Morgunblaðið - 30.12.2001, Blaðsíða 38

FRÉTTIR
38 SUNNUDAGUR 30. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
BREYTINGAR eru að verða áyfirstjórn rútu- og strætó-framleiðslu Renault í Frakk-
landi því fyrir tveimur árum var
stofnað móðurfyrirtækið Irisbus og
undir það fellur smám saman fram-
leiðsla Renault, Iveco á Ítalíu, Ikarus
í Ungverjalandi og Karosa í Tékk-
landi. Heiðar Sveinsson, sölustjóri
Renault á Íslandi, segir að með sam-
runa þessara framleiðenda undir
sama hatti sé ætlunin að ná sterkari
stöðu á þessum markaði í Evrópu.
Heiðar segir að Irisbus muni geta
boðið fjölbreytta framleiðslu og verði
unnt að leggja áherslu á styrkleika
hvers merkis um sig en framvegis
undir heitinu Irisbus. Eftir sem áður
starfar Renault V.I. áfram en það er
sá hluti Renault-samsteypunnar sem
framleitt hefur rútur og vörubíla og
verður vörubílaframleiðslan áfram
undir merkjum Renault V.I.
Fulltrúar Irisbus, Frakkarnir Den-
is Clerc og Jean-Claude Girot, og
Heiðar upplýstu blaðamenn frá Ís-
landi um helstu staðreyndir hjá þessu
nýja fyrirtæki á bás þess á Kortrijk-
rútu- og strætósýningunni í Belgíu
sem haldin er árlega. Irisbus var
stofnað í byrjun árs 1999 með sam-
runa allrar rútu- og strætófram-
leiðslu Renault og Iveco og átti hvor
framleiðandinn helming fyrirtæk-
isins. Jafnframt keypti Renault-
samsteypan 20% í vörubílafram-
leiðslu Volvo. Evrópusambandið
gerði hins vegar athugasemd við
þennan samruna og taldi fyrirtækið
ná markaðsráðandi stöðu og því varð
að breyta eignarhaldinu. Varð ofan á
að selja meirihluta Renault í Irisbus
til Iveco sem verður í lok árs 2002 að-
aleigandi fyrirtækisins. Verksmiðjur
Renault í Frakklandi munu eftir sem
áður framleiða bílana en fyrirtækið
skuldbindur sig til að fara ekki út í
samkeppni í þessari framleiðslu
næstu sjö árin. Þá mun áður en fjög-
ur ár eru liðin Renault-merkið hverfa
af bílunum og Irisbus koma þess í
stað. Sama gildir um Iveco, Ikarus og
Karosa. Heiðar segir að hérlendis
muni þetta gerast smám saman að
nafn Renault víki fyrir Irisbus en
B&L er eitt fyrsta fyrirtækið sem
skrifa mun undir umboðssamning við
Irisbus.
Framleiðslulínan er allt frá 12–20
manna smárútum upp í stærstu lúx-
usrútur sem eru allt að 15 metra
langar og með hvers kyns þægindum.
Verksmiðjur Irisbus eru í Frakk-
landi, Ítalíu, Spáni, Tékklandi og
Ungverjalandi.
Hátt í 30% markaðshlutdeild
Vestur-Evrópa verður aðalmark-
aðssvæði Irisbus og eru fimm
stærstu markaðslöndin Frakkland,
Ítalía, Spánn, Þýskaland og Bretland.
Fyrirtækið hefur 27–29% markaðs-
hlutdeild og er í öðru sæti á eftir
sameinuðu fyrirtæki Setra-Mercedes
sem heitir Evobus. Volvo kemur næst
en Man og Neoplan eru að skjótast
upp fyrir Volvo eftir sameiningu. Alls
seljast kringum 25 þúsund stræt-
isvagnar og rútur í Evrópu árlega.
Markmiðið með samruna áð-
urnefndra framleiðenda undir merkj-
um Irisbus er að styrkja stöðuna á
þessum markaði með því að geta hag-
rætt í framleiðslunni og jafnframt að
styrkja þróunar- og rannsóknastarf
sem tekur æ meira fjármagn í þessari
grein bílaframleiðslunnar. Þá sögðu
fulltrúar Irisbus að ætlunin væri að
sækja enn sterkar inn í lönd Austur-
Evrópu og er það ekki síst markmiðið
með því að taka Ikarus og Karosa
með í fyrirtækið. Hafa þau merki ver-
ið mjög sterk með strætisvagna sína
á heimamarkaði og raunar víðar.
Nefndu þeir dæmi um sölu skólabíla
Ikarus til Frakklands. Af um 2.000
bíla framleiðslu seldust um 500 í
Frakklandi á liðnu ári sem þeir segja
til marks um gæði þeirra.
Á stórum sýningarbás Irisbus í
Kortrijk gat að líta allmargar gerðir
af rútum og strætisvögnum. Axer er
ætlaður til styttri ferða og er mitt á
milli þess að vera rúta og stræt-
isvagn. Hann er framleiddur í Tékk-
landi og var kynntur samtímis þar, í
Ungverjalandi, Frakklandi, Þýska-
landi og Benelux-löndunum. Hann er
59 sæta, boðinn með 310 hestafla
túrbóvél og fáanlegur með sjálfskipt-
ingu. Framleiddir eru um 1.000 bílar
árlega af þessari gerð.
Agora er aðalsölubíllinn í flokki
strætisvagna en hann er framleiddur
í Frakklandi. Agora er lággólfsvagn
og má einnig lækka hann enn frekar
við biðstöð, er boðinn með 245 eða 290
hestafla og 7,8 lítra vélum og má
einnig fá hann gasknúinn.
Flaggskipið er lúxusrútan Iliade
sem hefur verið á markaði í tvö ár og
hafa Hópbílar í Hafnarfirði þegar
tekið nokkrar slíkar í notkun hér-
lendis. Þrjár megingerðir eru í boði,
hábyggður vagn sem hefur gott far-
angursrými, bíll í venjulegri útgáfu
og eru þessar gerðir 12 m langar og
síðan stutt útgáfa sem er 10,6 m löng.
Vélarnar eru 313, 362 eða 431 hest-
afla og fá má ýmist opin eða lokuð
geymsluhólf ofan við sætin, salerni er
í bílunum og svefnpláss fyrir bíl-
stjóra, pláss fyrir kaffivélar og kæli-
skáp og ýmis önnur þægindi sem
menn kjósa á langferðum. Þá er unnt
að hliðra sætunum út í ganginn, halla
sætisbakinu og ofan við hvert sæti er
lesljós og blástur.
Undirvagnar frá Spáni
Af öðrum bílum á bás Irisbus má
nefna Midirider-undirvagnana sem
smíðaðir eru í Barcelona á Spáni en
þetta er upprunalega framleiðsla
Iveco. Þetta eru 8,9 m langir vagnar
og segir Heiðar þá að mörgu leyti
henta í hópferðaakstur hérlendis með
38–40 sæta yfirbyggingu. Boðin er
5,8 lítra, sex strokka og 264 hestafla
vél í þessa bíla. Einnig sýndi Irisbus
smárúturnar Mascott sem eru 6,5, 7,2
eða 7,7 m langar og taka 16, 22 eða 27
farþega.
Við hlið Irisbus mátti sjá rútu frá
Ikarus en ákveðið var að Ikarus yrði
með sérbás á sýningunni. Ikarus var
einkavætt árið 1989 og tveimur árum
síðar gekk það í samstarf við fyrir-
tæki í Tyrklandi og árið 1999 gekk
það einnig inn í Irisbus.
Fjórir rútu- og strætisvagnaframleiðendur í Evrópu sameinast
Morgunblaðið/jt
Frakkarnir Jean-Claude Girot og Denis Clerc við eina rútu Irisbus ásamt
Heiðari, sölustjóra hjá B&L (lengst til hægri).
Renault heitir
framvegis Irisbus
ÁRSINS 2001 verður án efahelst minnst fyrir at-burðina sem áttu sér staðellefta september í New
York í Bandaríkjunum og viðbragða
borgarbúa við þeim hörmungum.
Ungur íslenskur lögmaður í New
York, Gunnlaugur Pétur Erlendsson,
býr á neðri hluta Manhattan og lenti í
hringiðu björgunarstarfsins. Sá hann
turnana miklu hrynja og vann sem
sjálfboðaliði með brunaliði New York
borgar við að reyna að bjarga fólki úr
rústum World Trade Center.
Ellefti september
Þennan örlagaríka þriðjudags-
morgun stóð Gunnlaugur uppi á þaki
og horfði á turnana falla. „Vinur minn
hringdi og sagði mér að kveikja á
sjónvarpinu því að flugvél hafði flogið
inn í World Trade Center. Ég hljóp
upp á þak samstundis og kom þangað
rétt eftir að seinni flugvélin flaug á
suðurturninn. Þar stóð ég með ná-
grönnum mínum, flesta þeirra hafði
ég aldrei séð áður, og horfði á at-
burðina. Fólkið var í algjöru áfalli,“
segir Gunnlaugur. „Það var ólýsanleg
sjón að sjá þessa miklu byggingar
falla. Á sömu stundu fann maður fyrir
hræðslu og reiði en gat lítið aðhafst.“
Gunnlaugur segir að erfitt hafi ver-
ið að gera sér grein fyrir hvað hafði
gerst, allt hefði verið svo fjarstæðu-
kennt. Lögreglan setti upp vegar-
tálma á suðurhluta Manhattan og
hann var í raun fastur inni í hverfi
sínu því reynt var að halda óbreyttum
borgurum frá svæðinu. „Strax um
kvöldið byrjaði fólk að hengja upp
myndir af týndum ástvinum um alla
borg. Það var átakanlegt að sjá þess-
ar auglýsingar því þá sá maður andlit
þeirra sem létust í turnunum. Næstu
dagar voru stórfurðulegir fyrir þá
sem búa í New York, allir vildu allt
fyrir alla gera og borgin minnti frem-
ur á vinalegan smábæ en hina
grimmu New York sem flestir
þekkja,“ segir Gunnlaugur.
Björgunarstarf í biðstöðu
Gunnlaugur hugsaði að eitthvað
þyrfti hann að gera. Næsta dag bauð
hann sig fram við aðalstöðvar hjálp-
arstarfsins þar sem samhæfa átti leit
og björgunaraðgerðir. „Ég stormaði
þangað inn og spurði hvað ég gæti
gert til að hjálpa til og lenti í að að-
stoða við ýmis verk. Hitti ég þar Evu
Jóhannesdóttur, íslenska vinkonu
mína í New York, en hún var að vinna
við að samhæfa tölvuskrárnar um þá
sem týndir voru og taldir látnir,“ seg-
ir Gunnlaugur.
Fljótlega var farið að skipuleggja
björgunarhóp til að fara niður á svæð-
ið, og bauð Gunnlaugur sig fram í
þann hóp. „Í björgunarhópnum var
alls konar fólk og kom það alls staðar
Ungur Íslendingur starfaði við björgunarstörf í World Trade Center
Erfitt að gera
sér grein fyrir
hvað gerðist
Gunnlaugur Pétur Erlendsson (t.h.) með Tony, brunaliðsmanni í New
York, einum leiðtoganna við björgunarstörfin.
að. Þetta voru flestir karlmenn, sumir
nýkomnir úr fangelsum, bygginga-
verkamenn og gamlir Víetnamher-
menn ásamt læknum, viðskiptafræð-
ingum og öðrum. Það ríkti mikil
samkennd meðal okkar því við höfð-
um allir sterka þrá til að hjálpa til og
mikla trú á að finna lifandi fólk í rúst-
unum. Okkur var alltaf sagt að við
yrðum sendir niður á svæðið bráðlega
en aldrei varð neitt úr því,“ segir
Gunnlaugur.
Um kvöldið tilkynnti herinn að loka
ætti þessari bækistöð og flytja hana
annað en Gunnlaugur bendir á að
fyrstu dagana eftir ellefta september
hafi verið nokkur spenna milli hers-
ins, lögreglunnar og brunaliðsins um
hver ætti að fá að ráða og standa í
sviðsljósinu. „Loks seint um kvöldið
var okkur sagt að við yrðum ekki
sendir niður á Ground Zero fyrr en í
fyrsta lagi á morgun þannig að við
héldum heim. Næsta morgun bauð ég
mig aftur fram til björgunarstarfa en
sá dagur endaði líkt og sá fyrri og um
kvöldið ákvað ég, eftir að hafa beðið í
tvo heila daga án árangurs, að bjóða
mig ekki fram aftur í þriðja sinn.“
Að sögn Gunnlaugs vaknaði hann
næsta morgun og hugsaði með sér að
hann yrði að fara uppeftir einu sinni
enn og sjá hvort þörf væri á sjálfboða-
liðum. Hann fór í gallann, hafði með-
ferðis öndunargrímu, hjálm og annan
útbúnað sem honum hafði verið feng-
inn og tók neðanjarðarlestina. Segir
Gunnlaugur að í lestinni hafi verið
hópur manna sem augljóslega höfðu
verið niðri á Ground Zero. „Leiðtogi
Meðal sjálfboðaliða sem lögðu hönd á plóginn
við björgunarstörf eftir árásina á World Trade
Center í New York var Gunnlaugur Pétur Er-
lendsson. Hann segir atburðinn hafa markað
djúp spor í sál sína sem svo margra annarra.