Morgunblaðið - 09.04.2002, Blaðsíða 26

LISTIR
26 ÞRIÐJUDAGUR 9. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Miðasala er hafin
á Sunnudags-matinée 14. apríl
Einleikstónleikar hins
þekkta píanóleikara
JOHN LILL
Á efnisskrá eru verk eftir Mozart, Brahms,
Shostakovich og Beethoven.
Miðasala í símum 595 7999 og 800 6434 virka daga
á milli kl. 9.00 og 17.00 og á slóðinni www.midasala.is,
en einnig má leggja inn miðapantanir á símsvara í síma 551 5677.
Miðasala er í húsinu klukkutíma fyrir alla viðburði. John Lill
ÞEGAR óperettan Helena
fagra var frumflutt í París árið
1864 naut Offenbach orðið mikill-
ar hylli fyrir óperettur sínar og
hafði með frumflutningi óperett-
unnar Orfeus í undirheimum árið
1858 aflað sér, þá 39 ára gamall,
mikilla vinsælda, en í því verki
kemur fyrir hið víðfræga kankan-
danslag. Eitthvað fór þó í taugar
alvöruþenkjandi tónlistarmanna
hve tónskáldið eyddi miklum
hæfileikum í léttvægt efni. Ef til
vill hefur líka ýmsa sviðið undan
þeirri skopmynd sem hann dró
upp af spillingu hástéttar síns
tíma.
Skopmyndateiknarar hömuð-
ust við að gera mikið úr stóru nefi
tónskáldsins sem svo mikið var í
sviðsljósi Parísarborgar. Fyrir ut-
an 102 óperettur, samdi Offen-
bach eina stóra óperu, þ.e. Æv-
intýri Hoffmanns, sem er sígilt
verk í óperuhúsum heimsins. Í
Helenu fögru valdi tónskáldið æv-
intýraheim grísku goðsagnanna,
sem byggðar eru að hluta á arf-
leifð skáldsins Hómers úr Illíóns-
kviðu, þar sem sagt er frá brott-
námi Parísar Trójuprins á
fegurstu konu Grikklands, Hel-
enu fögru, konu Menelásar kon-
ungs Spörtu. En sá verknaður
leiddi til 10 ára stríðs og umsáturs
um Tróju, sem frægt er orðið.
Með því að velja þennan heim
grísku goðsagnarinnar getur tón-
skáldið í senn komið hárbeittri
þjóðfélagsádrepu á framfæri und-
ir rós og einnig endurvakið dul-
armögn goðsögunnar. Offenbach
ber þó takmarkaða virðingu fyrir
sínum fyrirmyndum. Breytir ást-
argyðju Grikkjanna henni Afró-
dítu í ástargyðju Rómverja hana
Venusi. Einnig gerir hann Kalkas
æðstaprest í hofi Seifs að ómerki-
legum loddara og kóngana að lít-
ilsigldum dusilmennum. Þarna
kemur einmitt að stefnuákvörðun
um uppfærslu þessa verks sem ég
get ekki verið sammála um. Þrátt
fyrir ákveðinn vilja tónskáldsins
til að draga dár að þessum grísku
minnum, þá sýnist mér að þar sé
það að vísa til ádeilu á spillingu og
pretti síns tíma. Og þá vaknar sú
spurning; hvernig skilum við
þessum boðum til okkar tíma.
Augljóst var að skopið og grínið
komst til skila, en ég held að með
sterkari skírskotun til glæsilegri
umgjörðar og hófstilltari leiks
hefði grínið orðið enn beittara.
Flutningur tónlistarinnar,
stjórnun og útsetning Roars
Kvam, var yfirleitt mjög faglega
og vel af hendi leyst. Burðarsöng-
hlutverk sýningarinnar var í
höndum Öldu Ingibergsdóttur,
sem Helena fagra, og skilaði hún
því hlutverki með mikilli prýði.
Mér fannst reyndar að hún hefði
mátt vera enn glæsilegar búin í
fyrsta og þriðja þætti. París í með-
ferð Sveins Arnars var leikandi
léttur og skemmtilegur. Sveinn
Arnar er með lipra og ljóðræna
rödd, sem hann beitir smekklega,
en skortur á styrk í hæðinni háir
honum talsvert. Kalkas æðsti-
prestur í meðferð Steinþórs Þrá-
inssonar er kostulegur og mikið
reynir bæði á söng- og leikhæfi-
leika. Steinþór er bráðskemmti-
legur, en ég er ekki sammála þeim
yfirdrifna leik og því hjákátlega
gervi sem hann birti, en eins og
áður er að vikið þá gildir þetta
reyndar um fleiri. Haukur Stein-
bergsson gerði Melenás skopleg
skil og komst vel frá söngnum.
Elví Hreinsdóttir í hlutverki
Örestesar lék og söng með ágæt-
um. Ágæt bassarödd Jóhannesar
Gíslasonar kom vel til skila í hlut-
verki Agamemnosar. Ingimar
Guðmundsson í hlutverki Akkiles-
ar var mjög sannfærandi bæði í
söng og leik og ætti að verða hon-
um hvatning til að gera meira á
þessu sviði. Hljómsveitin skilaði
með prýði sínu hlutverki og studdi
vel sönginn á sviðinu. Sigurði Ing-
ólfssyni hefur farist þýðing verks-
ins einkar vel úr hendi og textinn
mjög söngþjáll. Það verður, því er
nú betur, sífellt „þrætuepli“ (sí-
gild tilvitnun í þessa grísku goð-
sögu) hvaða stefna er tekin í túlk-
un leikverka og skiptar skoðanir
um hvar „akkilesarhællinn“ liggi
(vitnað í sama).
Ég þykist þó greina að helsta
„þrætueplið“ um hvað gert var
hafi verið, sem stundum áður,
skipting fjármuna. Þannig hefði
þessi sýning þurft meiri fjármuni í
sviðmynd og búninga til að efnið
gripi mann enn sterkari tökum. Í
því sambandi nefni ég að mynd-
arlegar grískar súlur og kyndlar
hefðu mátt vera umgjörð fyrstu
þáttanna. Og galeiða og strönd
hefði gjarnan mátt sjást í lokaat-
riði, sem flóttaleið fyrir París og
Helenu. Boð Venusar með dúf-
unni í fyrsta þætti hefðu þurft að
vera sýnilegri og kóngarnir búnir
sæmandi búningum. Einnig hefðu
sviðshreyfingar og dansar mátt
verða stærri þáttur. Eigi að síður
er þessi uppfærsla enn eitt afrek
Leikhúskórs Akureyrar í sam-
starfi við Leikfélag Akureyrar.
Vonandi verður framhald á þeim
dug og þeirri dirfsku og að stjórn-
endur og almenningur standi enn
þá betur við bakið á þessari starf-
semi.
Fyrir þá sem vilja fá enn ýt-
arlegri upplýsingar er vísað á
ágæta vefsíðu Leikhúskórsins á
netinu slóð: http://nett.is/leikhus-
korinn/.
Helena fagra
á fjölunum á
Akureyri
TÓNLIST
Samkomuhúsið á Akureyri
Helena fagra eftir Jacques Offenbach.
Flytjendur: Leikhúskórinn á Akureyri og einsöngvararnir: Alda Ingibergsdóttir,
sópran, sem Helena fagra, Sveinn Arnar Sæmundsson, tenór, sem París Tróju-
prins, Steinþór Þráinsson, baritón, sem Kalkas æðstiprestur, Haukur Steinbergs-
son, baritón, sem Menelás konungur í Spörtu og eiginmaður Helenu, Jóhannes
Gíslason, bassi, sem Agamemnon konungur konunganna, Elví Hreinsdóttir,
mezzósópran, sem Órestes sonur Agmamemnosar og Hildur Tryggvadóttir, sópr-
an, sem Bakkis þjónustustúlka Helenar. Auk þess gegndu félagar úr kórnum
nafngreindum hlutverkum og þeirra stærst var hlutverk hins eina Akkilesar kon-
ungs á Fítólítes í meðferð Ingimars Guðmundssonar, en önnur voru Ajax I kon-
ungur Salamis í höndum Gísla Baldvinssonar, Ajax II kóngur Lókríen leikinn af
Kristni Jónssyni, Pílades vinur og frændi Órestesar fluttur af Kjartani Ólafssyni,
Árni Jökull Gunnarsson, sem Fílókómus þjónn í musteri Seifs, Valdimar Gunn-
arsson sem Útíkles járnsmiður og vinkonur Órestesar, þær Partenis og Lena,
voru leiknar af Hörpu Birgisdóttur og Önnu Gunndísi Guðmundsdóttur. Leik-
húshljómsveit var skipuð: Aladàr Ràcs á píanó, Björn Leifsson á klarinett, Davíð
Þór Helgason á kontrabassa, Hjálmar Sigurbjörnsson á trompet og flügelhorn,
Mareka Alavere á fiðlu og Una Björk Hjartardóttir á flautu. Roar Kvam stjórnaði
og útsetti tónlistina. Ingvar Björnsson hannaði ljósin, Ingibjörg Matthíasdóttir
leikmynd og búningagerð var í höndum Ingibjargar Salóme Egilsdóttur. Lokasýn-
ing, laugardaginn 6. apríl kl. 20.
ÓPERETTA
Jón Hlöðver Áskelsson
VILHJÁLMUR G. Vilhjálmsson
hefur opnað sýningu á 25 olíu-
pastelmyndum á Café Milanó.
Flestar myndanna eru frá Reykja-
vík, einnig eru myndir frá Nesja-
völlum, Þingvöllum og Þórshöfn í
Færeyjum.
Vilhjálmur lærði í Myndlista- og
handíðaskóla Íslands 1973–77
Skolen for brugskunst í Kaup-
mannahöfn 1978–80 Auk þess hef-
ur hann sótt ýmis námskeið m.a.
hjá Myndlistaskólanum í Reykja-
vík. Vilhjálmur er grafískur hönn-
uður frá árinu 1980 og vinnur nú
hjá auglýsingastofunni Taktik.
Þetta er sjöunda einkasýning
Vilhjálms en hann hefur að auki
tekið þátt í ýmsum samsýningum
hér á landi og einnig í Danmörku,
svo og öllum sýningum sem haldn-
ar hafa verið á degi heyrnar-
lausra.
Sýningin stendur í fjórar vikur.
Vilhjálmur G. Vilhjálmsson: Kvöld í Reykjavík.
Olíumyndir á Café Milanó
LÚÐRASVEIT Reykjavíkur fagnar
80 ára afmæli sínu með tónleikum í
Langholtskirkju annað kvöld þar
sem flutt verður fjölbreytt tónlistar-
dagskrá.
Tónleikarnir hefjast kl. 19.30 og
hefur sveitin fengið þekkta einleik-
ara og söngvara til liðs við sig til að
fagna þessum áfanga í starfi lúðra-
sveitarinnar sem er sú elsta í land-
inu. Flytjendur ásamt Lúðrasveit
Reykjavíkur verða Páll Óskar
Hjálmtýsson sem syngur nokkur lög
með sveitinni, Þorsteinn Gauti Sig-
urðarson píanóleikari sem spilar ein-
leik í hinu sígilda djassverki „Rhaps-
ody in Blue“ eftir Gershwin og
Sigurður Flosason saxófónleikari
sem leika mun af fingrum fram í
djazzverkinu „Musica Divertida“
eftir Jan Hadermann. Þá leikur
Helgi Hrafn Jónsson básúnuleikari
einleik í skemmtiverkinu „Poem a la
carte“ og Eyþór Gunnarsson hljóm-
borðsleikari flytur lag sitt „Garden-
party“ með lúðrasveitinni.
Þröngt mega sáttir sitja
Blaðamaður Morgunblaðsins hitti
þrjá aðstandendur tónleikanna að
máli, þá Þorstein Gauta Sigurðar-
son, Helga Hrafn Jónsson og Lárus
Halldór Grímsson, stjórnanda lúðra-
sveitarinnar, og forvitnaðist nánar
um dagskrá tónleikanna.
Helgi Hrafn segir verkið sem
hann leikur með sveitinni vera
einkar skemmtilegt. „Þetta er nokk-
urs konar skemmtiverk sem flutt er
með miklum látum,“ segir Helgi
Hrafn en hann er á þriðja ári í Tón-
listarháskólanum í Graz í Austurríki
og kom hingað til lands sl. laugardag
til að æfa með lúðrasveitinni á æf-
ingabúðum þeirra í Skálholti um
helgina.
Þorsteinn Gauti býr á Ítalíu og
kom hingað til lands rétt fyrir helgi.
Hann segist hlakka til þess að flytja
verk Gershwins á tónleikunum ann-
að kvöld. „Þetta er í raun í fyrsta
sinn sem ég leik með lúðrasveit, og
sömu sögu er að segja um Rhapsody
in Blue eftir Gershwin sem samið var
árið 1934. Verkið hefur verið gríð-
arlega vinsælt síðan það fyrst kom
fram, ekki síst í Bandaríkjunum þar
sem ég stundaði tónlistarnám. Ég
hafði ekki lært verkið fyrr en nú, og
þegar ég settist niður til að æfa það,
var eins og ég hefði alltaf kunnað
verkið,“ segir Þorsteinn og hlær.
„Mér finnst mjög gaman að fá að
spila þetta í fyrsta sinn með lúðra-
sveitinni á þessum tímamótum henn-
ar, enda er unnið þar gríðarlega gott
tónlistarstarf.“
Lúðrasveit Reykjavíkur saman-
stendur af 60 hljóðfæraleikurum og
er það að sögn Lárusar Halldórs
Grímssonar orðið mikið vandaverk
að koma sveitinni fyrir í Hljómskál-
anum sem byggður var fyrir lúðra-
sveitina fyrir 80 árum. Aldurshópur-
inn er því orðinn mjög breiður þar
sem margir meðlimanna hafi leikið
með sveitinni í um hálfa öld, en aðrir
eru nemendur í tónlistarskólum sem
leika með hinum ýmsu lúðrasveitum
skólanna. „Efniskráin endurspeglar
á margan hátt þessa löngu sögu
hljómsveitarinnar, en þar er að finna
verk úr ólíkum áttum. Það er meira
að segja eitt klassískt íslenskt verk á
efnisskránni hjá okkur, þ.e. „Gard-
enparty“ þeirra Mezzófortemanna.
Við ætlum líka að flytja einn góðan
brúðarmars, eftir norska tónskáldið
Jan Magne Förde. Þá flytur hljóm-
sveitin ein heilmikla svítu fyrir blás-
arasveit eftir Alfred Reed, sem er
nokkurs konar útsetning á þjóðlög-
um frá ólíkum löndum. Páll Óskar
ætlar síðan að flytja titillag úr James
Bond-kvikmynd, þ.e. „Live or Let
Die“, auk „Stormy Weather“ og
„Copacabana“. Það mun þá kenna
ýmissa grasa á þessum afmælistón-
leikum lúðrasveitarinnar annað
kvöld,“ segir Lárus að lokum.
Afmælistónleikar Lúðrasveitar Reykjavíkur
Frá brúðarmarsi til
kvikmyndatónlistar
Morgunblaðið/Þorkell
Helgi Hrafn Jónsson básúnuleikari, Þorsteinn Gauti Sigurðarson píanó-
leikari og Lárus Halldór Grímsson, stjórnandi Lúðrasveitar Reykjavík-
ur, búast við líflegum afmælistónleikum annað kvöld.