Vísir - 07.03.1979, Blaðsíða 11

vísm
Miövikudagur 7. mars 1979.
11
Ríki Afriku hafa yfir-
leitt nokkuð takmörkuð
áhrif á heimspólitikina.
Nýtilkomin undantekn-
ing frá þessu er Nigeria
sem menn eru sam-
mála um að sé eitt
mikilvægasta riki
Afriku og sem á næstu
árum getihaft töluverð
áhrif útfyrir sina land-
steina.
Astæðan er einfaldlega oliu-
framleiðsla. Nigeria er stærri
en Frakkland og Vestur-Þýska-
land samanlögð og ibilar, þar
eru 80 miiljónir Þjóðarfram-
leiðslan er meiri en í öllum öðr-
um rikjum Vestur-Afriku sam-
anlagt.
Frá árinu 1973 hefur Nigeria
þénað 37,5 milljarða dollara á
oliusölu, en það þýðir ekki að lif-
ið þar sé dans á rósum. Landið
þjáist af sömu vaxtaverkjum og
önnur oli'uútflutningsriki þriðja
heimsins.
Eftir þrettán ára herstjórn
sem kom i kjölfar hins blóðuga
borgarastriðs i Biafra, á nú aft-
ur að koma á borgarastjórn i
landinu, á þessu ári.
NIGERIA:
Astæðan fyrir þessum mikla
ójöfnuði er að Bandarikin fá
þrjátiu prósent af oliu sinni frá
Nigeriu og er það meira en frá
nokkru öðru oliuframleiðsluriki
nema Saudi-Arabíu.
Þetta „oliusamband” er orðið
enn mikilvægara eftir bylting-
una í Iran.
Skorti sveigjanleika
Það er ekki alveg samkomu-
lag um hvernig á að haga við-
skiptum landanna. Bandarikin
vilja að Nigeria kaupi meira af
bandariskum vörum. Nigeria
vill aftur að bandarisk fyrirtæki
fjárfesti meira i' landinu.
Bandarisk fjárfesting er nú
ekki nema 335 milljón dollarar
sem er ekki mikið miðað við
vaxtamöguleika landsins. Ni-
geriumönnum er þvi mjög um-
hugað um að fá bandarisk fjöl-
þjóðafyrirtæki innfyrir landa-
mærin.
Þrátt fyrir geysilegar tekjur
af ohusölu lá viðneyðarástandi i
efnahagsmálum landsins á sið-
asta ári. 1 ársbyrjun 1978 var
um tíma meira framboð en
eftirspurn á oliumarkaðinum.
Nigeria héltfast viðsitt oliuverð
og innflutningur á allskonar
lúxusvörum fór upp úr öllu
valdi.
Þegar eftirspurnin eftir oliu
frá landinu minnkaði um tutt-
Nigerla fær 90% gjaldeyristekna sinna meö oliusölu.
Efnahagsvandi
auðkýfingsins
Oliusambandið
Bandarikin fylgjast vel með
þvi sem er að gerast i Ni'geríu.
Ein ástæðan er sú að Nigeria er
i fararbroddi þeirra rikja sem
eruaðreyna aðsteypa stjórnum
hvitra manna i Ródesiu og Suð-
ur-Afriku.
önnur ástæðaer sú að Nigeri'a
er að verða mjög mikilvægur
viðskiptaaðili Bandarikjanna.
Það var þvi ekki bara fyrir
kurteisissakir sem Carter, for-
seti, hafði þar viðkomu áheims-
reisu sinni i mars siðastliðnum.
Bandariskir og nigerskir
efnahagssérfræðingar hafa út-
búiðskyrslu um hvernig hægt sé
að bæta diplomatískt samband
landanna og auka viðskipti
þeirra.
Þetta er mikið hagsmunamál
fyrir báða og ekki sist fyrir
bandariska risann. Viðskipta-
jöfnuður Bandarikjanna við
Nigeriu er óhagstæður um sex
milljarða dollara og stendur að-
eins Japan Nigeriu „framar” i
þeim efnum.
ugu og fimm prósent var þvi vá
fyrirdyrum. Það er einsogmeð
fiskinn hér á Islandi, niutiu pró-
sent af erlendum gjaldeyris-
tekjum Nigeriu eru fengnar
meðoliusölu ogfjárlögin eruað
þrem fjórðu grundvölluð á
henni.
Stjórn landsins sá framá hrun
og allskonar ráðstafanir voru
gerðar til sparnaðar og endur-
bóta. Oliuverð var og lækkað i
flýti.
Oliuframleiðslan hefur
smámsaman verið að vaxa aft-
ur slðan, en þessi skortur á
sveigjanleika i verðlagningu
oliunnar getur orðiö dýrkeypt-
ur.
Dýr skuldseigla
Jafnvel áður en vandræðin
sköpuðust vegna ósveigjanleik-
ans höfðu Nigeriumenn rekið
sig á að það er ekki nóg að eiga
milljarða lesta af oliu i jörðu.
Það.er ekki lengur vegabréf inn
i hvaða lánastofnun sem er.
1 fimm ára áætlun fyrir árin
1975-1980 var gert ráð fyrir að
verja 69,3 milljörðum dollara til
uppbyggingar I landinu (vegir,
hafnir, o.s.frv.). Það kom fljót-
lega í ljós að milljarða doUara
vantaði upp á oliutekjurnar og
lansfé til að hægt væri að standa
við þetta.
Nigeriustjórn leitaði til lána-
stofnana viðsvegar um heiminn
og vildi fá fimm mUljarða doll-
ara lán á timabUinu 1978-1980.
HingaðtU hefur ekki tekist að
herja út nema 1,7 milljarða.
Astæðan er einkum sú að
Nigeria hefur afar slæmt orð á
sér sem skuldseigt land. Það
hefur heyrt til undantekninga ef
lán hafa verið greidd á réttum
tima.
Sviknir samningar
Þegar i ljós kom að láns-
traustið var ekki eins mikið og
við hafði verið búist var gripið
til viðtækra sparnaðarraðstaf-
ana.
Meðal annars var innflutning-
ur takmarkaöur svo hrikalega
Stai. w”"‘- •*'
Krá höfuöborginni, Lagos.
að vöxtur hans fór úr 42.6 pró-
. sentum niður i 0,4%.
t september var svo rikis-
kassinn nánast tómur og þá var
tekiðtil við að segja upp samn-
ingum og draga greiðslur á
langinn.
Frekar en viðurkenna að ekki
væri tU gjaldeyrir til að standa
viðsamninga reyndi seðlabanki
landsins að vinna tima með þvi
að finna „gloppur” I samning-
um og umsóknum og neita á
þeim forsendum að standa við
gefin loforð.
Þetta minnti menn ásements-
hneykslið frá 1974-75. Þá voru
pantaðarsextán milljónlestir af
sementi en þegar til kom var
hvorki til nægUegt fé til að

greiða það né aðstaða til að
skipa þvi á land. Um tima lágu
tvöhundruð og sjötiu skip, fuU-
hlaðin sementi fyrir akkerum
undan strönd landsins.
Fjölgun
framleiðslugreina
Það hneyksli og svo eínahags-
aðgerðirnar á sfðasta ári hafa
ekki beinlinis orðið til þess að
auðvelda Nígeriu aðgang áð
lánastofnumun.
Og skortur á láúsfé getur haft
mjög neikvæð áhrif á þróunar-
áætlun stjórnarinnar, sem mið-
ar að þvi að fjölga framleiðslu-
greinum svo að landið verði
ekki eins háð oliusölu.
Fjölgun framleiðslugreina er
mjög brýnt vandamál. Fyrr á
árum flutti Nigeria út matvæli
en árið 1976, og síðan, hefur
þurft að flyja þau inn.
A slðasta ári voru flutt inn
matvæli fyrir einn og hálfan
milljarð doUara. Það eykur enn
vandann að landbúnaðarfram-
leiðslan eykstekkium nema eitt
prósent á ári en fólksfjölgun er
hérumbil tvö og hálft prósent.
Geysilegir möguleikar
Það er þvi engin furða þótt
Nigeria vilji fá erlend fyrirtæki
til að fjárfesta, koma með
tækniþekkingu til landsins, og
skapa atvinnutækifæri.
Og þrátt fyrir allt sem hefur á
gengið og þrátt fyrir erfiðleik-
anasem eruframundan eru litl-
ar likur til annars en fyrirtækin
fáist til að koma.
Nigeria er stórt land og þar
eru geysileg náttúruauöævúÞar
er þvi framtíðarmarkaður sem
með skynsamlegri stjórnun á
eftir að veröa milljarða dollara
virði.