Vísir - 12.08.1978, Blaðsíða 2

2
Laugardagur 12. ágúst 197&
VXSIR
Rœtt víð þrfá íslensko koþólikko um lót
Póls pófo, sem jorðseltur verður í dog
fremst eins og lát góös manns”
sagöi Kjartan. „Þaö hlýtur aö
veröa vart vissrar saknaöar-
kenndar hjá öllum sönnum
kaþólikkum þegar páfinn deyr.
Ég held að Páll hafi innt starf sitt
vel af hendi, og ég var sammála
afstöðu hans til flestra mála, svo
sem pillunnar og annars sliks.”
„Ekki þori ég að spá neinu um,
hver taki við af Páli, og tel það
heldur ekki skipta miklu máli”
bætti Kjartan við. „Það snertir
islenska kaþólikka litið, hver
stefna páfa er i utanrikispólitik-
inni. Við erum sömu Islending-
„Miklu minni tilhneigingar
gætir nú en áður til að greina
menn sundur i kaþólikka og mót-
mælendur. Nú er yfirleitt bara
talað um kristnamenn, og allt
miðar að þvf að fólk skilji hvert
annaö”, sagði Torfi.
arnir og jafnmiklir afbrotafuglar
fyrir guði, hver sem situr í páfa-
stóli á Italiu.”
//Vann að því að aðhæfa
kirkjuna nútímanum"
„Páll páfi lét ýmislegt gott af
sér leiða á sinni tið. Hann hafði
drjúg áhrif i þá átt að aðhæfa
kaþólsku kirkjuna nútimanum og
minnka bilið milli kirkjudeilda.
Miklu minni tilhneigingar gætir
nú en áður til að greina menn
sundur i kaþólikka og mótmæl-
endur. Nú er yfirleitt bara talað
um kristna menn, og allt miðar að
þvi að fólk skilji hvert annað”.
Þannig komst Torfi Ólafsson,
deildarstjóri f Seðlabankanum,
að orði er við röbbuðum við hann.
„íslenskir kaþólikkar taka h'eld
ég mikið tillit til fyrirmæla páfa
og stefnu hans. Að visu var vald
Páls páfa takmarkað, aðallega
vegna þess, að hann lagði sjálfur
mikla áherslu á að ráðfæra sig við
alla viðkomandi þegar hann
þurfti að taka ákvörðun um eitt-
hvað, en að sjálfsögðu er litið til
hans með mikilli virðingu, eins og
hæfir þegar staðgengill Krists
hér á jörð á í hlut. Ég hef verið
kaþólskur i tuttugu og fimm ár,
og enda þótt þeir páfar sem setið
hafa síðan hafi verið ólikar
manngerðir hafa þeir allir vakið
hjá mér virðingu.”
Páll páfi sjötti verður lagður til hinstu hvildar f dag. Hann hlýtur
legstað milli Jóhannesar 23. og Piusar 12., páfanna sem rfktu næst á
undan honum. Siðar i þessum mánuði verður 263. páfinn i sögu
kaþólsku kirkjunnar kjörinn á samkundu kardináia. Látlaus
straumur syrgjenda hefur veriö við viöhafnarbörur Páls f Gandolfi-
kastala i Vatikaninu siðan andlát hans bar að höndum á sunnudags-
kvöld.
Okkur lék forvitni á að heyra hljóðiö I islenskum kaþólikkum eftir
lát páfa og röbbuöum stuttlega viö þrjá þeirra.
„Ég held, aö andlát páfa hijóti að hafa einhver áhrif á flesta
Islendinga” sagði Sigurveig Guömundsdóttir, sem býr f Hafnar-
firðinum, er við ræddum við hana. „Enda þótt fáir lslendingar séu
formlcga kaþólskir, bera margir mikla virðingu fyrir rómversk-
kaþólsku kirkjunni, ef til vill helst vegna þeirra áhrifa, sem hún
haföi i þá átt að skapa gullöld islenskra bókmennta að fornu. Alla-
vega kemur lát hans mikið við okkur, sem erum kaþólskrar trúar.”
//Páfinn hefur vissa
föðurimynd fyrir alla
kaþólikka".
hélt Sigurveig áfram. „Það var
táknrænt, að hann skyldi taka sér
nefnið Páll. Hann vildi feta i fót-
spor Páls postula, og verða eins
konar trúboðspáfi — vinna að þvi
aö auka skilning milli manna með
ólikar trúarskoðanir. Á hinn bóg-
inn hlaut hann ámæli margra
vegna afstöðu hans til getnaðar-
varna, fóstureyðinga og giftinga
presta. Ekki má þó gleyma þvi,
aö enn má deila um, hvað er rétt i
þeim málum”.
„Nú er mikið rætt um þaö,
hvort arftaki Páls verði aftur-
haldssamur maður eða maður
nýjunga, en ómögulegt er að spá
um það enn, hver verður næsti
páfi. Það er bara vonandi, að sá
sem verður fyrir valinu geti borið
þá miklu ábyrgð, sem fylgir þvi
að vera eftirmaður postula
Krists.”
Kjartan Hjálmarsson, kennari
hefur verið kaþólskrar trúar
siðan hann var sjö ára gamall.
„Lát páfa verkar á mig fyrst og
„Það snertir islenska kaþólikka
litið, hver stefna páfa er i utan-
rikispolitíkinni,” sagði Kjartan.
„Viö erum sömu tslendingarnir
og jafnmiklir afbrotafúglar fyrir
guði, hver sem situr i páfastóli á
ttaliu”.
„Að visu tel ég allt að þvi bless-
un, að Páll skuli vera dáinn, þvi
aö hann óskaði þess einu sinni, að
hann liföi ekki svo lengi að hann
hætti að geta sinnt köllun sinni.
Hann var orðinn mjög heilsutæp-
ur undir það siðasta, og var gagn-
rýndur fyrir að láta undirtyllurn-
ar i Vatikaninu ráðskast allt of
mikið með málefni þess, þótt
hann gæti litið við þvi gert vegna
sjúkleika sins.”
„Hins vegar skiptir miklu máli
fyrir islenska kaþólikka sem
aðra, hver situr á páfastóli. Ég
hef veriö kaþólsk i meira en hálfa
öld, og fyrsti páfinn, sem ég man
eftir er Pius 11. Páfinn hefur, held
ég vissa föðurimynd fyrir alla
kaþólikka, og virðing er borin
fyrir honum sem forystumanni i
andlegum efnum kirkjunnar.”
„Liklega verður það talið Páli
páfa mest til gildis, að hann hefur
ætið veriö maður friðar og sátta”
„Enda þótt fáir lslendingar séu
formlega kaþólskir, bera margir
mikla virðingu fyrir róm-
versk-kaþólsku kirkjunni”, sagði
Sigurveig.
Sjónvarpinu hefur gengið illo að uppfylla ókvœði „íslandssamnings" norrœnna leikara:
Þótttaka sjónvarpsins í
Nordvision í hœttu?
— rœtt við Gísla Alfreðsson, leikara, um samskipti leikara og sjónvarpsins
Vinnustöövun leikara, sem koma átti til framkvæmda þann 10.
þessa mánaðar hefur veriö frestað til 20. september eins og Visir
hefur skýrt frá. Ekki hefur þvi enn fengist lausn á deiiumálinu, sem
snýst um launagreiðslur til leikara fyrir að koma fram f sjónvarpi.
Visir leitaði þvi til Gisla Alfreðssonar, ieikara, formanns Félags
islenskra leikara, og spurði hann um hvað hefði veriö deilt. Gisli var
ennfremur um það spurður, hvort þaö væri rétt hjá fjármálastjóra
Rikisútvarpsins, aö leikarar hefðu viljað semja um ákveðinn fjölda
hlutverka á ársgrundvelli.
Erlendur stuðningur
„Þaö mál tilheyrir ekki þessari
kjaradeilu nema að jaörinum
til”, sagði Gisli, „við hefðum alls
ekki farið i vinnustöðvun út af þvi
eða neitt svoleiðis. Þannig er mál
með vexti, að eitt af markmiöum
Félags Islenskra leikara er vöxt-
ur og viögangur islenskrar
leiklistar. Kollegar okkar á hin-
um Norðurlöndunum hafa þetta
einnig aö markmiöi gagnvart
sinni leiklist, i hverju landi fyrir
sig.
Til eru alþjóðasamtök leikara,
sem i eru leikarar frá milli
þrjátiu og fjörutu löndum.
Samtökin hafa það að markmiði
sinu að styðja hver við bakið á
öðrum, þannig að innlend „fram-
leiðsla” megi vaxa i hverju landi
fyrir sig. Við höfum verið i þess-
um alþjóðasamtökum i áratugi.
Sjónvarpið
Árið 1968 var samþykkt á fundi
i leikararáöi Norðurlanda, að
styðja við bakið á islenskri leik-
list. Þegar sjónvarpið hóf starf-
semi sina voru gefnar yfirlýsing-
ar um að það yrði litið um leiklist
i sjónvarpinu. Þetta var gert með
þeim hætti, aö hvert félag fyrir
sig gerði samning við sina
sjónvarpsstöð, um að selja
islenska sjónvarpinu leikið
skandinaviskt efni á lægra verði
heldur en i samningum stendur.
Nánar til tekið þurfti sjónvarpið
að greiða 5% af kostnaði sam-
kvæmt samningi i stað 50% sem
það ella hefði þurft aö greiða.
Sjónvarpið fær þetta efni þvi
hvorki meira né minna en á tiu
sinnum minna verði en ella.
Sjónvarpið átti að fá þetta efni á
þessu verði gegn þvi, að islenska
sjónvarpið framleiddi ákveðinn
fjölda mynda árlega.
En sjónvarpinu hefur gengið
illa að uppfylla þetta skilyrði, þó
það hafi hangið i þvi framan af.
Það var þvi samþykkt, á fundi i
leikararáðinu, i september 1976, i
Kaupmannahöfn, sem ég sótti, að
breyta þessum reglum. Aður voru
það tiu myndir sem um var að
ræða. Nú skyldi Félag islenskra
leikara semja um það við
sjónvarpið, i hvaða formi þetta
ætti að vera. Það ætluðum við að
gera til hliðar við þessa samn-
ingsgerð sem núna er á ferðinni.
En ákveðið var að taka þetta atr-
iði út úr og semja um það siðar.
En i lok september verður hér á
Hótel Loftleiðum fundur i leik-
araráði Norðurlanda, og hjá
alþjóðasamtökum leikara. Þá
þyrfti þessi samningur að liggja
fyrir. Annars er hætta á að þessi
svokallaði tslandssamningur
verði felldur úr gildi. Þá er
grundvöllurinn fyrir þátttöku
islenska sjónvarpsins i norræna
sjónvarpinu, Nordvision, fallinn.
En þetta kom nú ekki beint inn i
samningsgerðina sem nú hefur
staðið yfir.”
Misræmi á túlkun
— En um hvað var þá raun-
verulega verið að deila, nú leit út
fyrir verkfall fram á siðustu
stundu?
„Vegna þess að þetta leystist
nú farsællega, þá vil ég ekki
tiunda það nákvæmlega, en send-
ar verða upplýsingar viðvikjandi
þvi til fjölmiðla. Deilan stóð aðal-
lega um misræmi á túlkun á
samningi, og ákvæðum samn-
ings. Það er erfitt að meta vinnu
leikara, litið hlutverk, stórt hlut-
verk og svo framvegis. Oft þarf
leikari með litið hlutverk að vera
á vinnustað eins lengi og sá sem
er með aðalhlutverkið og þar
fram eftir götunum. Þetta er
erfitt að meta. En þetta er gert
eftir margs konar leiðum, eins og
Visir drap nú litillega á i sam-
bandi við linufjölda og þess hátt-
ar. En það eru svo ótal mörg
matsatriði inni i þessu.
En það var ágreiningur um
túlkun á nokkrum slikum ákvæð-
um, hvor hélt sinu fram, þetta
ætti að skilja svona en ekki hins-
egin. Það var meginmálið.”
Gisli Alfreðsson leikari, formaður
Félags islenska leikara.

J