Morgunblaðið - 09.04.2002, Síða 38

MINNINGAR
38 ÞRIÐJUDAGUR 9. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Þórarinn Einars-son fæddist á
Nesi í Norðfirði 7.
júlí 1917. Hann lést
á Sjúkrahúsi Akra-
ness 2. apríl síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru Einar
Þorvaldsson sjómað-
ur og verkamaður, f.
á Hofsstöðum á Mýr-
um 28.6. 1887, d. 8.8.
1954, og kona hans
Ólöf Bjarnadóttir
húsfreyja, f. á Stóru-
Vatnsleysu 2.10.
1882, d. 10.5. 1966.
Albróðir Þórarins var Þorvaldur
Helgi Einarsson sjómaður, f. á
Norðfirði 29.8. 1915, fórst 14.12.
1935 með mb. Kjartani Ólafssyni
frá Akranesi. Þórarinn átti eina
hálfsystur, samfeðra, Steinunni
Lovísu Einarsdóttur húsfr. á
Þernunesi við Reyðarfjörð, f. 7.9.
1911, d. 30.4. 1973, og þrjár hálf-
systur sammæðra, Sigríði Sigfús-
dóttur húsfr. á Akranesi, f. 10.6.
1904, d. 8.1. 1994, Halldóru Sig-
fúsd. húsfr. á Norðfirði, f. 19.5.
1906, d. 14.3. 1944, og Ástu Sig-
urbjörgu Sigfúsd. húsfr. á Akra-
nesi, f. 23.6. 1912, d. 13.7. 1980.
Þórarinn fluttist til Akraness
með foreldrum sínum haustið
1917 og þar ólst hann upp.
Hinn 20. nóvember 1948
kvæntist Þórarinn Auði Ásdísi
Sæmundsdóttur, f. í Vestri-Leir-
árgörðum 2.8. 1925. Foreldrar
hennar voru Sæmundur Eggerts-
son, f. 26.5. 1896, d. 8.7. 1969, og
kona hans Karólína Stefánsdótt-
ir, f. 18.5. 1891, d. 7.1. 1986.
Synir Þórarins og
Auðar eru: 1) Einar,
kennari og jarð-
fræðingur í Nes-
kaupstað, f. 23.3.
1949, kvæntur Lilju
Aðalsteinsdóttur
hjúkrunarforstjóra,
f. 3.11. 1951, og
eiga þau fjögur
börn og eitt barna-
barn. 2) Helgi,
framkvæmdastjóri í
Hafnarfirði, f. 29.4.
1950, kvæntur Guð-
mundu M. Svavars-
dóttur, kennara, f.
1.1. 1951, og eiga þau tvær dæt-
ur og tvö barnabörn. 3) Þórar-
inn, bóndi á Hlíðarfæti í Svína-
dal, f. 16.9. 1953, kvæntur
Birgittu Guðnadóttur, matráðs-
konu í Heiðarskóla, f. 25.7. 1952,
og eiga þau þrjú börn og eitt
barnabarn. 4) Reynir, húsgagna-
smiður í Reykjavík, f. 1.4. 1962,
kvæntur Jónu B. H. Jónsdóttur,
húsfr., f. 4.8. 1958, og eiga þau
eina dóttur. Jóna á eina dóttur
frá fyrri sambúð og eitt barna-
barn.
Þórarinn fór ungur að stunda
sjóinn og fór í Stýrimannaskól-
ann og lauk þar fiskimannaprófi
1941. Hann varð að hætta sjó-
mennsku 1946 vegna heilsu-
brests en næstu árin vann hann
við olíuafgreiðslu á Akranesi.
Hann var bóndi í Ási í Melasveit
1964 til 1986 en síðan búsettur á
Höfðagrund 7 á Akranesi.
Útför Þórarins fer fram frá
Akraneskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Á sama tíma og fyrstu farfugl-
arnir koma úr sinni langferð og vor-
ið virðist á næsta leiti lagði tengda-
faðir minn í sína langferð og kvaddi
þennan heim. Á slíkum stundum
fara minningabrot um hugann, sem
enginn tekur frá manni. Fyrir rúm-
lega 30 árum hitti ég hann fyrst þar
sem ég, ásamt samferðafólki, þurfti
að fá leyfi til þess að fara í fjöruna,
sem tilheyrði Ási í Melasveit. Ekki
grunaði mig þá að hann ætti síðar
eftir að verða tengdafaðir minn. Við
fyrstu kynni fannst mér hann svip-
mikill og brúnaþungur og var ég
hálffeimin við hann. Síðar kynntist
ég öllum hans mannkostum. Þór-
arinn eða Daddi eins og hann var
alltaf kallaður var mjög háttvís og
einstakt snyrtimenni, það var nóg
að fara í skemmuna hjá honum til
þess að sjá að allt var á sínum stað.
Hann var hávaxinn, beinn í baki og
fylgdi honum mikil reisn. Augnsvip-
urinn var sterkur og oft sást bregða
fyrir mikilli glettni. Daddi las mikið
og fylgdist vel með, hann hafði ein-
staklega gaman af allri þjóðmála-
umræðu og hafði skoðun á hlut-
unum án þess að hnjóða í nokkurn
mann. Það var gaman að gleðja
hann og þurfti mjög lítið til, eins og
þegar ég færði honum koníakspela
eða spægipylsu úr ferðum mínum
þá varð hann mjög þakklátur.
Daddi var af þeirri kynslóð sem
þurfti að vinna mikið. Hann var að-
eins 15 ára þegar hann réð sig fyrst
til sjós. Síðar fór hann í Stýri-
mannaskólann til að afla sér skip-
stjórnarréttinda. Daddi stundaði
sjóinn til 1947 en þá þurfti hann,
vegna heilsubrests, að fá sér vinnu í
landi. Lengst af starfsævi sinni bjó
hann ásamt Auði konu sinni að Ási
þar sem þau voru með búskap og
voru þau hjón einstaklega samhent
og samstiga við öll störf og féll þeim
aldrei verk úr hendi. Á þessum ár-
um fór ég með honum til sjós til að
vitja neta þegar hann var við
hrognkelsaveiðar og þegar reynt
var að veiða lúðu kenndi hann mér
að sjómannasið að taka mið á sjó.
Þá kom sjómaðurinn upp í honum.
Góðar og eftirminnilegar voru
stundirnar með þeim hjónum í lax-
veiði í Langá og þegar við renndum
fyrir silung í Hreðavatni og Fiski-
lækjarvatni á fallegum sumardög-
um. Eftir að þau hjón brugðu búi
fluttu þau aftur á Akranes. Ætlunin
var ekki að slá slöku við og keypti
Daddi þá Sómabát sem hann ætlaði
að gera út, en varð því miður að láta
bátinn frá sér vegna heilsubrests.
Síðustu árin varði hann flestum
stundum sínum í túnjaðrinum á
Hlíðarfæti hjá syni sínum og
tengdadóttur við að rækta upp
skika í kringum sumarhús og rækta
silung í tjörnum. Þetta veitti Dadda
ómælda gleði og ber að þakka þeim
hjónum Dodda og Birgittu alla
þeirra aðstoð og hugulsemi við
hann.
Hvíld er ljúf að loknum degi.
Lífsins hringrás eilíf er.
Gleði, tilhlökkun, tregi,
tár og bros, í heimi hér.
Ljós og skuggi, líf og dauði,
látlaust skiptast hér á.
Er sígur svefn á brá,
sökkt’ þér þá,
í draumsins dá,
þar sem sérhver ósk þín rætast má.
Sofðu, sofðu.
Svífðu frjáls um draumaheim.
Sofðu, sofðu.
Sæl er för um alvalds geim.
Englar vaka og þig í faðm sér taka.
Sofðu, sofðu .
Svífðu frjáls um draumaheim.
(Ómar Ragnarsson.)
Að leiðarlokum vil ég þakka sam-
fylgdina og votta Auði tengdamóður
minni samúð mína.
Guðmunda M. Svavarsdóttir
(Mummý).
Afa í Ási kölluðum við systkinin
þig til að aðgreina þig frá hinum afa
okkar.
Þið amma bjugguð lengi vel í Ási
í Melasveit en þið fluttuð þaðan til
Akraness þar sem þið hafið búið
síðan. Það var ákaflega gaman að
sækja ykkur ömmu heim að Ási.
Þar höfðum við krakkarnir alltaf
nóg fyrir stafni og leiksvæðið var
ólíkt því sem við áttum að venjast
heima í Neskaupstað. Mjög gaman
var að leika sér í hlöðunni en þar
voru búin til heyhús og göng. Einn-
ig sveifluðum við okkur gjarnan á
kaðli sem hékk niður úr mæni og
létum okkur svo detta í mjúkt
heyið.
Þið amma áttuð nokkra hesta og
voruð þið bæði dugleg að ríða út.
Óhætt er að segja að áhugi okkar á
hestum og hestamennsku sé sprott-
inn upp í Ási. Þá vorum við ekki há í
loftinu þegar sá áhugi fór að koma
fram en Katrín var t.a.m. aðeins
tveggja ára gömul þegar hún hljóp
á eftir hestunum og kallaði „bak,
bak, bak“.
Þú áttir alltaf tíma aflögu handa
okkur og varst t.d. mjög duglegur
að spila við okkur. Eftirminnilegt er
þegar þú leyfðir okkur að sitja með
þér í traktornum en það var alltaf
feiknagaman og stundum fengum
við að stýra sem sló nú öllu við.
Heimsóknunum suður til ykkar
ömmu linnti ekkert eftir að þið
fluttuð á Skagann. Síður en svo,
þeim fjölgaði með árunum. Fljót-
lega eftir að þú og amma voruð
komin út á Akranes festuð þið kaup
á hjólhýsi sem var plantað niður í
móanum hjá Dodda frænda og
Birgittu uppi í Svínadal. En Doddi
hafði áður grafið fyrir tjörn á staðn-
um sem í var sleppt silungi. Fleiri
tjarnir voru gerðar og við hjólhýsið
gróðursettuð þið amma plöntur og
gerðuð Tjörn að þeim stað sem
hann er í dag. Minningarnar frá
Tjörninni eru okkur mjög dýrmæt-
ar. Það var svo yndislegt að verja
tíma með ykkur ömmu uppi í bú-
stað. Þið amma hafið mikið sótt í að
vera við Tjörnina og það skilja allir
sem hafa dvalið þar og upplifað þá
fegurð og ró sem staðurinn býr yfir.
Þið amma hafið alltaf verið mikl-
ar veiðiklær og þið létuð ekki ykkar
eftir liggja þegar kom að því að
kenna okkur krökkunum að kasta
stöng og draga. Tjarnirnar voru
mjög hentugur kennslustaður og
hefur margur silungurinn verið
dreginn þar að landi síðan kennslan
byrjaði. Þá þarf vart að taka fram
að silungur var ævinlega hafður á
borðum eftir góða veiði. Veiðiáhugi
ykkar ömmu var smitandi og nú
þykir okkur ekkert sumar vera ef
við berjum ekki einhverja ána eða
vatnið.
Þú varst gríðarlega mikill húm-
oristi og komst manni alltaf til að
hlæja. Við höfðum líka harla gaman
af því er þú varst að stríða ömmu
og glottið sem kom á þig þegar þú
varst að stríða henni er ógleym-
anlegt. Frásagnir þínar eru okkur
ómetanlegar og þeim munum við
seint gleyma. En þar sagðir þú okk-
ur frá sjálfum þér á þínum yngri ár-
um og hvernig allt tíðkaðist í þá
daga.
Það gjöfula ár 2000 fjölgaði
barnabarnabörnunum þínum úr
einu í fjögur. Lilja Hrönn var ein af
þeim (dóttir Karólínu). Í janúar
komum við systur í heimsókn upp á
Skaga með Lilju Hrönn með okkur.
Það voru okkar síðustu stundir
saman áður en þú fórst á sjúkra-
húsið. Lilja Hrönn sóttist þá mikið
eftir nærveru þinni, sem er nú ekk-
ert undarlegt þar sem þú hefur
ætíð búið yfir svo mikilli hlýju og
umhyggju. Þrátt fyrir að þú varst
illa farinn vegna veikinda þinna
tókstu hana í kjöltu þér, hlóst og
skoðaðir bók með henni, rétt eins
og þú hafðir gert við okkur krakk-
ana fyrir meira en tuttugu árum.
Elsku afi, við þökkum þér fyrir
allt, við munum sakna þín sárt.
Okkur langar til að kveðja þig með
þessum línum sem urðu til er fregn-
in um andlát þitt barst okkur:
Komið er að kveðjustund,
klukka þín hætt er að tifa,
kvaddur varst á friðarfund,
fögur minning þín mun lifa.
(Karólína.)
Elsku amma. Hugur okkar dvel-
ur hjá þér á erfiðum tímamótum.
Katrín og Karólína
Einarsdætur.
Akranes millistríðsáranna er í
minningunni tvenns konar byggð-
arlag. Annars vegar harðsækinn út-
gerðarbær, sjávarpláss þar sem al-
vörugefnir menn sóttu sjóinn og
sóttu fast. Fóru á sjó nánast hve-
nær sem var nema þegar „flaggað
var fyrir Sundin“ og engum fært
inn á Lambhúsasund, þar sem ver-
tíðarbátarnir lágu við ból eða
bundnir við bryggju.
Á hinn bóginn Akranes sumars-
ins bjart og hlýtt. Milli húsanna í
bænum grænir kartöflugarðar og
ilmur frá fiskreitunum sem barst
um bæinn með norðangolunni. Þá
var Langisandur vinsæll sólbaðs-
staður og börn og fullorðnir syntu í
sjónum, sem hlýnaði þegar féll að.
Á þennan hátt minnist ég æskunnar
á Akranesi og þannig man ég líka
fyrst eftir Þórarni mági mínum
Einarssyni. Hár og myndarlegur
var hann og bar sig vel. Ég vissi
snemma að hann var sjómaður og
það sagði nokkuð. Á þessum tíma
fengu menn ekki „pláss“ á bátunum
nema þeir væru afbragðsmenn.
Hann hafði numið við Stýrimanna-
skólann í Reykjavík og tók þar próf,
var síðan stýrimaður og um tíma
skipstjóri. Nokkurra ára aldurs-
munur kom um sinn í veg fyrir nán-
ari kynni. Þau tókust þegar hann
kvæntist Auði systur minni en þá
urðum við fljótt vinir.
Þórarinn Einarsson fæddist á
Norðfirði hinn 7. júlí árið 1917 son-
ur hjónanna Ólafar Bjarnadóttur og
Einars Þorvaldssonar. Foreldrar
hans fluttu til Akraness sama ár og
þar bjó fjölskyldan upp frá því. Á
þessum árum báru öll hús á Akra-
nesi nafn. Þau Einar Þorvaldsson
og Ölöf Bjarnadóttir keyptu húsið
Brekkukot og fluttu þangað 1918.
Æska ungra stúlkna og drengja á
tíma millistríðsáranna leið við leik
og störf. Skólinn á vetrum og hjá
flestum sveitavera á sumrum. Þá
var ekki kominn tími Evrópusam-
bandsins sem bannaði börnunum að
taka til hendi. Vinna á fiskreit var
vel þegin og eftirsótt. Önnur störf,
flest í sambandi við sjóinn tóku við.
Flesta unga menn dreymdi um að
verða dugandi sjómenn. Fjölskyld-
an í Brekkukoti komst vel af með
dugnaði og ráðdeild. Börnin uxu úr
grasi og synirnir fóru á sjóinn. Mik-
ill harmur var kveðinn að þessu
góða fólki þegar vélbáturinn Kjart-
an Ólafsson fórst með allri áhöfn
árið 1935. Einn þeirra sem fórst var
Þorvaldur eldri sonur Einars og
Ólafar í Brekkukoti, tvítugur að
aldri.
Þórarinn hélt áfram á sjónum
uns hann varð að fara í land vegna
meiðsla sem höfðu hrjáð hann í all-
mörg ár.
Eftir það starfaði hann um árabil
hjá Olíuverslun Íslands. Þau Auður
og Þórarinn byggðu sér myndarlegt
hús á Akranesi og brátt fjölgaði í
fjölskyldunni. Þau eignuðust fjóra
myndarlega syni. Elstur er Einar,
þá Helgi, síðan Þórarinn og yngstur
er Reynir. Þegar hér var komið var
Auður systir mín hætt að vinna ut-
an heimilis en hún hafði um árabil
stundað verslunar- og skrifstofu-
störf meðfram húsmóðurstarfinu.
Fjórir fjörmiklir piltar eru mikið
uppeldisverkefni sem þeim Þórarni
og Auði tókst með afbrigðum vel.
Þórarinn og fjölskylda brugðu á
það ráð að flytja í sveit og hefja bú-
skap. Kannski var þar gamall
draumur að rætast. Þau seldu húsið
sitt á Skaganum og keyptu jörðina
Ás í Melasveit. Hófu þar búskap
vorið 1964.
Sem bóndi var Þórarinn í essinu
sínu. Hann var sérstaklega mikil-
virkur, duglegur og útsjónarsamur
og búskapurinn virtist ekki síður
leikur en starf, eða þannig fannst
áhorfandanum og gestinum þetta.
Allt sem við kom búskapnum var
fínt og snyrtilegt. Hvergi utan húss
né í útihúsum var eitthvað sem þar
væri ofaukið. Hvergi drasl eða dót.
Snyrtimennskan í fyrirrúmi. Árin
þeirra hjónanna í Ási í Melasveit
held ég að hafi verið hamingjutími,
eins og reyndar allur tími þeirra
saman.
Þau féllu einkar vel inn í það
samfélag sem nú varð þeirra heima-
byggð. Tóku þátt í félagsstörfum og
flestu sem til framfara horfði. Áttu
þar vini fyrir og eignuðust fleiri
sem kunnu vel að meta þessa nýju
bændur í Leirár- og Melasveit.
Eftir farsælan búskap í Ási í 22
ár kom að því að þau ákváðu að
breyta til á nýjan leik og flytja til
Akraness. Synirnir voru allir farnir
að heiman, kvæntir menn og búnir
að eignast fjölskyldur. Þau Þórar-
inn og Auður keyptu hús í nágrenni
við Höfða, dvalarheimili aldraðra á
Akranesi, sem þá var í uppbygg-
ingu. Þórarinn hóf að nýju sjósókn,
nú á eigin báti. Heilsubrestur batt
enda á þetta ævintýri og enda þótt
ekki væri vitað hvað olli þá þótti
ekki ráðlegt að halda áfram á sjón-
um.
Það var upp úr þessu sem þau
systir mín og mágur leituðu á nýjar
slóðir. Þórarinn sonur þeirra og
tengdadóttirin Birgitta voru búandi
fólk í Hlíðarfæti í Svínadal. Þarna
fengu þau spildu til afnota. Reistu
sér sumarhús og hófu fiskeldi.
Þennan stað nefndu þau Tjörn og
þegar fram liðu stundir varð Tjörn
vinsæll veiðistaður. Þar var jafnan
fjölmennt um helgar á sumrin og
trúlega hafa ýmsir upprennandi
veiðimenn fengið þar sinn fyrsta
fisk á flugu.
Þau hjónin notuðu tímann vel og
eftir að búskapnum í Ási lauk fóru
þau nokkrum sinnum á vetrum í
hlýrra loftslag.
Enginn má sköpum renna, segir
máltækið og nú skilur leiðir um
sinn. Þórarinn Einarsson var ein-
staklega vel gerður maður og sá
sem vildi allra vanda leysa. Hann
var sannur heiðursmaður sem aldr-
ei lagði hnjóðsyrði til nokkurrar
persónu heldur bætti hlut þess sem
um var rætt hverju sinni. Slíkra er
gott að minnast.
Við María sendum Auði og son-
um þeirra Þórarins og fjölskyldum
okkar innilegustu samúðarkveðjur
og biðjum þeim Guðs blessunar.
Sveinn Sæmundsson.
Lítil hnáta í sveitinni hjá afa og
ömmu. Afi gengur eftir túninu með
hendur fyrir aftan bak og blístrar.
Hnátan röltir á eftir, reynir að ná
höndunum saman fyrir aftan bak og
gengur illa. Blístrið heyrist alls
ekki.
Þetta er það fyrsta sem kemur í
hugann þegar hugsað er til afa
Dadda. Hann unni jörðinni sinni og
naut þess að ganga um hana. Afi
var mjög vinnusamur, var farinn út
að sinna skepnum og girðingum
eldsnemma að morgni, rétt skaust
inn til að fá sér bita í hádeginu og
sást svo varla fyrr en undir kvöld.
Þegar hann átti lausa stund notaði
hann hana jafnan til að spila, leggja
kapla eða lesa.
Hestar voru einnig líf hans og
yndi og þá ástríðu endurvakti hann
fyrir fáum árum þegar hann fór að
stunda hestamennsku aftur þrátt
fyrir slæma heilsu. Sömuleiðis hafði
afi gaman af stangveiði, sem end-
urspeglaðist í afmælisgjöfinni þeg-
ar hann varð 75 ára. Þá hafði komið
til tals hvort ekki væri rétt að af-
komendurnir færðu honum fána-
stöng að gjöf. Afa leist vel á að fá
stöng, en heldur vildi hann nú
flugustöng en fánastöng.
Afi hafði eins og áður sagði gam-
an af að spila og leggja kapla. Þeg-
ar Ásdís var yngri lærði hún ný spil
og kapla af bókum og kenndi svo
afa sínum. Seinna kom hún í heim-
sókn á Höfðagrundina með kærasta
upp á arminn og þá var spiluð vist.
Lifnaði þá aldeilis yfir gamla mann-
inum, hann reytti af sér brandarana
um leið og slagirnir hlóðust inn. Það
var ekki eins og þar færi maður um
áttrætt, miklu frekar var líkt og
unglingur sæti við spil.
Þegar afi og amma höfðu brugðið
búi að Ási og flutt aftur á Akraness,
eignuðust þau sumarhús að Tjörn í
landi Dodda og Birgittu. Þar átti afi
margar af sínum bestu stundum við
silunga- og trjárækt. Hann undi sér
ætíð vel í nánum tengslum við nátt-
úruna. Alltaf var gaman fyrir okkur
barnabörnin að koma í heimsókn að
Tjörn og rölta á eftir afa milli tjarn-
anna og þiggja aðstoð hans við að
renna fyrir silung.
Nú hefur afi lokið tíma sínum hér
hjá okkur og er farinn á vit nýrra
gönguslóða.
Elsku amma, við systurnar ásamt
Halli, Kristni og langömmustelpun-
um biðjum þess að æðri máttur
veiti þér huggun og styrk í sorginni.
Ásdís Huld og Tinna.
ÞÓRARINN
EINARSSON
 Fleiri minningargreinar um Þór-
arin Einarsson bíða birtingar og
munu birtast í blaðinu næstu daga.