Vísir - 03.06.1978, Blaðsíða 11

Laugardagur 3. júni 1978
11
D.lflPHUGSANIR
eftir Finnboga
Hermannsson
f

SIGRAÐI
Séra Arni Þórarinsson sagði,
að það þýddi ekkert að tala við
Guð eins og fullorðið fólk. Það
yrði að tala við hann i einlægni
einsog barn. Sigurvegari borg-
arstjórnarkosninganna GuðrUn
Helgadóttir hefur að sumu leyti
tileinkað sér þessa aðferð séra
Árna þó ekki i samtölum við
Guð heldur mennska menn Að
þvi verður komið siðar.
Borgin brást misjafnlega við
eftir að ósköpin dundu yfir á
sunnudag. Mánudagurinn eftir
skyldi verða dagur hinna löngu
jarðýtutanna i Grjótaþorpinu
áður en Alþýðustjórn Reykja-
vikur léti til skarar skriða að
þjóðnýta eignir manna og gera
að geitarkofum. Meira að segja
sápulögurinn i Sundlaug
Vesturbæjar var þunnur á
þessum mánudegi. Dinamiskt
tómarúm rikti i miðborginni og
engulikara en strætisvagnarnir
skildu, að eitthvað óvenjulegt
hafði gerst og fóru sér ögn
hægar og með minni iskrum.
Pólitikusarnir komu með
hinar skyldugu yfirlýsingar i
Mogganum. Magnús Torfi að
fólk hefði verið óvenju utan við
sig þennandag,Ragnar Arnalds
aö þeir alþýðubandalagsmenn
teldu fólk orðið fullsatt á verk-
um rikisstjórnarinnar einsog
venjulega, Óli Jó var ekki búinn
að koma sér upp neinni
skýringu, Kjartan krati úr firð-
inum ekki heldur. Geir
Hallgrimsson átti aftur á móti
langa skýringu úti Washington
D.C., og var ekki hafður með
litlu köllunum heldur settur i
fjórdálk á bakið. Þar kom eftir-
farandi fram meðal annars:
„Sinntum ekki sem skyldi að
svara ýmsum rangfærslum,
útúrsnúningum og árásum á
aðgerðir ríkisstjórnarinnar eins
og t.d. þegar kommúnistar
Hinn nýi borgarstjóri les úr hirðisbréfi sínu, til borgara og borgarstjórnar.
reyndu að koma þvi inn hjá
fólki, að nýju bráðabirgðalögin
hefðu skerðingu á kjörum fólks i
för með sér miðað við
efnahgsráðstafarninar i febrúar
sl.” Svo mörg voru þau orð.
Bókin um hann Palla, kom út
fyrir jólin og fór inn á ámóta
mðrg heimili og Morgunblaðiö
og er þá mikið sagt og fátitt um
eina bók að undanskilinni
simaskránni. Svo vill til að Palli
þessi er eingetið afkvæmi
þeirrar Guðrúnar sem getið er i
upphafi máls þótt hann sé til
málamynda feðraður og
kallaður Vilh jálmsson.
Samkvæmt bókmenntaiegri
rýni er sjónarkornið gleraugun
hans Palla, sem er niu ára
persónuleiki. Palli er ungur og
er ennþá að batna. Hann er
hreinskilinn og furðu naskur á
aðalatriðin i tilverunni. Talar
formálalaust og án allra mála-
lenginga, þótt tungutakið áé
kannski ekki uppá gullaldar-
máta, en það virðist samt hafa
komist tíl skila. Palli kann
heldur ekki að blöffa eða að slá
ryki i augu fólks eftir gömlum
aðferöum. Hann er persónuleiki
með náttúrulega réttlætiskennd
og mundi vera kallaður
þjóðfélagslega meðvitaður ef
hann værieldri. Það sannaðist á
sunnudaginn var, að gamla
aðferðin er hætt að hrifa.
Baráttuaðferð SK — Samtaka
Krakka — hefur sigrað að lok-
um. Þrátt fyrir þá staðreynd
notar Geir Hallgrimsson gömlu
aðferðina i Washington D.C.
þótt hún sé orðið liðið Uk og
kallar málefnalega umræðu
Páls Vilhjálmssonar herbragð
kommúnista. Og Borgin hlær.
Páll Vilhjálmsson er hinn
raunverulegi sigurvegari borg-
arstjórnarkosninganna. Þetta
eru „þrumuúrslit” sem enginn
átti von á nema ef til vill Páll
einn. Brandarabókin hans Palla
er hugm yndafræðilegur
bakhjarl þess sigurs sem unnin
var. Stefnuskrá SK — Samtaka
Krakka — er einföld og auðskil-
in i fimm höfuðliðum,
svohljóðandi:
SAMTÖK KRAKKA
REGLUR F YRIR
ÁLLA
1. Verið góð við alla —
ekki bara þæg.
2. Segið alltaf satt —
ekki að reyna að
plata.
3. Gangið vel um allt —
ekki bara heima.
4. Ræðið alltaf málin —
ekki strax að rifast.
5. Vinnið allir saman —
það er meira gaman.
OGSAMTAKA NÚ”
Það er rangt hjá
Morgunblaðinu að Karl Marx sé
orðinn borgarstjóri i Reykjavi"k.
Hinn nýi borgarstjóri heitir
Palli.

Hin nýja alþýðustjórn i Reykjavík. Erró sá
úrslitin fyrir.
eins og öðrum vimugjöfum.
Reyndar hafa margir unnendur
marijuana lengst af haldið þvi
fram að áfengi sé mun skað-
legra mannskepnunni en
marijuana.
1 samanburði við fikni- og
ávanaefni eins og heróin, kókain
og ýmsar lyfjategundir virkar
marijuana ákaflega saklaust.
En amerisk lög settu þessi eftii
öll undir sama hatt, og refsing
var oft svipuð fyrir neyslu og
dreifingu þeirra. Hins vegar
kom alltaf betur og betur i ljós
að munurinn er mikill. Neysla
marijuana jókst jafnt og þétt,
sérstaklega meðal ungs fólks
sem vildi komast hjá oft óþægi-
legum hliðarverkunum áfengis,
en hafði litinn áhuga á sterkum
vanabindandi vimugjöfum.
önnur ástæða vinsælda mariju-
ana var (og er) sú, að það er
auðvelt að rækta það i heima-
húsum.
Siðari hluta sjötta áratugsins
og fyrri hluta þess s jöunda jókst
fjöldi dómsmála vegna mariju-
ananeyslu eða dreifingu þess
margfalt hraðar en fyrir önnur
afbrot. Neytendum marijuana
fannst þeir hins vegar leiknir
full grátt. Þeim fannst glæpur-
inn ekki verðskulda hina oft
hörðu refsingu. Þeim fannst
neyslan ekki einu sinni vera
neinn glæpur, sérstaklega ekki
þar sem marijuananotkun fellur
frekar i flokk áfengisneyslu
hvað áhrif og fikn snertir.
Það sem' liklega hefur þó ráð-
ið úrslitum um að tekið var á
málinu var aukin marijuana-
neysla fuliorðinna. 1 hópi þessa
fólks voru m.a. stjórnmála-
mennog annað áhrifafólk. Eftír
þvi sem fleiri og fleiri neyttu
marijuana, þess meir stækkaði
hópur þeirra sem þótti refsing
við neyslu vimugjafans óviðun-
andi.
Oregon varð fyrsta riki
Bandarikjanna til að breyta lög-
um um neyslu marijuana, árið
1973. Neysla þess var ekki gefin
frjáls, en refsingunni var breytt
til samræmis við „glæpinn”.
Það var ekki lengur glæpur að
neyta marijuana, heldur aðeins
minniháttar afbrot, likt og að
leggja bil ólöglega. Fyrir að
hafa i fórum sér 28 grömm eða
minna af marijuana þýddi 100
dollarasekt (um 25 þúsund kr.).
Sektargreiðslan var ekki færð á
sakarskrá viðkomandi.
Niu önnur riki Bandarikjanna
hafa fylgt fordæmi Oregon — öll
með svipaðar lagabreytingar.
Alaska hefur þó gengið skrefi
lengra. Þar má hver og einn
hafa löglega i fórum sinum eins
mikið af marijuana og þykir
hæfilegt til persónulegra nota.
Fólk má einnig rækta mariju-
ana til einkanota.
En það eru enn 40 riki eftir, og
i mörgum þeirra er enn drjúg
andstaða gegn mildari tökum á
marijuananotkun. Eitt þessara
rikja er Texas, þar sem neysla
marijuana þýddi til skamms
tima lífstiðarfangelsi. Refsingin
hefur verið milduð aðeins að
undanförnu. Þeir Texasbúar
voru hins vegar örlátari á á-
fengið. Allt frá þvi aö fyrstu
landnemarnir þeystu þar um
sléttur hefúr ekki mátt selja á-
fengi á veitingahúsum i minni
skömmtum en hálfflöskum.
Þeir sem skruppu á krána
þurftu oftastaö skriða út aftur,
eða vorubornbornir út. Þessum
lögum var breytt 1971, og nú má
selja áfengi i sjússavis i Texas.
Carter forseti hefur mæit með
þvi að refsing fyrir meðferð
marijuana verði milduð alls
staðar, og færð á svipað stig og i
Oregon.
Mildun refsingarinnar i rikj-
unum tiu hefur leitt til þess að
lögregla skiptir sér næstum
aldrei af neytendunum, nema
marijuana sé hreinlega veifað
fyrir framan nefið á vörðum
laganna. Þetta afskiptaleysi
hefur samt ekki leitt til mikillar
aukningar neyslu. Könnun i
Oregon i fý rra leiddi i ljós að 25
prósentþeírra sem eru 18 ára og
eldri sögðust hafa prófað neyslu
marijuana. 1973 sögðust 19
prósent sama hóps hafa reynt
marijuana. Neysla meðal aldr-
aðravarminnst, en 1977 sögðust
62prósent i aldurshópnum 18 til
29 ára hafa reynt marijuana.
Neysla marijuana er hins
vegar ekki lögleg, og aukin
neysla hefur leitt til meira
smygls. Verðir laganna beina
spjótum sinum aðallega að stór-
smyglurum, aðilum sem reyna
að koma nokkrum tonnum inn i
einu. 1977 gerði lögreglan 500
tonn af marijuana upptæk, en
reiknað er með að tifalt það
magn hafi sloppið inn. Mestu er
smyglað frá Mexikó, Hawaii og
Suður-Ameriku.
Marijuana er hins vegar langt
frá þvf að vera ofarlega á lista
lögreglunnar. T.d. fer helming-
ur starfstima amerisku fikni-
efnalögreglunnar i að eltast við
heróindreifendur.
Kynvillingar eru annar þjóð-
félagshópur i Ameriku sem
nýtur sifellt meiri stuðnings.
Ekki svo að skilja að allir
Amerikanar séu að verða kyn-
villtir, heldurfinnst mörgu rétt-
sýnu fólki að óhæfl sé að láta
nokkurn liða fyrirkynferðislega
afstöðu sina.
Kynvilltir hafa löngum átt i
erfiðleikum með að fá húsnæði
og atvinnu. Margir kjósa þvi að
fara leynt með kynvillu sina.
Þeir sem fara opinskátt meö
hana mæta hins vegar ótal
erfiðleikum.
Fjöldi fólks, kynvillt og ekki
kynvillt, telur hins vegar að það
sé jafnmikið óréttlæti aö mis-
muna vegna kynvillu og að mis-
muna vegna litarháttar, kyns
eða þjóðernis.
Hreyfingar hafa verið vfða i
Ameriku um að fá fram bann
við mismunun vegna kynvillu.
Þannig að léki grunur á að aðila
hefði verið neitað um húsnæöi, |
atvinnu, lán o.þ.h. vegna kyn-
villu, þá teldist slikt ólögmætt.
Frægasta hreyfing af þessu tagi I
átti sér eflaust stað i Dade |
County i Flórida á siðasta ári.
Þar var söngkonan Anita
Bryant fremst i flokki þeirra j
sem lögðustgegn lagabreytingu |
sem bannaði mismunun vegna
kynvillu. Flokkur Bryant vann i
þetta skiptið. En viða annars|
staðar hafa lagabreytingar ver-
ið geröar i borgum og bæjum J
sem miða að þvi að láta fólk
ekki liða fyrir kynvillu sina.
Bann við mismunun vegna
kynvillu er þyrnir i augum
margra, sem telja kynvillu
striöa gegn öllum lögmálum,
jafnt andlegum sem veraldleg- |
um. Trúflokkar hafa þvi gjarna
staðið hvað einarðlegast gegn
jafnrétti kynvilltra. Vegna mik-
illar andstöðu sums staðar og
meira umburðarlyndis annars
staðar, hafa kynvilltir gjarna
flykkst á þá staði þar sem mis-
munun gegn þeim er bönnuð.
Höfuðborg kynvilltra i Ameriku
er San Francisco, þar sem talið
er aö 28 prósent hinna 900 þús-
und ibúa séu kynvilltir.
En þrátt fyrir aukið umburð-
arlyndi og minni mismunun, er
vart við þvi að búast að
Amerikanar gerist hlynntari
kynvillu en aðrar vestrænar
þjóðir. Þeir virðast hins vegar
stefna að þvi að gera hinum
kynvilltu lifið a.m.k. jafn bæri-
legt og öðru fólki.