Vísir - 04.02.1977, Blaðsíða 10

10
VÍSIR
C'tgcíandi:Itcykjaprent hf. \
FramkvæmdastjdrhDaviö (iuömundsson
Kitstjórar:I>orsteinn Pálsson dbm.
ólafur Ilagnarsson
Kitstjórnaríulllrúi: Bragi Guðmundsson. Fréttastjóri erlendra frétta: Guömundur Pétursson Um-
sjón meöhelgarblaöi: Arm Pórarinsson. Blaöamenn:Edda Andrésdóttir, Einar Guöfinnsson, Elias
Snæland Jónsson, Finnbogi Hermannsson, Guöjón Arngrímsson, Kjartan L. Pálsson, óli Tynes
Sigurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guövinsson. Iþróttir: Bjöm Blöndal, Gylfi Kristjánsson. Akur’-
eyrarritstjórn: Anders Hansen. Ctlitsteiknun: Jón Oskar Hafsteinsson og Magnús ólafsson. Ljós-
myndir: Jens Alexandersson, Loftur Asgeirsson Auglýsingastjóri: Þorsteinn Fr. Sigurösson
Drcifingarstjóri: Siguröur R. Pétursson
Auglvsingar : II verfisgata 44.Slmar lltiliu, Hbbli
Afgreiösla : II verfisgala 44. Slmi K6611
Ritstjón’.Sföumúla H.SImi 86611, 7llnui
Akureyri.Slmi 96-19806
Askriftargjald kr. 1100 á mánuöi innnnlands.
Verö i lausasölu kr. 60 eintakiö.
• Prentun: Blaöaprcnt hf.
Þáttaskil við lyktir
mikillar dómsrannsóknar
Sakadómur Reykjavikur hefur nú lokiö rannsókn á
svonefndu Geirfinnsmáli en það er umfangsmesta
giæpamál sinnar tegundar, er hér hefur verið til með-
ferðar. Lyktir málsins að þessu leyti marka á ýmsan
hátt þáttaskil/ ekki sist vegna þess# að menn sem eru
saklausir að þessu máli/ hafa nú loks verið leystir
undan grunsemdum.
Vist er/ að frelsisskerðing saklausra manna er al-
varlegri atburður en orð fá lýst. Enginn vafi leikur
því á/ að stærsti skugginn á rannsókn þessa máls er
innilokun mannanna fjögurra/ er sátu í gæsluvarð-
haldi fyrri hluta siðasta árs grunaðir um aðild að
þessu alvarlega glæpamáli.
Hér verður ekki felldur áfellisdómur yfir þeim sem
önnuðust rannsókn málsíns, vegna þessarar frelsis-
skerðingar. En þessi atburður leiðir óhjákvæmilega
hugann að réttarstöðu borgaranna og varpar Ijósi á
það öryggisleysi/ er menn þurfa oft á tíðum að búa
við.
Sá kaldi veruleiki blasir við/ að þeir menn sem sak-
lausir voru hnepptir í gæsluvarðhald vegna þessa
máls/ nutuekki þeirra mannréttinda af hálfu almenn-
ingsálitsins að hver maður er saklaus þar til sekt hans
hefur verið sönnuð fyrir dómi. Engum vafa er því
undirorpið/ að eitt mikilvægasta atriðið við lyktir
málsins er, að Sakadómur skuli hafa getað hreinsað
þá menn, er að ósekju voru dregnir inn i má lið.
Rannsókn þessa máls hefur verið löng og erf ið. Þeir
sem að henni hafa staðið hafa leyst verk sitt af hendi
við erfiðar aðstæður, ekki síst í upphafi. Aðstoð vest-
ur-þýska sakamálasérfræðingsins, er hingað kom að
frumkvæði sendiherra í utanríkisráðuneytinu hefur
verið ómetanleg. Af máli þessu í heild má draga ýms-
an lærdóm og verulegu máli skiptir að það verði gert
við þá endurskipulagningu á rannsókn opinberra mála
er nú stendur fyrir dyrum.
Mál þetta hefur með öðru valdið verulegri upplausn
í þjóðfélaginu. En með lyktum þessarar rannsóknar
hafa þau mál þokast í eðlilegra horf. Niðurstaða sýn-
ir einnig, að hér er unnt að grafast fyrir um aivarleg
afbrotamál. Að því leyti hafa rannsóknarmenn máls-
ins með starfi sínu stuðlaðað þvi að endurvekja traust
borgaranna á réttargæslukerfinu.
Sú niðurstaða er ekki þýðingarminnst. Trúnaðar-
brestur sá, sem orðið hefur milli borgaranna og dóm-
sýslunnar er óviðunandi með öllu i réttarríki. Að svo
miklu leyti sem lok þessarar rannsóknar bæta úr skák
í þessum efnum er umtalsverðum árangri náð, þó að
enn sé víða pottur brotinn í framkvæmd og skipuiagi
réttargæslunnar.
Samvinna blaða og dómstóla vegna rannsóknar
þessa máls og reyndar margra fleiri hefur oft á tíð-
um verið stirð. Nú er komið á daginn, að frásagnir
þessa blaðsaf framgangi rannsóknarinnar hafa í öll-
um aðalatriðum verið réttar, Engum vafa er und-
irorpið, að upplýsingar um helstu þætti málsins hafa
haft mikið gildi. Það liggur í augum uppi, að hér
hefði ríkt miklu mun alvarlegra uppiausnarástand, ef
borgarar hefðu engar spurnir haft af því mánuðum
saman, hvernig málið var smám saman að leysast.
Fyrir þá sök þjónaði réttur fréttaflutningur af
gangi rannsóknarinnar ákveðnum jákvæðum til-
gangi. A hinn bóginn er augljóst, að ástæða er til að
bæta samvinnu dómstóla og f jölmiðla og eyða þarf
þeirri tortryggni sem í mörgum tiivikum rikir á milli
þessara aðila. ótvíræð réttaröryggissjónarmið
liggja til þess að f jölmiðlar og dómstólar vinni betur
saman og almenn upplýsing um dómsmálasýslu og
réttarfar verði aukin.
Föstudagur 4. febrúar 1977
vism
Einu gildir hvort á dagskrá
eru lög um réttindi og skyldur
hjöna frá 1923, þar sem f raun er
kvcðiö á um lagaiegt mat á
störfum á heimili, eöa pólitfsk
túlkun til aö gera nýtt frum-
varp, til laga um tekjuskatt og
eignarskatt, girnilegt — inn I
myndina vantar skiigreiningu á
þvi, sem um er rætt.
Á sama hátt og skortir al-
menna upplýsandi umræöu um
tilhögun og tilgang skattlagn-
ingar — vantar opna umræöu
um hvaö viö teljum til heimilis-
starfa. Ástæöulaust er aö tipla i
kringum þaö, fremur en önnur
störf í samfélaginu.
Varla mun nokkur sá, er
mótmæli þvi aö velferö barna
skuli sitja I fyrirrúmi og aö
meginverkefni á nútfmaheimili
sé uppeldi og umönnun barna,
umönnun aldraöra og annarra,
sem sjúkir eru eöa fyrir ein-
hverra hluta sakir vanhæfir og
dveljast á heimilunum.
Hvernig fjölskylda, þar sem
allir eru fullvaxnirogfullfrfskir,
skiptir meö sér verkum inn-
byröis á eigin heimili, er einka-
mál þess hóps - löggjafinn á ekki
aö vera þar milli stafs og hurö-
ar. Raunar finnst þeim, er þetta
ritar aö þaö striöi gegn anda
stjórnarskrárinnar aö lögbjóöa
eitthvað um þaö atriöi.
Björg Einarsdóttii
spyrja, hvaö þeir vilja I skatta-
málum, sem ekki áöhyllast nú-
verandi tilhögun í sköttum
hjóna og ekki þá tilhögun, sem
boðuð er i frumvarpinu.
t fyrsta lagi að hjón veröi
tveir sjálfstæðir skattgreiðend-
ur. Hjón hafa oftast óllkar
launatekjur og eiga auðvitað að
greiða skatta i samræmi við
þaö. Ef þau hafa sameiginlegt
fjárlag, eins reyndar flest hjón
tiðka, geta þau lagt það fé, sem
eftir stendur er gjöld hafa verið
dregin frá, i sameiginlegan
sjóð.
Ef þessi háttur væri upptek-
inn yrði unnt aö hlifa fólki i
framtiðinni við klausum á borð
viö eftirfarandi, sem tekin er úr
Seinni
grein
viöurkenning á þvi, t.a.m.
umtalsveröar barnabætur til
þeirra, sem börn annast. Viö-
komandi hefur siöan valfrelsi
um þaö, hvort hann nýtir barna-
bæturnar til þess sjálfur aö gæta
barnanna eöa greiöir öörum
fyrir þaö.
kafla I frumvarpinu, sem ber
heitið Meginstefnuatriöi frum-
varpsins, 2. tölul. seinasta
málsgr.: „Almenntsagt er þess
að vænta að hjón þar sem eigin-
konan starfar ekki utan heimilis
mundu haf ávinning af þessari
breytingu. Skattbyröi hjóna,
þar sem eiginkonan aflar laun-
tekna eykst nokkuð, sérstaklega
ef tekjur hennar eru mjög há-
ar.
Þeir, sem sinna þeim verk-
efnum, er aö framan voru talin,
eru aö vinna þjóöhagslegt verk
og til þeirra á aö falla veruleg
Hefur letjandi áhrif
Til að gera langt mál stutt má
Ekki er hægt að segja að hér
felist hvati að þvl fyrir konur,
er á hjúskap hyggja, að mennta
sig eöa sækja á á vinnu-
markaðinum — né er þetta lokk-
andi, almennt talað, til að bind-
ast hjúskaparböndum ef fólk á
annað borð stendur fram úr
hnefa. Vandséö er að réttlætan-
NEÐANMALS - NEÐANMÁLS -NECANM/tLS - lil
//Ég minnist þess að
fyrir hverjar þingkosning-
ar voru norskir sósíal-
demókratar vanir að biðja
okkur að koma sér til
hjálpar með því að kaupa
umframbirgðir af síld í
Noregi. Við urðum alltaf
við þessu með ánægju
vegna þess að síld þeirra
var vel verkuð og ódýr, og
það var mikil eftirspurn
eftir henni hjá okkur. Frá
einberu viðskiptalegu sjón-
armiði var um að ræða
hagstæð kjör fyrir okkur,
og frá viðskiptaráðuneyt-
inu fékk ég þær fréttir/ að
fiskvinnslu- og niðursuðu-
kostnaðurinn hjá okkur
væri miklu hærri en í
Noregi. Þess vegna gátum
við keypt síld af norð-
mönnum og selt hana i
búðum á venjulegu verði
og þénað vel. £inu tak-
markanirnar fólust í ónóg-
um gullforða og gjaldeyri
til greiðslu fyrir síldina."
Khrushchev Remembers
The Last Testament
m.a. viöskiptalegs eðlis. Má af
þeim fréttum draga þá ályktun,
aö við séum nánast eins og börn I
höndum hins volduga viöskipta-
vinar, sem kemur m.a. fram i því
aö á sama tima og við seljum
rússum sjávarafurðir á lægsta
verði, selja þeir okkur oliu og
bensln á þvl verði, sem forráða-
menn arabalanda ákvarða hverju
sinni, vegna ákvæöa um að ollan
til okkar skuli háð svonefndu
heimsmarkaðsveröi.
Eins og gjarnan gerist i njósn-
um virðist upplýsingaöflunin
byggjast mjög á ástarævintýrum,
og er KGB enginn eftirbátur ann-
arra njósnastassjóna hvað það
snertir. Franskur sendiherra á
valdatima DeGaulle var svo
flæktur I kvennafar I Moskvu af
KGB, aö hann varð óstarfhæfur,
en frá þvi segir i bók um fyrirtæk-
iöeftir þekktan ritstjóra Reader’s
Digest. Kona, starfandi 1 utan-
rikisráðuneytinu norska, er sögö
hafa lent I svipuðu ævintýri I
Moskvu áriö 1947, og er afrakst-
urinn af þvi ævintýri nú fyrst aö
koma i ljós. Viðskiptanjósnirnar
eru sagðar hafa snert samskipti
Noregs og Efnahagsbandalags-
rikjanna fyrst og fremst. En
auövitaö er mikilsvert fyrir riki,
sem ætlar aö kaupa sild aö frétta
af þvi hvað hægt er að þrýsta
verðinu langt niður áður en sest
er að samningaborði. Það heitir
\ .’
* \
að eiga allskostar við þann sem
vill selja. Skal engum getum aö
þvi leitt, hvað sllk upplýsingaöfl-
un er viðtæk og hvort hún nær tii
fjölda landa. Hins vegar ættum
við að gefa gaum aö framvindu
verslunarnjósnaranna I Noregi og
gera jafnvel ráðstafanir til aö fá
útdrátt úr málsskjölum sendan til
að eiga hægara með að átta okkur
á hvað ber að varast þegar
viðskiptasamningar eru fram-
undan.
Þannig lýsir Krustsjoff þvi með
nokkrum drýgindum hvernig
hann taldi að rússar hefðu
hjálpaðupp á sakirnar með kaup-
um á sildarbirgðum frá Noregi,
þegar sósialdemókratar stóðu
frammi fyrir kosningum og
þurftu að sýna góö viðskiptakjör.
Krustsjoff staðhæfir jafnframt,
að þeir hafi borgað norsku sildina
annað tveggja með gulli eða
gjaldeyri, og eru það einhver önn-
ur viðskiptakjör en við höfum
orðið að sæta I samningum um
sölu á sild og fiskafurðum til
Sovétrikjanna svo langt ég man.
AÐ EIGAALLS-
KOSTARVIÐ
ÞANN/ SEM
VILLSELJA
AÐKAUPAA
HEIMSMARKAÐS
VERÐI ENSELJA
MEÐ GENGISFALLI
Nýlega er búiö aö ganga frá
tvennum sanningum viö Sov-
etrikin, annars vegar um sölu á
freðfiski, hins vegar um sölu á
niöurlagðri sild. Freðfiskssamn-
ingurinn er svo nýgerður, aö ekki
er hægt að sinni að átta sig á
honum, þótt vist sé aö þar sé
engin, fremur venju, ákvæði aö
finna, sem kveði á um hækkun
verösins innan samningstlmans,
veröi almennar hækkanir á freð-
fiski á heimsmarkaði,. Eins og
áður er getið, er aðeins um aö
Annars rifjaðist þessi póstur úr
æviminningum Krustsjoffs upp
viö lestur frétta frá Noregi um
viðtækar njósnir rússa þar i landi,
TAKMARKAÐ