum stendurá öðrum en
aðilum sjálfum.