Vísir - 18.09.1978, Blaðsíða 11

Mánudagur 18. september 1978
STEFNU RÍKISSTJORNARINNAR I EFNAHAGSMALUM?
þingmanna stjórnarandstöðu og stjórnar
sem ríkisstjórnin réttir fram-
leiösluatvinnuvegunum meö
annarri hendinni er riflega tekiö
aftur meö hinni. Ekki kann þaö
góöri lukku aö stýra.
Hvernig snertir efna-
hagsstefnan aldraða
fólkið?
Eignaskattshækkunin fer
verst meö hiö fulloröna fólk,
sem á starfsárum sinum tókst
að byggja yfir fjölskyldu sina og
koma sér úr skuldunum. Hafi
þetta fólk reynt að spara til elli-
áranna hefur verðbólgan þegar
gert þann sparnað að litlu sem
engu eins og allir vita. En
mönnum hnykkti þó enn viö er
heyra mátti á forsætisráöherra I
sjónvarpsþætti nú nýlega hvers
sparifjáreigendur mega vænta.
Fjallað var um vaxtahækkun og
spurt hvernig fara myndi um
innlánsvexti ef útlánsvextír
lækkuðu. Gat ég ekki skilið
annaö á forsætisráöherra en
sparifjáreigendur mættu bara
vel við una hugsanlega vaxta-
lækkun, þar eð „hagsmunamál
sparifjáreigenda væri lækkun
verðbólgunnar.” En spurningin
er: Getur rlkisstjórnin hugsað
sér að draga enn úr möguleik-
um fólks til að spara til elliára?
Er stefna rikis-
stjórnarinnar aðhald i
rikisfjármálum?
Fyrsta verk rikisstjórnarinn-
ar var að fjölga ráðherrum.
Látum það vera. En I öllum
þeim umræðum, sem fram hafa
farið um fjármálaráðstafanir
rikisstjórnarinnar, hefur ekkert
komið fram um það, hvernig
beita á heimild bráðabirgðalag-
anna til tveggja miljarða niður-
skurðar rikisútgjalda. Verður
þó að telja að það skipti máli.
Enn siður er að þvi vikið
hvernig koma á saman fjárlög-
um næsta árs. En ætlað er að
þar vanti um 20 milljarða til að
standa undir niðurgreiðslum og
útflutningsbótum.
Vöruverðið
öll þau atriði sem að framan
eru talin, ættu fljótt á litið að
mildast nokkuð við lækkun sölu-
skatts af nokkrum vörutegund-
um, sem i sjálfu sér er jákvæð
ráðstöfun. Sá böggull fylgir þó
skammrifi að ýmsar vöruteg-
undir hækka mjög I verði um
leið eða fljótlega. Valið á þeim
vörutegundum sem hækka er
mjög umdeilanlegt en rikis-
stjórnin vill nú með þessu
ákveða það fyrir fólk, hvað þvi
er nauðsynlegt að kaupa og
hvað ekki. Hætt er við að kjörin
rýrni hjá þeim sem hafa annað
viðhorf til búðarvarnings en
rikisstjórnin.
Timinn birtir 14. september
lista yfir það hve helgarinn-
kaupin verði ódýr að þessu
sinni. En þess ber að gæta að sú
dýrð stendur skemur en skyldi.
Verðhækkun innfluttrar vöru
vegna gengisfellingar er á
næsta leitláhrif hækkunar vöru-
gjalds i 30% eru enn óljós og ný
verðákvörðun landbúnaðar-
afurða mun fljótt hafa áhrif.
Vissulega væri óskandi að
lægra verðlag yrði varanlegt.
En þvi miður er svo að sjá sem
hér sé tjaldað til einnar nætur.
Þær niðurgreiðslur sem um er
að ræða og að er stefnt eru svo
miklar að þær standast ekki til
lengdar án enn aukinnar stór-
felldrar skattlagningar á al-
menning i landinu.
Að óbreyttum visitölugrund-
velli er með þessum aðferðum
farið i kringum vandann i stað
þess að ráðast gegn honum.
Við skulum vona að takast
megi að leiðrétta vankantana
með betri yfirvegun og meira
raunsæi,þviað öll verðum við að'
sameinast um að koma efnahag
landsins á traustari grundvöll
og bæta ástandið til fram-
,,Öllum hlýtur að vera
Ijóst að aðgerðirnar, sem
nú er verið að gera, eru
algjörar bráðabirgðaráð-
stafanir. Allur andi
þeirra og yfirbragð mót-
ast af því að um bráða-
birgðaúrræði er að ræða,
sem aðeins geta staðið
stuttan tíma. Þeir, sem
um efnahagsmál fjalla,
ættu að gera sér þetta
ijóst, því að auðvitað
skiptir það höfuðmáli i
umræðunni um efnahags-
mál, hvort litið er á tiltek-
in úrræði sem skamm-
tímalausnir, jafnvel
neyðarlausnir, hvort um
þau er f jallað eins og um
væri að ræða framtíðar-
stefnu í efnahagsmál-
um'", sagði Sighvatur
Björgvinsson, nýkjörinn
formaður þingflokks
Alþýðuf lokksins.
Úrræði bráðabirgðalag-
anna eru dæmigerð bráða-
birgðaúrræði og það sem meira
er hreinar neyðarlausnir i
mörgum tilvikum, sem mótuð-
ust annars vegar af þeim t
skamma tima, sem til stefnu
var, og hins vegar af þeirri
staðreynd að stöðvun atvinnu-
lifs og fjöldaatvinnuleysi var á
næstu grösum, Sú gagnrýni,
sem ráðstafanirnar sæta verður
að sjálfsögðu að taka mið af
þessu. Auðvitað eru ýmsir gall-
ar á þeim, sem æskilegt væri að
sniðnir væru af, en hér er ekki
um að ræða íangtimaúrræði,
heldur bráðabirgðalausnir, sem
aðeins er ætlað að standa til
skamms tima, til þess annars
vegar að forða atvinnuleysi og
hins vegar að skapa nokkurt
svigrúm, eins konar friðarstund
milli striða i efnahagsmálum
þjóðarinnar, svo að stjórnvöld
fái ráðrúm til að leggja grund-
völl að gerbreyttri efnahags-
stefnu.
1 minum huga skiptir höfuð-
máli að hið skammvinna skjól
bráðabirgðaráðstafana verði
notað til að innleiða gjörbreytta
efnahagsstefnu, þvi að ella
munum við innan fárra mánaða
standa aftur i sömu sporum og
við stóðum nú i haust.”
Umfjöllun blaða um
efnahagsmál
„Blaðamenn, sem fjalla um
efnahagsmál og móta öðrum
fremur almennar umræður um
þau mál meðal þjóðarinnar,
ættu að gera sjálfum sér og al-
menningi þann stóra greiða að
gefa sér nú einu sinni tima til að
setja sig inn i grundvallaratriði
efnahagsmála, svo að þeir geti i
umfjöllun sinni skilið hismið frá
kjarnanum og stuðlað að upp-
lýstri umræðu um efnahags
vanda þjóðarbúsins.
Enginn annar málaflokkur
ræður meiru um framtið og
sjálfstæði þjóðarinnar en fram-
vinda efnahagsmála á allra
næstu árum. Samt sem áður
virðist umræðan um þessi al-
„tslendingar trúa hvorki á visindi né þekkingu f efnahagsmálum”,
segir Sighvatur Björgvinsson
Sighvatur Björgvinsson alþingismaður
JRUUM A
TÖFRA-
LÆKNA
OG SÉR-
SKATTA
ÍEFNA-
HAGS-
MÁLUM
variegustu vandamálog afstaða
manna til efnahagsmála mótast
af þvi, að þvi meiri þekkingu
sem menn hafi aflaö sér á efna-
hagsmálum, þvi minna mark sé
takandi á orðum þeirra.
t umræðum um efnahagsmál
eru tslendingar vanþróuð þjóð,
sem trúir hvorki á visindi né
þekkingu, heldur á töfralækna
og seiðskratta. Og þvi miður
eiga blöö og aðrir fjölmiðlar
verulegan þátt i að halda þeim
heiðindómi við lýði sökum
grunnfærinnar umfjöllunar um
efnahagsmál, sem ekki stafar af
greindarskorti, heldur hreinni
og beinni leti.
Sú gerbreytta efnahagsstefna
sem ég treysti, að núverandi
rikisstjórn muni leggja grund-
völl að i skammvinnu skjóli
bráðabirgðaráðstafana veröur
auðvitað ekki sköpuö á fáum
mánuðum. Akveðin meginatriði
verða þó strax fram að koma:
t fyrsta lagi ræður það algjör-
lega úrslitum, að það náist fram
þegar á þessu ári sú endurskoð-
un visitölunnar, sem tryggi
launþegum kaupmátt i
samræmi við þjóðarhag, styður
stefnu A.S.t. um aukinn launa-
jöfnuð i þjóðféíaginu og hvetur
ekki til vixlhækkana verðlags og
kaupgjalds.
Koma þarf á öruggri stjórn á
fjárfestingarmálum og ákveða
hver sé hæfileg fjarmunamynd-
un i þjóðfélaginu og i hvaða
atvinnugreinar henni skuli
beint.
Koma þarf á jafnvægi i pen-
ingamálum, til dæmis með þeim
hætti að vaxtakjör taki mið af
verðbólgustigi.
Afnema þarf allar lögbinding-
ar á framkvæmdaframlögum úr
rikissjóði i öðrum lögum en
fjárlögum og afnema um leið
sjálfvirkni i útlánareglum og
framlögum opinberra sjóða,
þannig að rikisfjármálum verði
hægt að stjórna i ramræmi við
aöstæður á hverjum tima.
Setja þarf strangar reglur um
lántökur opinberra aðila, eink-
um þó um erlendar fram-
kvæmdalántökur. Stöðva þarf
erlenda skuldasöfnun, afgreiða
hallalaus fjárlög og standa fast
á þvi að koma i veg fyrir við-
skiptahalla við útlönd.
Framkvæma þarf algjöra
kerfisbreytingu i skattamálum i
þá átt að leggja meiri áherslu á
það að skattleggja eyðslu, óeðli-
lega gróðamyndun og eignaupp-
söfnun, en minna áherslu á að
skattleggja aðrar tekjur en háar
tekjur, en jafnframt að fella
niður marga og flókna frádrátt-
arliði tekjuskattsálagningar.”
Lokaorð Sighvats voru. þau
að:
„Ef til vill tekst ekki að ná öll-
um þessum áföngum fram á
þeim stutta umþóttunartima,
sem bráðabirgðaráðstafanirnar
veita rikisstjórninni, en þeim
mun meira setn gert verður af
þessum toga, þeim mun auð-
veldari verður viðureignin við
óðaverðbólguna og þá efna-
hagsupplausn, sem verið hefur
á góðum vegi með að leggja
samfélag okkar i rúst og þeim
mun rikulegar munu núverandi
stjórnarflokkar væntanlega
uppskera i næstu kosningum.” -
BA-