Vísir - 22.12.1979, Blaðsíða 8

8
vtsm
Laugardagur
22. desember 1979.'
Otgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: DaviB Gufimundsson
Ritstjórar: Olafur Ragnarsson
Hörður Einarsson
Ritstjórnarfulltrúar: Bragl Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaðamenn: Axel Ammendrup, Halldór Reynlsson, Jónlna Mlphaelsdóttlr, Katrln
Pálsdóttlr, K|artan Stefánsson, 011 Tynes, Slgurvelg Jónsdóttlr, Sæmundur Guð-
vlnsson.
Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Gunnar V.
Andrésson, Jens Alexandersson. útlit og hönnun: Gunnar Traustl Guðb|örnsson,
Magnús Olafsson.

JVuglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson Askrift er kr. 4.000 á mánuði
Dreifingarstjóri: Sigurfiur R. Pétursson. innanlands. Verð i lausasölu
200. kr. eintakifi.
Auglýsingar og skrifstofur: JPrentun Blafiaprent h/f
Sifiumúla 8. Simar 88611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
'Ritstjórn: Sifiumúla 14, slmi 86611 7 llnur.
JOL YTRA OG INHRA
Jólahátlðin er nú að ganga í
garð enn einu sinni í kristnu
samfélagi okkar. Á ytra borði
birtist hátíðin í skauti, Ijósum og
gjafaflóði og streitu þess fólks,
sem jólaannríkið veldur lengri
vinnutíma og auknu álagi á ýms-
um sviðum þjóðlífsins.
Það verður varla fyrr en i
kirkjum landsins á aðfangadags-
kvöld, sem þetta fólk og aðrir
landsmenn öðiast helgi þessarar
hátíðar, en hún hefur um aldir
verið hátíð kærleika og mildi,
og hér á norðurhjara hátlð Ijóss I
myrkri skammdegisins.
I tengslum við jólahátíðina
leiðum við, sem búum I þjóðfé-
lagi allsnægtanna, hugann að
þeim milljónatugum manna, sem
á þessu ári látast af völdum nær-
ingarskorts og hungurs I f jarlæg-
um löndum fólks, sem á líf sitt
undir því að samviska okkar sem
höf um nóg, vakni og verði til þess
að við miðlum því af nægtum
okkar.
Sá kærleiksandi, sem á að svíf a
yfir jólahátíðinni hjá okkur I hin-,
um vestræna heimi persónugerv-
ist I konu, sem á dögunum hlaut
f riðarverðlaun Nóbels. Hún
Móöir Teresa er persónugervingur þess
kærleiksanda, sem á aö svifa yfir jólahátfö-
inni hjá okkur i hinum vestræna heimi. 1
anda hennar getum viö haldiö jói innra meö
okkur allt áriö.
hefur helgað líf sitt hjálp við um-
komulaust fólk I f jarlægu landi
og er kunn undir nafninu móðir
Teresa.
Herra Sigurbjörn Einarsson,
biskup, fjallaði um starf móður
Teresu á Indlandl I grein, sem
hann ritaði I Höndina,. fréttabréf
Hjálparstofnunar klrkjunnar á
jólaföstunni.
Þar segir biskup meðal ann-
ars: „Móðir Teresa hefur að
fullu gengiðá hönd þvl valdi, sem
jólin benda á og vitna um. Hún
hefur ekki horft til launa, hvorki
verðlauna fyrir af rek sín né ann-
arrar umbunar. Nóbelsverðlaun-
um sínum mun hún verja til
llknarstarfs síns, hverjum eyri.
Kærleikur Krists hefur knuið
hana. Orku sína og gleði sækir
hún til hans, I daglegt samband
við hann, I sjálfsafneitun, Ihug-
un, bæn. Og sterkasta orkulindin
er altarisborðið, segir hún, heilög
kvöldmáltíð, þarsem hún tengist
frelsara sínum að nýju á hverj-
um morgni og fær nýja krafta".
Ennfremur segir herra Sigur-'
björn Einarsson, biskup: „Móðir
Teresa er eitt af mörgum dæm-
um um sigur jólanna í mannlegu
lífi, um sigra Krists I hörðum og
dimmum heimi. Slík dæml er
hollt að hugleiða á jólaföstu.
Jesús Kristur segir: Ég er kom-
inn tll þess að gefa Iff og nægtir.
Það erindi á hann við alla, hvort
sem hann ætlar þeim stærra eða
smærra hlutverk l þjónustu ríkis
síns".
Þetta voru orð biskups.
Undirtektlr landsmanna við
hvatningu Hjálparstof nunar
klrkjunnar um að þeir gefl
hungruðum heimi brauð hafa
sýnt, að kærleikur og hlýhugur er
ekki slður fólginn I hjörtum fólks
hér norður á hjara veraldar en
annars staðar I velmegunarþjóð-
félögum nútímans.
Þótt jólin séu I hugum flestra
landsmanna hátlð hvlldar eftir
streitu aðventunnar, hátíð gjafa
og skreytinga, megum við ekki
gleyma boðskap þessarar frið-
arhátíðar og helgi hennar. öbil-
andi trú og einlægni fólks á borð
við móður Teresu ætti að verða
okkur áminning um að við getum
haldið jól innra með okkur allt
árið, mannkærleikurinn og já-
kvæð afstaða til meðbræðra okk-
ar kostar ekki neitt.
Vísir óskar landsmönnum öll-
um gleðilegra jólahátíðar.
Mannlíf, menning og ör-
lög I sögu frægra setra
Agúst Sigurösson:
FORN FRÆGÐARSETUR
Bókautgáfan örn og öriygur
1979.
Sfra Agúst Sigurösson heldur
áfram aö plægja akur sinn sem
mikilvirkur fræöimaður og rit-
höfundur snjall fyrirlesari og
vfgfimur málvfkingur. Fyrra
bindið um frægöarsetrin lofaði
miklu og góöu, og nú er annaö
bindiö komiö meö svikalausar
efndir. baö ber alla kosti hins
fyrraog vel þaö, en hvort um sig
eru þau sjálfstæöar bækur, þvi
aö fjallaö er um ákveöin setur i
hvorri bók, og afmarkar þaö
sögusviöiö. 1 þessu bindi erum
viö leddd heim aö Valþjófsstaö,
Snæfjöllum viö Djúp, Glaumbæ
i Langholti, Glæsibæ viö Eyja-
fjörö og i Fjallaþing og horfum
af góöum sjónarhóli yfir sviö og
sögu undir hönd Agústs.
1 hverjum þessara þátta er
mikil og greinargóö saga sögö
ekki aöeins af setrinu heldur
fólkinu, sem liföi þar og bjó,
starfinu, sem þar var unniö, og
örlögunum sem þar struku
hendi um land og mannlif.
Persónusagan er glögg og ris-
mikil, þvf aö málfar Agiists er
þróttmikiö og lýsingasterkt, og
honum hitnar oft i hamsi svo aö
efniö lyftist I dramatískan frá-
sagnarhátt og söguspennu,
þegar meinleg örlög eöa
átakanlegar mannlifssögur ber
aö góma.
En mikilvægast er, aö þarna
fer saman kostamikil frásögn
aö máli og efni, vandaö fræöa-
verk, góö heimildakönnun og
mikil söfnunarelja. Aö þessu
leyti er AgUst tviefldur vikingur
Agust Sigurösson
'•i
á ritvelliibaö sést á heimilda-
skránni aö fanga er leitaö ótrú-
lega viöa. Hér er fræöimaöur
sem ekki hugsar um aö vinna
sér létt heldur leggja sig fram.
Ég býst viö, aö sögur prest-
anna, sem frægöarsetrin sátu,
frásögnin af lifi þeirra og starfi,
áhrifum i sóknum sinum og
öörum umsvifum séu veiga-
mestur efnisþáttur bókarinnar.
En þetta eru þó alls ekki presta-
sögur einar. Höfundur gleymir
ekki landinu, byggingum,
umbótum eöa ööru mannli'fi á
staönum. Hann seilist meira aö
segja meö skemmtilegum hætti
eftir þjóösögum, munnmælum
og kynlegum atvikum en slikt
ruglar þó aldrei fræöimanninn.
Agúst er listilega málhagur
maöur, orövandur og oröskýr,
beitir málþrótti sinum af djörf-
ung og bregst ekki reisnin. En
hann lætur stundum eftir sér
nokkra sérvisku i málfari og
ritunarhætti, eins og slikum
mönnum er titt. Oftast lyftir
þetta og gleöur góöan lesanda,
en er annars meinlaus tiltæki.
Mér er sama, hvort hann segir
sira eöa séra — hvort tveggja
jafnómerkilegir flækingar og
gera aldrei annaö en lýta nöfn
islensks fólks, hvort sem þaö er
prestar eöa ekki.En verster, aö
„öll slik sérviska á öröugt
uppdráttar i bókagerö vorra
tima”,einsog Agust segir sjálf-
ur i formála og af þvi hljótast
stundum slys. Og þarna hefur
Agústsig upp meöþóttasvip yfir
almennan lesanda sinn og notar
„vorra” i staö vinalega orösins
„okkar”. Agúst er svo sem ekki
einn um þessa „sérvisku” sem
aðeins sést hjá háskólalæröum
mönnum nú á dögum.þeir einir
leika sér aö þvi að vera sig og
ossa. einkum þegar þeir setja
upp helgisvip eöa iöka sjálfs-
hafningu og þessi hundingja-
háttur fagurmæltra manna viö
venjulegt fólk færist I aukana
þessi árin, þegar viö erum
blessunarlega laus viö þéring-
arnar, öllum til léttis og sam-
lyndis. Háskóla-menn ættu aö
veita þvi eftirtekt, aö þaö kemur
aldrei fyrir, aö þeir lágskóla-
menn, sem best og fegurst
alþýöumál rita, leyfisér þennan
óskunda. Véringamennirnir
gera sér ekki grein fyrir þvi,
hvers konar skemmdir á tung-
unni þeir vinna meö þessum
sjálfsgælum. En þessa ádrepu
eiga vist aðrir fremur skilið en
Agúst, þótt ég leiddist I hana
hér, af þvi aö ég sé aö hann
bregður þessu fyrir sig i bók-
inni. Þá kann ég ekki viö aö
. talaö sé um, aö hinn eöa þessi
1 bæreöa staöur „liggi” einhvers
staöar — austan ár, noröan
vatns — i staöinn fyrir þaö aö
vera þar eða eitthvert annaö
gott orö sé notaö um þetta, af
nógu er aö taka.
bókmenntir
Margt ágætra mynda prýö-
ir bókina, bæöi af mönnum og
stöðum' og loks nokkrar teikn-
ingar eftir góöa menn. Aftast er
aö sjálfssögöu nafnaskrá. Þetta
er stór bók vönduö aö efni máli
og frágangi, skemmtileg bók og
sagnauöug, feginsfengur I hönd-
um sögufúss lesanda. Vonandi
lætur sira Agúst ekki staöar
numiö.
Andrés Krtstjónsson