Vísir - 01.07.1976, Page 9

9
VISIR Fimmtudagur 1. jiíli 1976
Nýting sjávarafla
og nýjungar
í fiskiðnaði
S01USAMT0K HRAÐ-
FRYSTIIÐNAÐARINS
eö AHUGASÖM UM NÝT-
INGU NOKKURRA
SMÁFISKTIGUNDA
Eftir Björn Dag-
bjartsson matvæla-
jverkfræðing.
í þessari siðustu grein
minni um nýtingu
sjávarafla og nýjungar
i fiskiðnaði get ég ekki
látið hjá liða að minn-
ast á nýtingu kolmunna
og spærlings, bæði tii
manneldis og mjöl-
framleiðslu. Sennilega
eru þessir fiskar þó
einkum áhugaverðir
fyrir Suðurland og
Austfirði en skipulega
hefur ekki verið leitað
að þeim að neinu marki
i kringum landið.
Rannsóknastofnun
fiskiðnaðarins og
Meitillinn h.f., i Þor-
lákshöfn stóðu saman
að tilraun með vinnslu
á kolmunna og spær-
lingi til manneldis
haustið 1975.
I ís, en spærlingurinn var oröinn
fremur lélegt hráefni eftir 4
sólarhringa.
Notuð var ARENCO CIS/CIF
vélasamstæða til að gera að
fiskinum. Kolmunninn var ým-
ist hausaður og slógdreginn,
einnig kviðhreinsaður eða
flakaöur. Vélvinnsla kolmunn-
ans gekk nokkuð vel eftir
nokkra byrjunar- og stillingar-
örðugleika, en vegna spærííngs-
vinnslu þarf sennilega að gera
smávægilegar breytingar vegna
smæðar fisksins.
Hausaður og slógdreginn fisk-
hreinsuðum báöum fisktegund-
um voru hraðfyrst og afhent
sölusamtökum hraðfrysti-
iðnaðarins til prófunar og
markaösleitar.
Tilraunir með lag-
metisvinnslu úr spær-
lingi skammt á veg
komnar
Nú hafa borist mjög jákvæð
svör og nánast verðtilboð frá
þessum aðilum að þvi er varöar
kolmunnaskreið og marning úr
eldisafuröa úr þessum smáfisk-
tegundum er mun kostnaðar-
samari en ef unninn er þorskur
eða annar stærri fiskur. Auk
þess verður afurðarverð senni-
lega lægra, þannig að hráefnis-
verð getur ekki orðið sambæri-
legt við verð á okkar hefð-
bundnu nytjafiskum. En erum
við ekki tilneyddir að snúa okk-
ur að einhverju nýju i sjávarút-
vegi og fiskiðnaði þó ekki væri
til annars en að hlifa þorskinum
og brúa dauöa timann fyrir
nótaskipin, annars missum viö
þau úr landi, þó aö þessar
tveggja er eins mikils ef ekki
meira virði hvert klló, en fiskur-
inn sjálfur a.m.k. ufsi. Þrátt
fyrir þetta minnkar lifrar- og
hrognaframleiðslan ár frá ári.
Þaö hefur veriö sýnt fram á það
aðhvorttveggja má geyma isaö
um borð i togurum, a.m.k. 5 siö-
ustu veiðidaga. Lýsi h.f., og
Lifrarsamlag Vestmannaeyja
hafa sýnt fram á það að þorska-
lysisframleiðsla er aröbær og
útgerðar- og fiskvinnslufyrir-
tækin, a.m.k. við Eyjaförð og
tsafjarðardjúp hljóta að geta
gert slikt hið sama. Hraðfryst-
Kolmunnaskreið á þurrkgrind. Hún hefur verið þurrkuð I tilraunaskyni, en I sumar stendur til að framleiða allt aö 100 tonnum og flytja
til Nigeriu. ‘ Ljósm. Loftur.
Kolmunninn var veiddur af rs
Bjarna Sæmundssyni úti fyrir
Austfjörðum I tveim leiööngrum
og fluttur isaður I kassa til Þor-
lákshafnar. Spærlinginn veiddi
Þorlákur AR skammt suöur af
Þorlákshöfn.
Kolmunnann hátti meö sæmi-
legu móti geyma I 6 sólarhringa
ur var aðallega skreiöar-
þurrkaður i saltfiskþurrkklef-
um. Um 200 kg af kolmunna
skreið voru send til markaðsat-
hugana i Nigeriu á vegum Sam-
lags skreiðarframleiðenda.
Marningur bæði úr flökum og
kviðhreinsuðum fiski, litilshátt-
ar af kolmunnaflökum og kviö-
kolmunnaflökum. Tilraunir
með lagmetisvinnslu úr spær-
lingi eru enn of skammt á veg
komnar til að hægt sé að segja
fyrir um niðurstöður.
Gerðar voru grófar
kostnaðaráætlanir fyrir fram-
leiöslu á marningi og skreiö.
Það er ljóst að vinnsla mann-
nýjungar séu e.t.v. ekki eins
arðbærar I byrjun.
Lifur og hrogn.
Eiginlega ætti það vera frá-
leitt að minnast á lifur og hrogn
I sömu andrá og aukaafurðir
eöa nýjungar i fiskiönaöi. Hvort
íng og söltun á hrognum eru
engin vandamál eins og allir
vita. Ég er ekki nógu kunnugur
þvl hvort lagmetisiðnaðurinn
telur sig geta greitt hæsta verð
fyrir það besta af hrognunum og
lifrinni, en mér sýnist að svo
hljóti að vera, ekki sist eftir að
bókun 6 innan EBE tekur gildi.
EINAFERÐ SA EG LUDVIK LUNDA
EPTtQ. urÞbKO”** 3 óftMOS SftHvTTfct
Hér gefur aö lita orkustööina I Hvitey. Sagt er frá henni I „Litla vik
ingnum” og viröist hún vera notuöi táknrænni merkingu.
„Litli víkingurinn"
nefnist blað, sem nokkrir
islenskir bahaitrúarmenn
hafa hafið útgáfu á i
Færeyjum.
Islendingarnir keyptu nýlega
hús I Þórshöfn i Færeyjum og
hyggjast setjast þar að um
stundarsakir til þess aö útbreiða
bahaitrú.
Fyrsta tölublaö Litla vikings-
ins er nú komið út og var það
prentað i Færeyjum. Hinsvegar
er ætlunin að blaöið veröi
prentaö á Islandi i framtiðinni.
Prentvangur f Hafnarfirði mun
sjá um prentunina, en eigandi
sjá um dreifingu og sölu á ís-
landi. Þorsteinn er sonur eins
þeirra sem að útgáfunni standa.
Hann kom með blaðið upp á Visi
og kennir þar margra grasa.
Meöal annars eru gamansögur
af „Ludvik Lunda” og frásögn
af orkustöðinni i Hvitey, sem
virðist vera tákn fyrir þann
sálarstyrk sem bahaitrúin
veitir.
A fyrstu siðu blaðsins er
kveðja til lesenda og segir þar
meöal annars: „Persónarnir i
hesum blaði eru allir samansett
növn — hugsi eg — i hvussu so
er, havi eg aldri hitt teir, hóast
eg einaferð sá Ludvik Lunda,
men hann var so langt burtur at
eg ikki kundi spyrja hann, um
hann var Ludvik, og tað var
keöiligt, ti annars hevði ég biðið
um „autograf” hansara.
—AHO
Ein af aöalpersónum I blaöi
bahaitrúarmannanna er Ludvik
Lundi.
Ljósm: Jens.