Vísir - 01.07.1976, Blaðsíða 9

VTSIR Fimmtudagur 1. júlí 1976
Nýting sjávarafla
og nýjungar
í fiskiðnaði
SOLUSAMTOK HRAÐ-
FRYSTIIÐNAÐARINS
^ AHUGASÖM UM NÝT-
INGU NOKKURRA
SMÁFISKTtGUNDA

Eftir Björn Dag
bjartsson matvæla
verkfræðing.

í þessari siðustu grein
minni um nýtingu
sjávarafla og nýjungar
i fiskiðnaði get ég ekki
látið hjá liða að minn-
ast á nýtingu kolmunna
og spærlings, bæði til
manneldis og mjöl-
framleiðslu. Sennilega
eru þessir fiskar þó
einkum áhugaverðir
fyrir Suðurland og
Austfirði en skipulega
hefur ekki verið leitað
að þeim að neinu marki
i kringum landið.
Rannsóknastofnun
fiskiðnaðarins og
Meitillinn h.f., i Þor-
lákshöfn stóðu saman
að tilraun með vinnslu
á kolmunna og spær-
lingi til mannéldis
haustið 1975.
Kolmunninn var veiddur af rs
Bjarna Sæmundssyni úti fyrir
Austf jöröum i tveim leiööngrum
og fluttur isaöur i kassa til Þor-
lákshafnar. Spærlinginn veiddi
Þorlákur AR skammt suöur af
Þorlákshöfn.
Kolmunnann hátti meö sæmi-
legu móti geyma I 6 sólarhringa
i is, en spærlingurinn var or&inn
fremur lélegt hráefni eftir 4
sólarhringa.
NotuB var ARENCO CIS/CIF
vélasamstæöa til aB gera aB
fiskinum. Kolmunninn var ým-
ist hausaBur og slógdreginn,
einnig kviBhreinsaBur eBa
flakaBur. Vélvinnsla kolmunn-
ans gekk nokkuB vel eftir
nokkra byrjunar- og stillingar-
örBugleika, en vegna spærlíngs-
vinnslu þarf sennilega aB gera
smávægilegar breytingar vegna
smæBar fisksins.
HausaBur og slógdreginn fisk-
hreinsuBum báBum fisktegund-
um voru hraBfyrst og afhent
sölusamtökum hraBfrysti-
iBnaBarins til prófunar og
markaBsleitar.
Tilraunir með lag-
metisvinnslu úr spær-
lingi skammt á veg
komnar
Nú hafa borist mjög jákvæB
svör og nánast verBtilboB frá
þessum a&ilum aö þvi er varBar
kolmunnaskreiB og marning úr
eldisafurBa úr þessum smáfisk-
tegundum er' mun kostnaBar-
samari en ef unninn er þorskur
eBa annar stærri fiskur. Auk
þess verBur afurBarverB senni-
lega lægra, þannig aB hráefnis-
verB getur ekki orbiB sambæri-
legt viB verB á okkar hefB-
bundnu nytjafiskum. En erum
viB ekki tilneyddir aB snila okk-
ur aB einhverju nýju í sjávarút-
vegi og fiski&na&i þó ekki væri
til annars en a& hlifa þorskinum
og brúa dauða timann fyrir
nótaskipin, annars missum viö
þau ur landi, þó a& þessar
tveggja er eins mikils ef ekki
meira viröi hvert kiló, en fiskur-
inn sjálfur a.m.k. ufsi. Þrátt
fyrir þetta minnkar lifrar- og
hrognaframleiöslan ár frá ári.
Þa& hefur veriö sýnt fram á þaö
a&hvorttveggja má geyma isa&
um bor& i togurum, a.m.k. 5 siö-
ustu veiBidaga. Lýsi h.f., og
Lifrarsamlag Vestmannaeyja
hafa sýnt fram á þaB a& þorska-
lýsisframleiösla er aröbær og
útgerbar- og fiskvinnslufyrir-
tækin, a.m.k. viB Eyjaförö og
ísafjarBardjúp hljóta aB geta
gert slikt hiB sama. Hra&fryst-
Kolmunnaskreið á þurrkgrind. Hún hefur veriö þuri-kuo I tilraunaskyni, en I sumar stendur til aö framleiOa allt aö 100 tonnum og flytja
til Nigerlu. ' Ljósm.Loftur.
ur var a&allega skrei&ar-
þurrkaBur I saltfiskþurrkklef-
um. Um 200 kg af kolmunna
skreiB voru send til marka&sat-
hugana i Nigeriu á vegum Sam-
lags skreiöarframleiöenda.
Marningur bæöi ur flökum og
kviöhreinsuöum fiski, litilshátt-
ar af kolmunnaflökum og kvið-
kolmunnaflökum. Tilraunir
meö lagmetisvinnslu úr spær-
lingi eru enn of skammt á veg
komnar til aö hægt sé a& segja
fyrir um niöurstööur.
Ger&ar voru grófar
kostna&aráætlanir fyrir fram-
leiöslu á marningi og skreiö.
Þaö er ljóst aö vinnsla mann-
nýjungar séu e.t.v. ekki eins
aröbærar I byrjun.
Lifur og hrogn.
Eiginlega ætti þaö vera frá-
leitt a& minnast á lifur og hrogn
I sömu andrá og aukaafurBir
eBa nýjungar i fiskiBnaBi. Hvort
íng og söltun á hrognum eru
engin vandamál eins og allir
vita. Ég er ekki nógu kunnugur
þvi hvort lagmetisiBnaöurinn
telur sig geta greitt hæsta verB
fyrir þaB besta af hrognunum og
lifrinni, en mér sýnist aB svo
hljóti a& vera, ekki sist eftir aB
bókun 6 innan EBE tekur gildi.
EINAFERÐ SA EG LUDVIK LUNDA
s\jS^~C'
/--
-\
1
c
ORXUSTOÐIN íHVITOy
Hér gefur aO Hta orkustööina I Hvltey. Sagt er frá henni I „Litla vik-
ingnum" og vir&ist hiín vera notuö I táknrænni merkingu.
„Litli víkingurinn"
nefnist blað, sem nokkrir
íslenskir bahaitrúarmenn
hafa hafið útgáfu á i
Færeyjum.
Islendingarnir keyptu nýlega
hús i Þórshöfn i Færeyjum og
hyggjast setjast þar aB um
stundarsakir til þess aB útbreiöa
bahaitrú.
Fyrsta tölublaö Litla vikings-
ins er nú komi& út og var þaB
prentaB i Færeyjum. Hinsvegar
er ætlunin a& blaðið ver&i
prentað á íslandi i framti&inni.
Prentvangur f Hafnarfir&i mun
sjá um prentunina, en eigandi
sjá um dreifingu og sölu á ts-
landi. Þorsteinn er sonur eins
þeirra sem aö útgáfunni s-tanda.
Hann kom me& blaöiB upp á Visi
og kennir þar margra grasa.
Meöal annars eru gamansögur
af „Ludvik Lunda" og frásögn
af orkustö&inni i Hvitey, sem
viröist vera tákn fyrir þann
sálarstyrk sem bahaitrúin
veitir.
A fyrstu si&u blaösins er
kve&ja til lesenda og segir þar
me&al annars: „Persónarnir i
hesum blaöi eru allir samansett
novn — hugsi eg — i hvussu so
er, havi eg aldri hitt teir, hóast
eg einaferö sá Ludvik Lunda,
men hann var so langt burtur at
eg ikki kundi spyrja hann, um
hann var Ludvik, og taö var
ke&iligt, tl annars hevöi ég biöiö
um „autograf" hansara.
—AHO
Ludvík
Lundi
Ein af a&alpersónum I blafii
bahaitrúarmannanna er Ludvik
Lundi.
Ljósm: Jens.