Vísir - 20.01.1979, Qupperneq 10

10
r
Laugardugur 20. janúar 1979. VISIR
Utgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Davlö Guömundsson
Ritstjórar: ólafur Ragnarsson
Höröur Einarsson
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Ellas Snæland Jónsson. Fréttastjóri
erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Umsjón meö Helaarblaði: Árni
Þórarinsson. Blaöamenn: Axel Ammendrup, Edda Andrésdóttir, Jónina
Michaelsdóttir, Jórunn Andreasdóttir, Katrin Pálsdóttir, Kjartan Stefánsson,Öli
Tynes, Sigurður Sigurðarson, Sigurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guðvinsson, Þor-
valdur Friðriksson. Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson. Ljós-
myndir: Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. Otlitog hönnun: Jón Oskar
Hafsteinsson, Magnús Ólafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson
Auglýsingar og skrifstofur:
Síðumúla 8. Simar 86611 og 82260.
Afgreiösla: Stakkholti 2-4 simi 86611.
Ritstjórn: Slöumúla 14 simi 86611 7 Ifnur.
Askrift er kr. 2500 á mánuöi
innanlands. Verö I
lausasölu kr. 125 eintakið. Prentun Blaöaprent h/f
Islenskur almenningur fylgisl
sennilega betur með erlendum
fréttum og gangi heimsmála en
fólk almennt i ýmsum ná-
grannalanda okkar. Þar af leið-
andi verða Islendingar einnig að
taka afstöðu til þeirra tíðinda,
sem berast þeim í fjölmiðlum
og þau verða umræðuefni
manna á meðal.
Ekki er annað að heyra en allt
friðelskandi fólk fordæmi nú
innrás Víetnama í Asíuríki það,
sem lengst af hef ur verið nefnt
Kambódía hér á landi, en f jöl-
miðlar um allan heim nefna nú
Kampútseu að hætti heima-
manna þar.
Aftur á móti hef ur lítið heyrst
frá þeim íslensku samtökum
vinstri manna, sem háværust
voru þegar Víetnamstriðið stóð
sem hæst og fordæmdu þá
miskunnarlaust afskipti Banda-
ríkjamanna af málefnum fólks
í Indó-Kína. Nú eiga Sovétmenn
hlut að máli og þá vefst tals-
mönnum friðarins tunga um
tönn.
Þessar sjálfskipuðu friðar-
dúfur virðast mjög láta það
ráða afstöðu sinni til mála,
hvers lensk þau vopn eru, sem
notuð eru til stríðsaðgerða og
innrása. Þær víetnömsku inn-
Friðardufum vefst
tunga um tönn
rásarsveitir, sem ruddust inn í
Kampútseu á dögunum voru
búnar sovéskum vígvélum, þar
á meðal fullkomnum MIG-
sprengjuflugvélum, og sam-
kvæmt fregnum af þessum
austurvígstöðvum hafa sovésk-
ir hernaðarsérfræðirigar og
tæknimenn unnið ósleitilega að
þjálfun Víetnamanna, sem
sendir voru gegn Kampútseu-
mönnum. Ekki er örgrannt um
að einhverjir Sovétmannanna
hafi haft á hendi stjórn hluta
þessara tölvubúnu hernaðar-
tækja í innrásinni.
Þjóðviljinn tvístígur í afstöðu
sinni til innrásar Víetnama í
Kampútseu og virðist ekki vita,
hvort hann eigi að fordæma
hana eða ekki. I forystugrein
blaðsins velta ritstjórar því
fyrir sér, hvort þessi innrás
haf i verið „góð” eða „vond" og
það vefst mjög fyrir þeim að
gera upp hug sinn í því máli.
Það f lækir líka málið, að það er
stjórn kommúnista í Víetnam,
sem sendir her gegn
kommúnistastjórn í nágranna-
ríki sínu.
En það ætti ekki að vera nein-
um erfiðleikum bundið að taka
afstöðu til slíkrar hernaðarað-
gerðar, sem innrás er, ef sú að-
gerð væri ekki skoðuð gegnum
rauðlituð gleraugu. Innrás inn í
sjálfstætt ríki er alltaf for-
dæmanleg og forkastanlegt að
nokkur þjóð skuli fara á þannig
með vopnavaldi á hendur
annarri. Þetta er enn lágkúru-
legra, þegar Ijóst er að Sovét-
menn standa að baki Víetnöm-
um í innrásinni samtímis því,
sem brosmildir kremlherrarnir
faðma vestræna sendimenn og
halda áfram friðarhjali sínu.
Við þessar aðstæður verður
sönnu friðelskandi fólki í heim-
inum enn Ijósara en fyrr, að í
Kreml hafa menn tungur tvær
og tala mismunandi mál með
hvorri um sig. Fjálglegar yfir-
lýsingar um friðarviðleitni og
umhyggju fyrir smáþjóðum og
virðingu fyrir sjálfsákvörð-
unarrétti þeirra verða að
innantómu orðagjálfri: undir-
ritun friðarsamninga og mann-
réttindayf irlýsinga sýndar-
mennska og fals.
Sovéthöfðingjarnir og leppar
þeirra í Víetnam eru fordæmdir
af almenningsálitinu í heimin-
um fyrir grófa íhlutun um mál-
efni sjálfstæðrar þjóðar, sem
verið hefur fullgildur aðili að
Sameinuðu þjóðunum, og um
leið fyrir harkalegt brot á sátt-
mála samtakanna.
Hætt er við að innrásin í
Kampútseu sé aðeins eitt skref-
ið í göngu rússneska bjarnarins
yfir lönd Indó-Kína. Á þessum
slóðum vilja Sovétmenn ná
meiri fótfestu en þeir hafa haft
og í útþenslustefnunni virðist
almenningsálitið í heiminum
ekki vera þeim fjötur um fót.
Engu að síður væri nú for-
vitnilegt að heyra álit íslensku
friðardúfnanna, sem kurrað
hafa af minna tilef ni en innrás í
sjálfstætt ríki.

C' ■ ■'
VANGAVELTUR
fjrjg
íakÆ / eftir Sigvalda
:Jzi Hjálmarsson
Þorradœgur þykja löng
KALLAÐ er aö miBur vetur sé
nú föstudaginn 19. jan., þorri
byrjar, bóndadagur, sem I
gamla daga þótti vióa efni til aB
gefa kaffi og lummur i nafni
bónda og annarra fullorBinna
karlmanna á bænum.
Þetta reyndist aB jafnaBi erf-
iBasti kafli vetrarins, minnsta-
kosti nyrBra, þótt dag væri fariB
aB lengja,hörkur oft miklar og
aftök enda segir: JÞorradægur
þykja löng þegar hann blæs á
norBan”.
Mannllf i sveitum var þá óllkt
þvi sem viB þekkjum i dag,
dimmtogkaltenfólkhafBi samt
lag á^aB þreyja þorrann og gó-
una”...
ViB setjum okkur fyrir sjónir
gamlan torfbæ hálfan á kafi i
snjó. Frá bæjardyrum liggja
slóBir yfir fannbreiBuna til úti-
húsa: þaB djarfar fyrir harB-
sporunum jafnvel þótt skafi.
Búfé stendur inni á fullri gjöf
þvi sennilega eru hvarvetna
jaröbönn: kýr jórtra á básum I
skuggsömum fjósum.
Fólk bjástrar viB verk sitt viö
skin oliulampa, grútartýru
ellegar kerti I baöstofú undir
lágri súö, kisa hringar sig niöur
hjá einhverju barninu, seppi
liggur framá lappir slnar fram-
viö dyr og sperrir eyrun ef eitt-
hvaö heyrist, reisir stundum
hausinn og urrar þött engin
mannleg skynfæri greini neitt
úti i myrkrinu — þá telst eitt-
hvaö óhreint á sveimi viö bæinn
og betra aö signa dyr og glugga
og fara meö gott i hljóöi.
Þegar fennir aB bænum i
miklu frosti veröur hann hlýrri.
Þegar skeflir fyrir glugga þiöna
frostrósir af glerinu
Og fólk'nuddar áfram hverju
sem viörar.
Einhver afritar gamla
skræöu, les, kveöur rimur eöa
hripar niöur kveöskapsem varö
til viö gegningar. Annar sker i
tré eöa fæst viö silfur. Kona bal-
dýrar viö ljósiö, saumar eöa
vefur af listfengi...
Sérleiki islensksþjóöareölisog
menningar varö til sólarlausa
daga — og bjartar nætur!
Þetta er liöin tiö.
Þorradægur þykja nú ekki
lengri en önnur dægur þóaö
blási á noröan.
Var fólk fyrri tiöa hamingju-
samt?
Erum við hamingjusöm —
meö hitaveitu, rafmagnsljós,
sjónvarp.sólarlandaferöir og
kröfugeröir sem minna á garg-
andi hænsnahjörö I stiu?
Þá spuröi enginn um ham-
ingju. Þá var þess eins beöiö aö
fá aö vera til. Sá var ekki
óhaming jusamur sem eigi var
svangur, ekki kaldur og ekki
skorti samastað Þá var nóg aö
vera ekki óhamingjusamur.
Nú nægir varla aö vera sadd-
ur.
A þvi aö vilja vera saddur og
láta sér nægja aö vera ekki
svangur greinist afskaplegur
munur. Þaö fer kannski álika i
maga en allt ööruvisi I huga.
Þú veist hvenær þú hættir aö
vera svangur og það nægir til aö
vera ekki óánægöur. Hvenær þú
ert orðinn alveg saddur reiknast
meira vafamál. Kannski ertu
búinn aö éta yfir þig áöur þú
kemur auga á mörkin?
í sjálfu sér er ekki bráö-
nauösynlegt aö vera ánægöur
með litiö — en affarasælt. Hitt
aö vera óánægöur meö mikið er
óhamingjan sjálf...
Menn spyrja hvort samt sé
ekki meiri lifsfylling i tilveru I
hinum viöa reynsluheimi nú-
timamannsins heldur en þröng-
um dal eöa firöi liöinna kyn-
slóöa þegar heimsendi var hinu-
megin viö fjalliö eöa utanviö
fjaröarmynniö.
Vafalaust er aö svo sé. En
meö þvi er ekki öll sagan sögö.
Vilmundur (Jónsson land-
læknir — mér hættir einlægt til
aö segja einungis Vilmundur
einsog enginn annar þekkist
meö þvi nafni og vil ég þó alls
ekki gleyma dóttursyni hans
Gylfasyni!) opnaöi augu mln
fýrir þvi einhverju sinni aö fá-
brotiö mannlif þarf ekki aö vera
innihaldssnauöara en marg-
breytilegt. Breiddin varöar eigi
mestu heldur hæö eða dýpt.
Stórir flákar af reynslu okkar
I dag sýnist yfirborðskennd og
tilfinningum rúin vitneskja. Viö
segjum bara: „En sætt’ gagn-
vart hinu fagra og: ,,En leiöin-
legt” frammi fyrir ljótleikanum
og grimmdinni —oghöldum svo
áfram aö maula poppkorn
framanviö sjónvarpiö og augun
einsog i freöinni ýsu!
Poppkorn er eitt af þvi sem
menn láta oni sig án þess aö
vera svangir. En þanniglöguö
matsemd þekktist ekki áöur
fyrrá þorrakvöldum undir lágri
súö og ekki heldur aö gráta án
þess aö vera hryggur né heldur
hlæja án þess aö vera glaöur.
Þá reyndist tilveran heil og
sjálfri sér samkvæm þótt þröng
væri og snauö — og fólk senni-
lega engu betur innrætt en viö I
dag.
Aö hlifast viö aö gera hverju
reynsluatriöi tilfinningaleg skil
af öilum sálarkröftum umleiöog
þaö kemur fyrir, vanrækja barn
sitt umleiöog fjasaö er um þján-
ingu barna i fjarlægum löndum
— þaö dæmist varla áviröing
liöinna tlma.
1.11.1979