Vísir - 18.08.1977, Qupperneq 19

„Stillimyndin skýr en
tónninn slitróttur"
Að ósk Visis var setið öllu
lengur viö sjónvarpiö þessa viku
en endranær. Arangur: viö-
brögö og vangaveltur um útsent
efni. Viövörun: umsögn ágrips-
kennd og hraösamin og þvi ef-
laust slagoröakennd.
MIÐVIKUDAGSKVÖLD 10.
AGUST:
Fréttir: Koma Kekkonens,
sem viðsiðan sáum koma, fara,
heilsa og kveöja, henigja sig
brosa og þakka með stefum og
tilbrigðum til sunnudags. Sem
betur fer eru svona móttökusiö-
venjur hvorki fyrirferðamikill
né rótgróinn þáttur i þjóðlífinu
enda fremur broslegar, og hjá-
kátlegt var að heyra blessuð
barnaheimilisbörnin með flögg-
in sin kynnt sem „fagnandi” að-
dáendur forsetans, flest virtust
vart talandi og hefðu eins getað
verið að „fagana” Idi Amin eða
bara ýtustjóranum I Seljahverf-
inu, sem eflaust hefðu báðir
vakið meiri athygli þeirra.
Að loknum fréttum: Made in
Sweden: sænsk popphljómsveit
i þýskri upptöku. Notalegur
þáttur og þá einkum ánægjulegt
að hlýða á einn helsta „fram-
vörð” sænska popsins, George
(Joje) Wadenius, sem með
gitarleik sinum hreif hlustand-
ann með sér i flug.
í dagskrárlok helltist yfir
okkur okkur vænn skammtur af
áróðri. Prúðmannlegur herfor-
ingi frá NATÓ reyndi að tala af
yfirvegaðri stillingu um nauð-
syn fleiri drápstækja til þess aö
þurfa ekki að vera eftirbátur
„andstæðingsins” i hugsanleg-
um fjöldamorðum. Svona þættir
hætta aldrei að vekja furðu
manns og jafnframt vanmáttar-
kennd gagnvart þeirri tima-
skekkju að eftir tvö þúsund ára
„kristna siðmenningu” skuli
ennþá eytt meiri fjármunum til
undirbúnings tortimingar
mannkyns en til nokkurs hlutar
af nytsemi eða viti á blessaðri
jarðkringlunni. Ósköp var þetta
einhliða áróður og hatrammur,
sem náöi hámarki i harðneskju-
legri yfirlýsingu prúða manns-
ins, þegar hann allt i einu
hækkaði róminn, kipraði
varimar og kvað það gremju-
legt að fá ekki óskir sinar upp-
fylltar: „það þyrfti ekki nema
„smáræði” til þess að eyða allri
ógnun heimshafanna”. I ljós
kom, að „smáræðið” voru
skitnir 15 milljarðar dollara,
með þeim mætti eyöa gjörvöll-
um sovéska flotanum ! Amen og
hananú.
FIMMTUDAGUR 11. AGÚST:
Stillimyndin var skýr en tónn-
inn slitróttur. Kannski timabært
að panta viðgerð?
FÖSTUDAGUR 12. AGÚST:
Prúðuleikararnir vöktu
kátinu að vanda. Einn af þess-
um sjaldgæfuþáttum „fyriralla
fjölskylduna”: allir fá þar eitt-
hvað fallegt, meira að segja
dóttirin á öðru ári, sem stendur
allt i einu stjörf og hugfangin
andspænisheilu furðudýrasafni.
Og þýðingu Þrándar verður
seint hrósað um of.
HELGARKVIKMYNDIRNAR:
Svo undarlega og óvenjulega
vildi til, að kvikmyndir vikunn-
ar voru eftir tvo af fremstu
kvikmyndaleikstjórum verald-
ar, þá Ingmar Bergman og
Louis Bunuel. Báðar áttu þær
það þó sameiginlegt að vera
ekki meðal bestu mynda höf-
unda. Mynd Bergmans þrjátiu
ára gamalt æskuverk og önnur
sjálfstæða mynd hans sem leik-
stjóra. Þvi miður hafði ég ekki
tök á að sjá þessa mynd en á
laugardagskvöldið horfði ég á
Dauðann i gróandanum eftir
Bunuel. Myndina geröi hann i
Mexikó árið 1965 og var hún
fyrst i röð þriggja mynda sem
hann gerði i samvinnu við
franska aðila með frönskum
leikurum. Þessar „frönsku”
myndir hans þykja bera ein-
kenni sölusjónarmiða umfram
aðrar hans myndir, fyrir vikið
kannski einfaldari og aðgengi-
legri. Myndin lýsti flótta nokk-
urra mannvera undan spor-
hundum suður-amerikrar her-
foringjastjórnar, baráttu þeirra
við náttúruöflin og hvort við
annað. Efnið varð allspennandi
er á leið en persónulýsingar
voru fremur yfirborðslegar og
myndin i heild langt frá að ná
þeim áhrifum, sem merkustu
myndir Bunuels hafa. Kannski
var hún lika sundurlausari en
ella fyrir að vera sýnd verulega
stytt miðað við upprunalega
lengd, en þar er ekki við sjón-
varpið að sakast.
Um kvikmyndaval sjónvarps-
ins almennt er reyndar svipaða
sögu að segja og um svo margt
annað efni þess. Slik stofnun fer
ótrúlega fljótt að lúta sinum eig-
in lögmálum, sem oft getur ver-
ið erfitt að hrófla við (lögmál
þessi ákvarðast af fjármagni,
mannafla og — skulum við vona
— vitsmunum, vilja og hæfileik-
um starfsmanna). Tilviljun og
vanafesta geta ráðið miklu.
Stundum er deilt á offramboð
ensks og amerisks efnis og skal
tekið undir þá gagnrýni. Það er
eins og framboðshringurinn sé
alltof þröngur. Það er þvi ekki
annað að gera en hvetja inn-
kaupafdlkið til að horfa hærra
og lengra i verkefnavali og vona
það besta. Og meðan rætt er um
kvikmvndir er rétt að minna
á nauðsyn frekari kvikmynda
fræðslu- og kynninga, þvi að
ennþá er myndmál og
mynd,,lestur” alltof mörgum
sjónvarpsáhorfendum lokuð
bók. Þættir Sigurðar Sverris og
Erlendar Sveinssonar voru
vissulega spor i rétta átt. Haldið
þeim áfram en forðist bara að
verða of fræðilegir. Erlendis
stendur maöur kvikmynda-
fræðinga alltof oft að þvi i al-
mennri umfjöllun að týna
kjarna málsins vegna sérþekk-
ingar og vitsmunahroka.
LAUGARDAGUR 13. AGÚST:
Albert og Herbert, höfundar
breskir grinistar viðkunnir,
leikarar sænskirfrá Gautaborg,
þar sem þátturinn var gerður.
Kannski var það vegna vafa-
samraryfirfærslu milli land^ig
tungumála að breska gamaniö
varö aldrei verulega gotti túlk-
un Svianna, brandarar af slitn-
ara tagi og „hápunktur”
gamansins löngu ljós, er að hon-
um kom. Innskot varðandi
sænskt sjónvarpsefni: Ihaldsöfl
og einstaka fjölmiðlar hafa meö
samviskusamri endurtekningu
alhæfinga og fordóma viljað
láta lita svo út, að sænskt sjón-
varpsefni væri litt eftirsóknar-
vertokkurlslendingum og ætlar
minnimáttarkenndin seint að si-
ast úr mönnum i garö þessarar
grannþjóðar. En kannski er
fólki vorkunn. Heimkominn
eftir margra ára dvöl með
sænskum undraðist ég lengi hve
ótrúlega islenska sjónvarpinu
tókst að sniðganga margt af
þeirra besta skemmtiefni
meðan hér voru sýndir
„skemmtiþættir” með hinum
„viðkunna sænska listamanni”
Sylvester Geirdal (eða ámóta):
fólki, sem i Sviþjóð flokkaðist
undir annars og þriðja flokks
skemmtikrafta. En reyndar
hafa mörg sænsku leikritanna
og framhaldsþáttanna bætt upp
þessa ógæfulegu hlið á sænsku
sjónvarpsefni hér sýndu. Já,
meðal annarra orða ágæta. út
varpsráð, hvenær fáum við að
sjá þættina um Strindberg? Við
skulum vona, að ástæðan fyrir
óheppni i verkefnavali stafi af
þvi að innkaupastjórar sjón-
varpsins neyðist til að kaupa
köttinn i sekknum.
umfjöllum. Og mikil bót er að
upphafskynningu á helstu frétt-
um kvöldsins, slikt kemur sér
vel á annatimum. Ekki ætla ég
út i almenna gagnrýni á frétta-
útsendingum islenska sjón-
varpsins. Við sitjum þar vist við
sama borð og nágrannaþjóðirn-
ar varðandi erlendar fréttir,
sjónvarpsstöðvar eru
„mataðar” á takmörkuðu
fréttaúrvali stóru fréttamið-
stöðvanna, sem ákveða hvað
hafi fréttagildi. Vald frétta-
mannsins felst hins vegar i,
hverjar fréttir hann velur innan
þessara marka og ekki sist i
orðavali hans i frásögnum. Má i
þvi sambandi minna á dæmið
góða um fréttina, þar sem sagt
var að „veður hefði verið óhag-
stætt til loftárása á Norður-
Vietnam undanfarna daga”.
Það var og — óhagstætt fyrir
hvern? — Svona smáatriði i
orðávali geta verið lúmsk og
slikur launáróður (sem reyndar
er oft ómeðvitaður af frétta-
mannsins hálfu) getur haft
býsna sterk áhrif. En nóg um
þaö.
Að loknum fréttum á sunnu-
dagskvöld var dálitið einkenni-
„Annars er um að gera aö vera ekki of neikvæöur, þvi hvaö sagöi
ekki maðurinn: „Þaö er enginn vandi aö vera alltaf aö segja aö
sjónvarpið sé lélegt. Hugsiö ykkur bara hvaö þaö er miklu erfiöara
að segja að það sé gott” Stefán Baldursson leikstjóri.
legt efni á dagskrá. Bandarisk-
ursöngleikur,flutturaf islensku
ágætisfólki, landskunnum ein-
söngvurum, kór og hljómsveit
undir stjórn Garðars Cortes.
Einkennilegt vegna þess að öll
útfærsla var stillausari og
ómarkvissarien tali taki og á ég
þá við leikstjórn alla, umgjörð
og búninga. Auðvitað ber aö
styðja alla viðleitni til aukins
flutnings islensks efnis og ekki
skal lastað að gefa tónlistarfólki
tækifæri en þá er lika lágmarks-
krafa að vandað sé til svið-
setningar og td. leitað til leik-
stjóra varðandi mótun verksins.
Hvergi var getið leikstjóra i
dagskrárkynningu en i' út-
sendingu var Garðar Cortes
skrifaður fyrir þeirri hlið máls-
ins. Ekki ætla ég að fara að
lasta þann ágæta listamann,
hann er gæddur þeim sjaldgæfu
hæfileikum að vera bæði góður
söngvari ogleikari og þætti vist
ýmsum þar vel að verið. Þrátt
fyrir ótal galla skilaði einstaka
atriði sér skemmtilega i söng
og einsöngvararnir vöktu
kátinu.
SUNNUDAGUR 14. AGÚST:
Efni fyrir börn og unglinga.
Barnaefni sjónvarpsins er enn-
þá af alltof skornum skammti
og verður seint ofhamraö á þvi.
Barnaefni þyrfti aö sýna amk.
þrisvar i viku. Skóla- og
fræðslusjónvarp er reyndar
stórmál, sem ekki verður farið
inn á hér, en i fljótheitum virðist
manni nú, að slikt hefði verið
brýnna en útsendingar i óeðli
legum litum — en eflaust hafa
reikningsmeistarar komist að
þeirri niðurstöðu að hið siöar-
nefnda væri hagkvæmara og
raunsærra — eða hvaö?
Danska leynilögreglumyndin
var hörkuspennandi, 6 ára son-
ur minn var þó ergilegur yfir að
leiktalið skyldi ekki flutt á Is-
lensku eöa lesinn undir islensk-
ur texti. Þetta hefur lika oft
angrað hann i Stundinni okkar:
mætti gera meira af aö lesa á Is-
lensku með myndunum.
Og loks kvaddi Kekkonen.
Ekki verður annað sagt en
fréttatimar vikunnar hafi verið
ásjálegir og vel myndskreyttir
án þess farið sé út i efnislega
Stefán
Baldursson
leikstjóri situr
í sjónvarps
stólnum að
þessu sinni
Húsbændur og hjú er einn
langlokuþáttanna bresku, og
raunar sá eini, sem ég hef reynt
að horfa á, þegar tækifæri gefst.
Þótt stundum finnist manni efni
þáttanna endurtekningarkennt
eru þeir óaðfinnanlegir að allri
gerð og handritahöfundar
glettilega skarpskyggnir á þjóð-
félagslega umgjörð þáttanna.
Rótfesta stéttarskiptingarinnar
i samskiptum persónanna sýnd
af skilningi og skoplegu háði og
blindni beggja aðila á óbreytan-
leika eigin aðstæðna i senn trú-
verðug og ógnvekjandi.
MANUDAGUR 15. AGÚST:
Myndskreyting fréttanna til
fyrirmyndar. Fréttakaflinn af
framkvæmdunum á Grundar-
tanga sérstaklega góöur vand-
virknislega tekinn og skilaði
efnislega miklu. Reyndar voru
innlendu fréttakvikmyndirnar
þessa viku yfirleittvel teknar og
klipptar og kunnáttubragur á.
Hins vegar endaði frétta timinn
þetta kvöld á undarlegri frétt af
skákmótinu á Lækjartorgi, þar
sem ma. var staldrað lengi við
„sigurvegarann” — en hver var
maðurinn? Slæleg frétta-
mennska.
Aðaldagskráratriði mánu-
dagskvöldsins var þýsk sjón-
varpskvikmynd um dreng á ein-
hverskonar hæli eða upptöku-
heimili. Vel gerð og þörf mynd
og eitthvað uppbyggilegri en
hinir klaufalegu bilasölu- og
bófaþættir Þjóðverjanna sem
sýndir voru i fyrravetur, svo
maður leyfi sér að stinga stóru-
tánni i fordóm agryf ju
þjóðernisalhæfinganna.
ÞRIÐJUDAGSK VÖLD 16.
AGÚST:
Fróðlegur og spennandi þátt-
ur um leitina að upptökum N ilar
var bitastæðast á dagskrá
kvöldsins. Þátturinn vakti
mann enn til umhugsunar um
alla þá ónotuðu möguleika til
dagskrárgerðar, sem Islensk
saga og bókmenntir búa yfir.
Væri ekki hægt að veita meira fé
til innlendrar þáttagerðar og
hætta að sýna hrámeti á borö
við Ellery Quinn?
Sonja Diegohafði umsjón með
samtiningi erlendra frétta úr
ýmsum áttum. Sonja er einhver
hæfasti og áheyrilegasti frétta-
maöur sjónvarpsins enda
þátturinn vel fluttur, þóttdálitið
væri hann tætingslegur.
Að lokum: Er ekki timi til
kominn að leggja þulum sjón-
varpsins gáfulegri og málefna
legri kynningar i munn en þær
eru látnar lesa á undan hinum
ýmsu þáttum og kvikmyndum?
„Ester og Jonathan taka á leigu
gamalt bóndabýli. Dularfullir
atburðir taka að gerast eftir að
Sally grannkona þeirra kaupir
sér reiðhjól. Súsan, fyrrverandi
eiginkona Jonathans, sem átt
hefur i sálrænum erfiðleikum
vegna málhelti, byrlar elshuga
sinum eitur — en allt fer þó vel
að lokum”.
Annars er um að gera aö vera
ekki of neikvæður, þvi hvað
sagði ekki maðurinn: „Það er
enginn vandi að vera alltaf að
segja að sjónvarpið sé lélegt.
Hugsið ykkur bara hvað það er
miklu erfiðara að segja að það
sé gott!”

12.25 Verðurfregnir og fréttir.
Tilkynningar. A frivaktinni
14.30 Miödegissagan:
„Föndrararnir” eftir Leif
Panduro
15.00 Miödegistónieikar
16.00 Fréttir. Tilkynningar.
(16.15 Veöurfregnir. Dag-
skrá kvöldsins.
16.20 Tónleikar.
17.30 Lagiö mitt.
18.00 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veöurfregnir. Dagskrá
19.00 Fréttir Fréttaauki.
19.35 Daglegt mál
19.40 Fjöllin okkar
20.05 „Freraur hvltt en
himinbiátt” — trió fyrir
klarinettu, selló og pianó
eftir Atla Heimi Sveinsson.
20.25 Leikrit: „Hver er
maöurinn?” eftir Alexander
Vampilof Þýöandi Arni
BergmannLeikstjóri: GIsli
Halldórsson.
21.15 Divertimento nr. 3 eftir
kanadiska tónskáldið
Murray Adaskin
21.30 „Sjónaukinn”, smásaga
eftir Simon GtíbowskiAnna
Jdna Kristjánsdóttir is-
lenzkaði. Jón Júliusson leik-
ari les fyrri hluta sögunnar.
22.00 Fréttir
22.15 Veðurfregnir, Kvöldsag-
an: ,,Sagan af San Michele”
eftir Axel Munthe
22.40 Hljómplöturabb
23.30 Fréttir. Dagskrárlok.