Vísir - 28.04.1979, Qupperneq 8

VISIR Laugardagur 28. aprll 1979
8
útgefandi: Reykjapren* h/f
Framkvæmdastjóri: Davió Guðmundsson
Ritstjórar: óiafur Ragnarsson
Hörður Einarsson
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson. Fréttastjóri er-
lendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaöamenn: Axel Ammendrup, Edda Andrésdóttir, Halldór Reynisson, Jónlna
Mlchaelsdóttlr, Jórunn Andreasdóttlr, Katrln Pálsdóttir, Kjartan Stef ánsson, óll
Tynes, Slgurður Slgurðarson, Slgurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guðvinsson, Por-
valdur Friðrlksson. Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L.(Pálsson. Ljósmynd-
ir: Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. Útlit og hönnun: Jón Oskar Haf-
stelnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson
Dreifingarstjóri: Slgurður R. Pétursson
Auglýsingar og skrifstofur:
Slöumúla 8. Slmar Séóll og 82260.
Afgreiösla: Stakkholti 2-4 sfmi 86611.
Ritstjórn: Slöumúla 14 slmi 86611 7 llnur.
Askrift er kr. 1000 á mánuöi
innanlands. Verö I
lausasölu kr. 1S0 eintakið.
Prentun Blaöaprent h/f
SEMJI - ENGIN VflLDBM
Stöðvun farskipanna mun valda mörgum óþsgindum og vandræöum. Þvl eru menn
farnir aö spyrja: Hvaö gerir rikisstjórnin? Hvaö getur rikisstjórn ráöiö viö, og hvaö
ræöur hún ekki viö?
AÐILAR
Það er ekki hlutverk ríkis-
valdsins að ákveða kaup og kjör á
vinnumarkaðnum. Ákvarðanir
um þessi efni eiga að vera samn-
ingsatriði milli atvinnurekenda
og launþega hverju sinni.
Á þessari skoðun hef ur Vísir og
reyndar fleiri aðilar hamrað
undanfarna mánuði, og er þetta
svo sem ekki nein ný kenning.
Núverandi r íkisst jórnar-
flokkar hafa haft á þessu aðra
skoðun síðan þeir tóku við völd-
um í septembermánuði á síðasta
ári. Þeir hafa ákveðið laun og
önnur starfskjör launþega með
löggjöf á þriggja mánaða fresti.
Með þessum lögbundnu kaup-
hækkunum og stjórn sinni á ríkis-
fjármálunum hefur núverandi
ríkisstjórn þegar búið svo um
hnútana, að verðbólgan á þessu
ári verður vel yfir 40%, þó að
reiknimeistarar hennar hjá Þjóð-
hagsstofnun fái með sínum
venjulegu kúnstum ekki meira en
rúmlega 30% verðbólgu út úr
dæminu. Hvort réttara er kemur
væntanlega í Ijós á slnum tíma.
Farmannaverkfallið, sem nú
stendur yfir, virðist ekki enn
hafa sannfært stjórnarherrana
um það, að þeir geta ekki ráðið
við launamálin. Þyrftu þeir þó
ekkert að skammast sín fyrir að
viðurkenna það, því að löng
reynsla sýnir, að þau eru ekki
innan verk- eða valdsviðs stjórn-
málamanna. Skiptir engu máli,
hversu mörg lög stjórnmála-
mennirnir samþykkja um launa-
mál, þau halda aldrei.
Að sjálfsögðu kemur far-
mannaverkfallið, eins og öll
önnur verkföll, illa við marga
aðila. Því eru menn nú strax
farnir að spyrja: Ætlar ríkis-
stjórnin að skerast í leikinn? Svör
ráðherranna eru á reiki. Einn
segir, að það sé ómögulegt að
láta yfirmennina á farskipunum
sprengja launamálastefnu rlkis-
stjórnarinnar. Annar segir, að til
einhverra aðgerða verði að
grípa. Og hinn þriðji segir, að
málið verði skoðað. Hvað úr
verður veit enginn. Það er vitað,
að ráðherrarnir vilja ekki skipta
sér af deilunni. En taugar þeirra
eru strax farnar að bila.
Það má búast við, að á næst-
unni muni reyna enn meira á
taugar ráðherranna, því að full-
víst má telja, að vinnuveitendur
fari út I verkbannsaðgerðir á
móti verkfallsaðgerðum. Fyrst
með því að setja verkbann á
undirmenn á farskipunum, sem
eru með lausa samninga, og
síðan jafnvel á aðrar stéttir.
Taugar ráðherranna eiga því
sjálfsagt eftir að verða enn
spenntari á næstunni. En það er
best fyrir þá sjálfa, atvinnulífið
og þjóðina í heild, að þeir fái sér
eitthvað róandi, vlsi málinu frá
sér og láti atvinnurekendur og
launþegana um að leysa það, eins
og vera ber.
Og ráðherrarnir eiga að gera
meira. Þeir eiga að bíta á jaxlinn
og segja við atvinnurekendur, að
þessa samninga verði þeir að
gera á eigin ábyrgð, það þýði
ekki fyrir þá að koma hlaupandi I
bankana eftir óraunhæfa launa-
hækkunarsamninga og biðja um,
að það verði prentaðir innistæðu-
lausir peningaseðlar til þess að
lána þeim I launaumslögin á út-
borgunardögum.
Verði nú samið um kaupgjalds-
hækkanir umfram greiðslugetu
skipafélaganna, mun óstöðvandi
kauphækkanaskriða f ara af stað.
Og þá þarf ekkert lengur um það
að deila, hvort verðbólgan verði
35% eða 45%. Þá verður spurn-
ingin aðeins, hversu langt yfir
50% markið hún fari.
KRAKUSTICUR
eftir
Sœmund Guðvinsson
SÍMINN
Simi telst til þeirra nútima
þæginda hérlendis sem enginn
getur veriö án. Auðvitaö hefur
þaö bæöi kosti og galla aö hafa
sima og um kostina þarf ekki aö
fjölyröa, þeir erusvo ótal marg-
ir. Ég get bara nefnt eitt litiö
dæmi um kosti slmans og þaö er
þegar skrópasóttin heltekur þig
ogþúhringir I vinnuveitandann.
Eftir að hafa komiö þér vel
fyrir meö kaffibolla og volg
rúnnstykki sem konan var send
eftir út I bakarLer tóliö tekiö upp
og hringt I bossann. Þegar hann
svarar leggur þú vasaklút að
trektinni, gerir röddina ráma og
stynur upp:
— Halló. Þetta er Jón. Ég
kemst bara ekki i dag, er alveg
aö farast úr veikindum. Þaö er
vist flensan. Ha, heyriröu varla
I mér. Þaö er ekki nema von ég
get varla talaö fyrir hæsi. Nei,
nei, ekkert svoleiöis. Ég var
heima i gærkvöldi og fór
snemma i rúmiö. Já, ég held
mig bara á koddanum. Þiö
bjargistánmin i dag, blessaður.
Eftir aö hafa legiö I rúminu
framundir hádegi oglesiö blööin
manstu eftir þvi aö þú ætlaðir
alltaf aö taka til I báskúrnum.
Þarertu svo á kafi i tiltekt þeg-
ar sjeffinn kemur i hádeginu
meðhóstasaft. Þú starir áhann
tómum augum og stynur svo
upp: Af hverju hringduröu ekki
bara?
I fyrra hitti ég enskan biss-
nesmann sem var i rúman
sólarhring á landinu. Hann
sagöi mér einkennilega sögu.
Kvöldiö áöur var hann boðinn
heim til umboðsmanns sins i
Reykjavik. Þeir sátu tveir i
stofu og ræddu saman yfir kaffi
ogkoniaki. En þeir uröu stööugt
fyrir óskiljanlegum truflunum
frá eiginkonu umbans.
„Hún kom sex sinnum I dyra-
gættina og kallaöi til manns
sins: She mean — she mean —
og alltaf stökk hann á fætur og
fór fram en kom siöan aftur og
héltáfram samræöunum eins og
ekkert hafi iskorist”, sagöi sá
enski og var alveg gáttaöur á
þessu háttalagi. Hvaö meinti
konan eiginlega?
Þaö leiö nokkur stund þar til
rann upp fyrir mér ljós. „Sagöi
hún ekkisiimiinn?”spurðiégog
endurtók oröiö i ýmsum tónteg-
undum. Sáenski horföi á mig án
þess aö skilja upp eöa niöur.
„Jú, she mean — she mean.
Svona söng húneinmitt”. Égút-
skýrði máliö fyrir honum og
þótti honum þetta ákaflega
merkilegt heiti á tellifóni.
Stundum get ég ekki stillt mig
um aöbregöa á leik þegar sim-
inn hjá mér hringir, en viðkom-
andi hefúr ætlaö aö hringja allt
annaö. Upplagt tækifæri gafst
skömmu fyrir jól þegar einhver
vixlareddari hringdi.
Honum lá svo á aö hann
muldraði nafn sitt I flýti þegar
ég svaraöi og hóf samstundis
* frásögn af bankaferö þá um
morguninn. Þetta heföi ekki
gengiö.bankastjórinn var tregur
og vildi fresta ákvöröun, ætlaöi
vist aö kikja á einhverja
pappira eöa leggja máliö fyrir
fund. En ég skyldi engar
áhyggjur hafa. Þetta mundi
reddast eftir nokkra daga.
Þar sem ég þekkti hvorki
röddinai' slmanum né hef vbda-
reddara á mlnum snærum.sá ég
strax aösi'mtaliö var ætlaö ein-
hverjum öörum, greinilega
manni ifjárþröng og mér fannst
þaö skylda min aö styöja viö
bakiö á manni i nauöum. Þegar
ég loks komst aö var ég þvi illur
I röddinni:
„Þú þóttist örugglega geta
reddaö þessu i dag. Ég treysti
alveg á þetta. Ætlaröu aö láta
þá taka af mér kofann?”, spuröi
ég hastur.
„Taka af þér kofann? Ætli þaö
sé núhætta áþvi. En þetta redd-
ast I næstu viku. Treystu mér”,
sagöi reddarinn fööurlega.
„Þú veröur bara aö keyra
þetta i gegn i siðasta lagi á
fimmtudaginn. Annars fala ég
viö þá á skattstofunni” sagði ég1
og brýndi raustina.
„Hvaö meinarðu? Tala viö þá
á skattstofunni? Ertu á þvi eöa
hvaö?
„Nei, ég er sko ekki á þvi. En
þú manst kanski ekki eftir öllu
sem þú sagdár mér á siöasta
fylleriiha? Ég get látiö þaö ber-,
ast”, sagöi ég mjúkum rórni og
heyröi aö þaö slumpaöi i
reddaranum.
„En ég var ekki þaö fullur,
það getur ekki veriö og ef þú
ætlar...”
Ég greip frammi fyrir honum
og hreytti út úr mér áöur en ég
skellti á:
„Þú hefur þetta klárt i' siöasta
lagi á föstudaginn. Annars áttu
voná heimsókn frá skattinum”.
Ég er ekki I nokkrum vafa um
að hinn fjárþurfi maöur hefur
vaöiö I seðlum um jólin og redd-
arinn sjái framvegis um aö lán-
in liggi á lausu. En skyldi sim-
taliö aidrei hafa borist i tal á
milli þeirra?
Þaö getur stundum veriö bæöi
spaugilegt og óþægilegt i senn
að veröa sjálfur fyrir þvi aö
hringja i vitlaust númer. Eitt
sinn þurftiég aö hringja I Stein-
gri'm Hermannsson ráöherra i
erindum blaösins aö kvöldi til.
Karlmannsrödd svaraöi en
hávaöamúsikk heyröist 'I
fjarska. Ég kynnti mig og
spuröi hvort þetta væri hjá
Steingrimi Hermannssyni.
— Heyröu. Biddu aöeins mean
é lækka i tækinu sagöi þá rödd-
in og var mjög loðin.
Illur grunur vaknaöi og varö
að vissu þegar ég heyröi þann
loömælta kalla upp:
— Viljiöi lækka þennan
háaöa þarta. É nefnilega aö
taia viö hann Steingrim kallinn
Hemannsson. Hann er aðhingja
i mi. — Ég beiö ekki boöanna en
skellti á.
Alkunnur fylgikvilli ölvunar
er simaæöi og veröa blaöamenn
oft fyrir baröinu á fólki sem
þannig er ástatt fyrir. Ég hef
veriö vakinn upp klukkan sex aö
morgni af manni sem staddur
var á Keflavikurflugvelli á leiö
til Utlanda. Sá var búinn að
skutla i' sig nokkrum sterkum
fyrir flugiðoglas fyrir mér yfir-
lýsingu þess efnis aö hann
styddi rikisstjórnina og óskaöi
eftir aö fá þetta birt á forsiðu
Vi'sis og auövitaö haföi ég góð
oröum þaö. Aörir vilja koma aö
alls konar kvörtunum eöa niöi
um náungann ellegar koma á
framfæri einhverjum endemis
leirburöi sem þeim I ölvimunni
finnst vera snilldarkvæöi.
Eitt sinn lenti ég f þvl aö taka
simtal frá konu sem spuröi
hvaöa vikudagur heföi veriö 16.
nóvember áriö 1893. Brást hún
reiöviö þegar ég haföi ekki svar
á reiöum höndum taldi þetta lé-
lega þjónustu af hálfu blaösins
og esi»öist þegar ég f hálf-
kæringi sagöi henni aö láta bara
Sálarrannsóknarfélagiö spyrj-
ast fyrir um þetta.
Já þaö er margt sem fram fer
i gegnum sima.