Morgunblaðið - 09.04.2002, Blaðsíða 30

UMRÆÐAN
30 ÞRIÐJUDAGUR 9. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
KJÓSENDUR eru
mýs og kosninga-
stefnuskrár lokkandi
ostbitar segir Stefán
Jón Hafstein, fram-
bjóðandi R-listans, í
Morgunblaðsgrein 5.
apríl. Meta má málstað
frambjóðenda eftir
því, hvernig þeir fjalla
um andstæðinga sína,
hvort þeir gera það
með málefnalegum
rökum eða fara aðra
leið. Ég kýs að halda
mig við málefnin.
Hjúkrunarrýmin
og eldri borgarar
Í átta ár hefur R-listinn fylgt
þessari stefnu í mörgum málum: Úr
því að ríkið kemur að málinu, skul-
um við bara skella skuldinni á það.
Stefnan hefur leitt til þess, að í
nýrri skýrslu frá heilbrigðis- og
tryggingaráðuneytinu segir um
Reykjavík: „Það er hins vegar al-
gjörlega óviðunandi til lengdar að
fólk þurfi að flytja í önnur sveit-
arfélög til að fá lausn sinna mála og
því afar aðkallandi að mæta mjög
brýnni þörf fyrir hjúkrunarrými í
Reykjavík.“
Í upphafi skýrslu sinnar segir
heilbrigðis- og tryggingaráðuneytið
að taka þurfi í notkun 400 til 500 ný
hjúkrunarrými fram til ársloka
2007, langflest á höfuðborgarsvæð-
inu. Telur ráðuneytið, að verði unnt
að efla þjónustu við
aldraða utan stofnana
og skapa skilyrði til
þess að fólk geti búið
lengur á eigin heimil-
um megi gera ráð fyrir
að nægjanlegt verði að
taka í notkun 20 til 30
ný hjúkrunarrými ár-
lega frá árinu 2008 til
ársloka 2010.
Stefna okkar sjálf-
stæðismanna tekur
raunsætt mið af þessu,
því að samhliða
áherslu okkar á hjúkr-
unarrýmin viljum við
auðvelda eldri borgur-
um að búa í eigin
heimilum með stórlækkun fast-
eignaskatta á 67 ára og eldri. Að
segja þessi stefnumál okkar
„stappa nærri mannvonsku“ eða
gefin „með vondri samvisku“ eins
og Stefán Jón gerir, byggist á öðru
en umhyggju fyrir hag eldri borg-
ara og þeirra, sem þurfa á hjúkr-
unarrými að halda.
Samgöngu- og löggæslumál
Í grein sinni segir Stefán Jón:
„Enginn ágreiningur er um að ljúka
fyrsta áfanga Sundabrautar, beðið
er eftir samgönguráðherra.“ Hið
rétta er, að það hefur ekki verið
tekin ákvörðun um það, hvar
Sundabrautin á að fara yfir Elliða-
árvoginn, hvort það verður norðan
Miklagarðs eða sunnar á móts við
Skeiðarvoginn. Um þetta þarf að
semja milli ríkis og borgar og R-
listinn hefur lagst gegn íbúðabyggð
á Geldinganesi, sem knýr á um nið-
urstöðu, og viljað flytja fólk upp í
holt og hæðir, sem kallar á aðrar
vegaframkvæmdir en þær, sem
tengjast Sundabrautinni. Minnir
þessi afstaða á þær tafir, sem hafa
orðið á mislægum gatnamótum, þar
sem Miklabraut og Kringlumýrar-
braut mætast, því að R-listinn ýtti
áformum um þá framkvæmd til
hliðar í skipulagsvinnu sinni.
Fyrir átta árum sagði R-listinn í
kosningastefnuskrá, að löggæsla í
Reykjavík ætti að vera í höndum
borgarstjórnar. Nú er fjallað um
þessi mál af Stefáni Jóni eins og
það sé náttúrulögmál, að ekki sé
unnt að ná samkomulagi við rík-
isvaldið um sameiginleg markmið
til að tryggja öryggi borgarbúa
undir öflugri löggæslu og vinna að
þeim. Þegar um er að ræða sektir á
borgarbúa vegna stöðumæla hefur
Reykjavíkurborg komið sér upp liði
manns til að starfa við hlið lögregl-
unnar. Þegar að því kemur að huga
að öryggi borgaranna á grundvelli
skýrra markmiða og samnings við
lögregluna um framkvæmd mála,
er látið eins og það sé ekki málefni
borgaryfirvalda.
Stefán Jón kýs að kasta ábyrgð-
inni á húsnæðisvanda þeirra, sem
treysta á félagsleg úrræði Reykja-
víkurborgar, á herðar Páls Péturs-
sonar, félagsmálaráðherra úr
Framsóknarflokknum, sem á full-
trúa innan R-listans. Væri gott, að
þessir pólitísku samherjar leystu úr
ágreiningi um þennan málaflokk á
eigin vettvangi og létu ekki deil-
urnar bitna á borgarbúum.
Stefnumála saknað
Eftir að Stefán Jón fjallar lítil-
lega um kaflann um skólamál, festir
hann ekki hönd á neinu gagnrýn-
isatriði en gerir okkur þess í stað
upp skoðanir.
Þegar hann ræðir um Orkuveit-
una, segist hann sakna þess, að ekki
sé ákvæði í stefnuskránni um sölu
hennar. Það er ekki stefnumál sjálf-
stæðismanna. Staða Orkuveitunnar
verður mikilvægt viðfangsefni á
næsta kjörtímabili og mun ráðast af
nýjum raforkulögum og aukinni
samkeppni á starfssviði hennar.
Innviði hennar ber að styrkja en
ekki leggja á hana byrðar eins og
Línu.net. Þess er beðið með vax-
andi eftirvæntingu, hver verður
stefna R-listans í orkumálum og
málefnum Landsvirkjunar, hvort
viðhorf vinstri/grænna eða fram-
sóknarmanna á að ráða gagnvart
Landsvirkjun vegna Kárahnjúka-
virkjunar og álvers á Austurlandi.
Ábyrg stefnumörkun
Við sjálfstæðismenn leggjum
stoltir fram stefnu okkar, sem setur
Reykjavík í fyrsta sæti. Við viljum
hverfa frá kyrrstöðu og doða í höf-
uðborginni og gera hana betri. Við
viljum starfa með öllum borgarbú-
um með hagsmuni þeirra að leið-
arljósi. Við tökum á málefnum
borgarbúa af raunsæi og lítum á
hagsmuni þeirra í heild en skjótum
okkur ekki undan ábyrgð í skjóli
ríkisvaldsins.
Ég mun ekki skjóta mér undan
og spyrja sjónvarpsfréttamann eins
og Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
gerði haustið 1998: „Þekkir þú ein-
hver dæmi þess, að þeir sem eru að
bjóða sig fram til kosninga lofi
skattahækkunum?“ eftir að hún
hafði lofað „lækkun gjalda á Reyk-
víkinga“ í kosningabaráttunni um
vorið 1998. Síðan 1999 hafa skatt-
arnir á okkur Reykvíkinga hækkað
um 5,4 milljónir króna á dag, sam-
kvæmt niðurstöðu Haralds Johann-
essens, blaðamanns Morgunblaðs-
ins, í greininni Ótrúlegar skuldir
hinn 5. apríl. Skuldirnar, sem við
þurfum að borga í nafni Reykjavík-
urborgar, hækka um tæpar 9 millj-
ónir króna hvern dag og er þá ekki
tekið tillit til lífeyrisskuldbindinga
borgarinnar.
Fjármálaspurning kosningabar-
áttunnar 2002 er ekki, hvernig við
sjálfstæðismenn ætlum að fram-
kvæma stefnu okkar. Fjármála-
spurningarnar eru þessar: Hvað
hefur R-listinn gert við alla pen-
ingana, sem hann hefur tekið af
okkur Reykvíkingum eða fengið að
láni í okkar nafni? Hvar sést,
hvernig þeim gífurlegu fjármunum
hefur verið varið í okkar þágu?
Björn
Bjarnason
Reykjavík
Við viljum hverfa
frá kyrrstöðu og doða
og gera höfuðborgina
betri, segir Björn
Bjarnason. Við viljum
starfa með öllum borg-
arbúum með hagsmuni
þeirra að leiðarljósi.
Höfundur skipar 1. sæti á borgar-
stjórnarlista Sjálfstæðisflokksins.
Hagsmunir borgar-
búa að leiðarljósi
MIKIÐ hefur verið
fjallað um sölu ríkis-
jarða í fjölmiðlum
undanfarið og einnig
töluvert rætt á al-
þingi. Þar hafa ein-
stakir þingmenn
gengið hart fram og
brýnt klærnar á land-
búnaðarráðherra sem
verst af hörku, enda
hefur hann ekkert
óhreint mjöl í sínu
pokahorni varðandi
þessi mál. Það hefur
verið stefna ríkisins
að losa sig við ríkis-
jarðirnar og hafa ábú-
endur forkaupsrétt að
þeim.
Ekkert hefur verið rifist um söl-
una sjálfa heldur hafa menn býsn-
ast yfir verðlagningunni, hún þykir
skammarlega lág. Dæmi eru um að
ábúendur ríkisjarða hafi greitt um
2–10 milljónir fyrir sína jörð (fer
eftir stærð, húsakosti o.fl. ) þegar
nágranninn selur kannski sína á 50
milljónir á frjálsum markaði. Nú
þykir örugglega einhverjum þetta
hrópandi ósamræmi og næg
ástæða þess að landbúnaðarráð-
herra sé tekinn á beinið. Litlar
sem engar skýringar hafa komið í
fjölmiðlum á þessu lága verði og
lítur helst út fyrir að vildarvinir
ráðherra fái jarðirnar upp í hend-
urnar fyrir lítið sem ekkert fé.
Við skulum skoða málið betur.
Hvað eru ábúendurnir að kaupa?
Gefum okkur dæmi um bónda sem
hefur búið í 30 ár á jörðinni. Að
öllum líkindum er hann búinn að
byggja upp þann húsakost á jörð-
inni sem telst viðunandi í dag við
framleiðslu matvæla vegna þess að
heilbrigðiseftirlit og reglugerðir
eru ekkert í líkingu við það sem
þær voru fyrir 20–30 árum. Bóndi
sem býr á ríkisjörð fjármagnar al-
gerlega sjálfur allar nýbyggingar
og ríkið kemur ekkert nálægt því.
Þannig að í mesta lagi á ríkið
gamlan reykkofa eða löngu úrelta
hlöðu, hlaðna úr torfi
og grjóti. Nú, eitthvað
hefur bóndinn þurft
að plægja akur sinn,
þannig að hann á alla
endurræktun og ný-
ræktun, uppgröft,
framræslu og víða
þarf að kýfa tún.
Líklegt má teljast
að hann hafi þurft að
girða eitthvað á þess-
um tíma þannig að
hann á allar girðingar
á jörðinni.
Í mörgum tilvikum
hefur bóndi orðið sér
úti um hitaveituvatn,
þá annaðhvort borað
eftir því á jörðinni eða verðið í fé-
lagsskap með öðrum um að sækja
það í holu í grenndinni. Hitaveitu-
rétturinn eða þeir sek./mín. lítrar
sem bóndi fær er klárlega eign
hans og getur verðmæti þess í
sumum tilvikum skipt milljónum.
Það má ljóst vera eftir þessa upp-
talningu að bóndinn á allt það
verðmætasta á jörðinni nema ef
kynni að vera einhverskonar
hlunnindi. En þó má telja bónd-
anum það til tekna að hlunnindum
verður í mörgum tilvikum að
sinna, annars geta þau rýrnað eða
fallið niður s.s veiðihlunnindi.
Þannig hefur hann haldið við þeim
verðmætum, sem í hlunnindunum
fólst.
Hvað er þá eftir til að kaupa?
Jú, í mesta lagi eru það nokkrar
þúfur á útjörð, allt annað hefur
ábúandi byggt og ræktað fyrir eig-
ið fé.
Talnaglöggir menn margfalda
saman markaðsvirði kvótans og
magn hans og fá út svimandi upp-
hæð, og vilja meina að sú summa
sé margfalt stærri en það verð
sem bónda býðst að kaupa jörðina
á.
Talnaspekingum þeim vil ég
benda á að ef bóndinn hefði ekki
setið jörðina á þeim viðmiðunar-
árum sem kvóti var settur á hefðu
þessi verðmæti ekki skapast.
Þannig að með sínum súra svita
skóp bóndinn verðmætin með
sama hætti og bóndi á eignarjörð.
Það er ekki nema rétt síðustu ár
að kvótaverð fór að rísa, en fyrstu
árin eftir kvótasetningu var frjálst
framsal ekki leyfilegt og þar af
leiðandi var hann verðlaus. Með
ofangreint í huga er ekkert óeðli-
legt að bændur kaupi útjörð á því
verðbili sem heyrst hefur.
Það væri rétt að benda þeim að-
ilum sem búa við andlega vanlíðan
sökum verðlagningar ríkisjarða á
að taka sig nú heldur til og reyna
að sporna við samþjöppun auðæfa í
sjávarútveginum, en þar ganga
menn út með milljarða í fartesk-
inu. Ekkert efast ég um að með
ósérhlífni og áræði hafi þessir
menn unnið fyrir þessu að hluta til
en einnig sköpuðust þeim þessi
auðævi vegna stjórnvaldsaðgerða.
Það er sorglegt að sjá hvernig
einstakir þingmenn hafa ráðist á
og nítt niður með þröngsýni og fá-
fræði þá stétt hér á landi sem lagt
hafa hvað mest til, að halda land-
inu í byggð og fegra náttúru.
Sala ríkisjarða
Valdimar
Bjarnason
Markaðsverð
Það er sorglegt að sjá,
segir Valdimar Bjarna-
son, hvernig einstakir
þingmenn hafa ráðist á
og nítt niður með þröng-
sýni og fáfræði þá stétt
hér á landi sem lagt hef-
ur hvað mest til, að
halda landinu í byggð og
fegra náttúru.
Höfundur er á 2. ári í
viðskiptafræði við HÍ.
SPRAUTUNÁLAR,
æla, rusl og skítur.
Þannig lýsa miðborg-
arbúar nánasta um-
hverfi sínu árla morg-
uns. Um helgar bætist
við affall skemmtana-
lífsins. Einu ráð R-
listans til þessa hafa
verið að firra sig
ábyrgð.
Skipulögð glæpa-
starfsemi í hjarta
borgarinnar
Sér á parti eru síðan
súlustaðnir margum-
ræddu. Óháð því hvaða
skoðanir við höfum á nekt og mark-
aðssetningu fáklæddra kvenna,
hljótum við flest að vera sammála
um að slíkir staðir eiga ekki heima í
hjarta miðbæjarins; eigi þeir yfirhöf-
uð nokkurs staðar heima. Það er
óumdeilt að rekstri slíkra staða
fylgir ofbeldi, eiturlyf og skipulögð
glæpastarfsemi. Eina svar R-listans
við súlustöðunum til þessa, hefur
verið að firra sig ábyrgð.
Íbúar til óþurftar
Í orði kveðnu virðist R-listinn vera
sér meðvitandi um þennan vaxandi
vanda miðborgarinnar. Í verki alls
ekki. Þvert á móti virðist venjulegt
fólk ekki velkomið í
miðbæinn, komi það
akandi á bíl. Þá eru þeir
miðborgarbúar sem
eiga bifreiðar engir au-
fúsugestir heldur.
A.m.k. hafa borgaryfir-
völd sýnt lítinn áhuga á
að koma til móts við þá,
eins og sjá má á gífur-
legri fjölgun stöðu-
mæla í íbúðahverfum
miðborgarinnar. Var
einhver að nefna þétt-
ingu íbúðarbyggðar
miðborgarinnar sem
vænlegan kost í stöð-
unni?
Engin framtíðarsýn
Stærsti glæpurinn er þó að fjöl-
skylda í miðbænum eigi tvo bíla.
Hverri íbúð fylgir einvörðungu eitt
íbúakort, sem þýðir að ef tveir bílar
þurfa að vera á heimilinu, fær aðeins
annar þeirra að standa óáreittur við
það. Verst er þó hvað R-listann virð-
ist skorta haldbæra framtíðarsýn í
málefnum miðborgarinnar. Ingi-
björgu og félögum virðist vera meira
í mun að skella skuldinni varðandi
allt sem aflaga fer á stjórnvöld, en að
taka á þeim víðtæka vanda sem blas-
ir hvarvetna við.
Ábyrgð í stað ábyrgðarleysis
Skilaboðin sem við óbreyttir borg-
arar fáum beint og óbeint er því að
Sjálfstæðisflokknum sé böl miðborg-
arinnar um að kenna. En, fyrst R-
listinn er jafn vanmáttugur í sam-
anburði við Sjálfstæðisflokkinn og
raun ber vitni, er þá ekki nærtækast
að kjósa þennan öfluga flokk í kom-
andi borgarstjórnarkosningum? Þar
fer þó flokkur karla og kvenna undir
forystu Björns Bjarnasonar sem
mun ráðast á vandann í stað þess að
firra sig ábyrgð.
Ráðleysi
R-listans
Þórhildur Ósk
Halldórsdóttir
Höfundur er tölvufræðingur.
Miðborgin
Í orði kveðnu virðist
R-listinn vera sér með-
vitandi um þennan vax-
andi vanda miðborgar-
innar, segir Þórhildur
Ósk Halldórsdóttir. Í
verki alls ekki.