Vísir - 26.07.1980, Side 29

vísm
Laugardagur 26. júll 1980
Brian Keenan var fyrir nokkr-
um vikum dæmdur I 18 ára
fangelsi I Br.etlandi. Keenan þessi
er talinn hafa veriö einn af æöstu
yfirmönnum trska lýöveldishers-
ins og hafa staöiö á bak viö ýmsar
af stærstu herferöum IRA, þar á
meöal sprengjuhrinuna I Eng-
landi áriö 1975. Þegar hann var
handtekinn á siöasta ári haföi
Keenan undirbúiö árás skæruliöa
IRA á stærstu olluhreinsunarstöö
Noröur-trlands en árásin fór út
um þúfur vegna árvekni breska
hersins. t framhaldi af þessari
misheppnuöu árás náöist Keenan
og þótti Bretum hann einhver
mesti fengur sem tekist heföi aö
krækja I þvi Keenan heföi veriö
heilinn á bak viö starfsemi IRA.
Breski herinn á Norður-trlandi datt í iukkupottinn
Brian Keenan,
hættulegasti
skæruliði IRA,
Hið sálræna stríð
Bardagarnir á Noröur-trlandi
hafa alla tiö veriö háöir á tveimur
vigstöövum. Annars vegar úti á
götu og hins vegar er svo hiö sál-
ræna striö, áróöurinn og njósn-
irnar. Bresku hernaöaryfirvöldin
hafa jafnan lagt mikla áherslu á
aö reyna aö draga úr baráttu-
þreki IRA-manna meö öllum til-
tækum ráöum. Snemma á slöasta
ári var hleypt af stokkunum nýrri
áætlun meö þessu augnamiöi
undir dulnefninu Hawk.
Aætlunin geröi ráö fyrir þvl aö
um þaö bil 70 hermenn fylgdust
allan sólarhringinn mjög ná-
kvæmlega meö þeim sem grun-
aöir voru um aö vera framarlega
I flokki IRA. Þessir svokölluöu
„aktifistar” voru taldir stjórna
og samræma aögeröir IRA en
þeir gættu þess mjög rækilega aö
ekki tækist aö sanna hlutdeild
þeirra sjálfra, svo þeir gætu
leikiö lausum hala. Meö þvi aö
fylgja þeim svo nákvæmlega eftir
vannst tvennt, aö mati breska
hersins. í fyrsta lagi var náttúr-
lega gagnlegt aö vita sem mest
um feröir þeirra og I ööru lagi var
hægt meö þeirri vitneskju sem
aflaöist aö koma þeirri hugmynd
aö IRA-mönnum aö útsendari
hersins væri meöal þeirra.
Viö yfirheyrslur yfir skæruliö-
um tefldu bresku rannsóknar-
mennirnir fram atriöum sem
upplýst höföu viö aö fylgja „guö-
feörunum” (eins og þeir voru
nefndir) eftir og létu sem meiri
háttar uppljóstrari heföi sagt
þeim frá þvi. Þetta bar ótrúlegan
árangur. Tortryggni og úlfúö
jókst innan IRA þar sem allir
töldu hver annan svikara og einn
„guöfeöranna” skildi m.a.s. viö
konu slna vegna þess aö hann
áleit aö hún njósnaöi um sig.
Brian Keenan gengur i
gildru
Þaö var þó á annan hátt sem
„Hawk” bar mestan árangur.
Breska hernum tókst sem sé aö
ná sjálfum Brian Keenan, einum
mikilvægasta IRA-manninum,
koma I veg fyrir árás á Oliu-
hreinsunarstöö Belfast og komst
aukinheldur aö þvl, sem veriö
haföi best varöveitta leyndarmál
IRA: aö skæruliöarnir hleruöu öll
fjarskipti hersins og lögregl-
unnar.
Þaö má kalla þaö heppni. Þó 70
menn störfuöu viö eftirlitiö meö
„guöfeörunum” var illmögulegt
aö fylgjast meö þeim öllum allan
sólarhringinn og þvi var skipt um
fórnarlömb reglulega. Seint I
febrúar 1979 var rööin komin aö
Martin McGuinness.
McGuinness var 28 ára gamall
og haföi um langt skeiö veriö yfir-
maöur IRA I Derry en ætiö tekist
aö komast hjá handtöku. Ekki
haföi veriö fylgst meö honum
nema I einn dag þegar óvæntur
hlutur geröist. Hann fékk gest á
heimili sitt og fljótlega kom I ljós
aö gesturinn var enginn annar en
Brian Keenan. Bretar uröu
himinglaöir — en um leiö mjög
áhyggjufullir.
Um þetta leyti mun Keenan
hafa veriö hinn eiginlegi stjórn-
andi „Provisional”-arms Irska
lýöveldishersins, þess arms sem
beitir vopnum I baráttunni. Hann
var formlega yfirmaöur aögeröa
en sá auk þess um aö afla vopna
og koma þeim inn I landiö og
hefur liklega veriö ábyrgur fyrir
öllum árásum IRA I Ulster,
Noröur-Irlandi. Hann var stærsti
fiskur sém Bretar gátu náö.
gekk í gildruna
— sprengjuverksmiöja og hlerun
armiðstöð fundust við húsleit
Stóð fyrir sprengjuárásum
á Bretlandi
Keenan var 37 ára gamall og
haföi beitt sér innan IRA I tlu ár.
Hann var fæddur og uppalinn I
Londonderry en fluttist til Eng-
lands áriö 1960 og tók þar til viö
sjónvarpsviögeröir i Corby. Ariö
eftir var hann sakaöur um aö
hafa brotiö upp sigarettusjálfsala
1 Luton og rænt peningunum sem I
honum voru. Þetta litla atvik
reyndist Keenan dýrt, þarna fékk
lögreglan fingraför hans. Ekki er
vitaö hvar eöa hvenær hann gekk
til liös viö IRA en næst fréttist af
Keenan áriö 1971 I Belfast. Hann
var þá oröinn sveitaforingi IRA
og haföi umsjón meö sprengju-
árásum og vopnasmygli. Hann
slapp naumlega viö handtöku þaö
ár og komst suöur til Irska lýö-
veldisins.
Ariö 1974 skipulagöi Keenan
sprengjuherferö gegn breskum
herstöövum I Vestur-Þýskalandi
en hætta varö viö þá áætlun á slö-
ustu stundu. I staöinn stóö
Keenan I vopnasmygli I stórum
stil og mun m.a. annars hafa
tekiö á móti mörgum og stórum
sendingum frá Llbýu. Hann ferö-
aöist vlöa um heim I erindum IRA
og kom upp tengslum I undir-
heimum. Keenan mun hafa veriö
oröinn sannfæröur marx-isti og
leit svo á aö á Noröur-Irlandi væri
barist gegn kapitalismanum og
IRA væri leiöandi I þeirri baráttu.
Slöla árs 1974 var hann handtek-
inn I Dublin og dæmdur I 8
mánaöa fangelsi fyrir aöild aö
IRA en var látinn laus I júlí 1975.
Eftir þaö fór vegur hans slvax-
andi og um haustiö stóö hann
fyrir fjölmörgum sprengjuárás-
um á Englandi sem drápu f jölda
manns.
Árás á olíuhreinsunarstöð
Vegna hinnar óheppilegíi
árásar á sigarettuvélina I Luton
höföu bresku yfirvöldin á Noröur-
Irlandi nú fingraför Keenans og
þvi þótti mönnum sýnt aö eitt-
hvaö mjög mikiö væri á seyöi
þegar hann birtist á heimili
McGuinness 1979, annars heföi
hann varla tekiö áhættuna sem
fylgdi feröinni til Ulsters. Og
vissulega stóö mikiö til.
Skotmarkiö var oliuhreins-
unarstööin i Sydenham, aöeins
tvær mílur frá miöborg Belfast.
Þar voru 14 grlöarstórir geymar
:■ jp
:
Brian Keenan. Þessi mynd var á fölsuöu ökusklrteini hans vlö handtökuna
i
sem innihéldu 23 milljónir gallona
af oliu og sáu nær öllu Noröur-Ir-
landi fyrir eldsneyti. Hugmyndin
aö árásinni var fengin frá
Ródeslu en skæruliöar þar höföu
ráöist á oliuhreinsunarstöö viö
Salisbury aöeins þremur mánuö-
um áöur. Þar tók slökkvistarfiö
heila viku. Keenan samdi áætlun
sem geröi ráö fyrir þvi aö tlu
tveggjamannahópar laumuöust
gegnum lélegar varnir stöövar-
innar og kæmu þar fyrir
sprengjum sem nægja myndu til
aö allt svæöiö breyttist I logandi
eldhaf. Arásin skyldi gerö 6. mars
1979.
Stuttu eftir aö Keenan kom til
Belfast komst lögregla Breta aö
leyndarmáli hans. Ekki er enn
vitaö hvernig þaö geröist, annaö
hvort hefur einhver IRA-manna
lekiö upplýsingum (segja varö
um 30 manns frá árásinni) eöa þá
eftirlit hersins hefur reynst svona
árangursrlkt. Bretar ákváöu aö
láta hart mæta höröu og meö
samþykkti Roy Mason þáverandi
Irlandsmálaráöherra, settu þeir
upp gildru viö olluhreinsunar-
stööina. Þar skyldu sérdeildir
hersins blöa skæruliöanna.
Keenan handtekinn
Arás IRA var aldrei gerö. I,
Keenan og félagar hans komust J
aö þvl aö Bretar biöu viö stööina I
og árásinni var þvi aflýst. Enn _
eitt vandamál blasti viö Bretum: |
hvernig höföu IRA-menn komist ■
aö þessu?
Næsta hálfan mánuöinn eöa svo ■
hélt Keenan sig I Belfast en 20. I
mars lagöi hann af staö suöur á ■
bóginn. Augljóst var aö hann ■
stefndi til Irska lýöveldisins svo ■
ákveöiö var aö hiröa hann. Rétt I
fyrir Bainbridge I County Down I
varHondaCivic-billhanssvoum- *
kringdur af hermönnum og I
Keenan handtekinn 17 milum frá *
landamærunum. Látiö var I veöri I
vaka aö reglubundiö eftirlit meö J
landamærunum heföi oröiö hon- I
um aö falli.
Keenan haröneitaöi aö segja |
nokkurn skapaöan hlut og eftir .
nokkra daga var flogiö meö hann |
til Bretlands þar sem hann var .
ákæröur fyrir rétti.
Enn hélt eftirlit hersins áfram ■
og nú einbeittu menn sér aö þeim |
stööum sem Keenan haföi heim- ■
sótt, og þeim mönnum sem hann I
haföi haft samband viö. Eftir 10 ■
vikur til viöbótar var taliö aö nóg- I
um gögnum heföi veriö safnaö til ■
aö unnt væri aö gera húsleitir. 10. ■
júnl var leitaö I fjórum húsum. ■
„Guðfeðurnir" reiðubúnir ■
að frelsa Keenan
I þvl fyrsta fannst ekki neitt. |
Þar bjó kunnur „guöfaöir” sem ■
nefndur var dulnefninu „Sköllótti ■
örninn” og var of kænn til aö láta I
hanka sig á neinu. I þvl næsta
fannst heil sprengjuverksmiöja I
og ótrúlega fullkominn búnaöur, _
þar á meöal til bréfsprengju- |
geröar. 1 þriöja húsinu fundust _
segulbandsspólur meö samtölum |
hersins gegnum sima og fjar- _
skipti. Þaö var svo I fjóröa húsinu |
sem hermennirnir duttu I lukku- ■
pottinn. Þar fannst glfurlega full- I
kominn hlerunarbúnaöur. Ljóst ■
var aö IRA haföi tekist aö hlera ■
öll meiri háttar fjarskipti og sim- ■
töl breska hersins og lögregl- ■
unnar á Noröur-írlandi og þar á ■
meöal var slmi yfirmanns breska ■
hersins I Ulster, Sir Timothy ■
Creasy, hershöföingja. Og þaö 5
var lika ljóst hvernig IRA-skæru- I
liöarnir höföu komist aö þvi aö ■
Bretar vissu um árásina 6. mars. I
Þannig haföi áætlun „Hawk” ■
meiri háttar áhrif á baráttuna á I
■ Noröur-Irlandi. IRA-menn voru ■
sviptir mjög nauösynlegum B
tækjabúnaöi og tortryggni I ■
þeirra hópi jókst enn. Sumir IRA- *
menn telja enn aö Bretar hafi ■
komiö slnum manni fyrir I þeirra ®
hópi. Og þaö sem mikilvægast I
var, þeir höföu veriö sviptir Brian *
Keenan. Allt hitt mætti endurnýja I
en ekki Keenan.
Þaö sýndi sig brátt aö Keenan I
var talinn svo mikilvægur aö "
„guöfeöurnir” sjálfir voru reiöu- I
búnir til aö leggja sig I hættu. Viö _
húsleit I Belfast ekki alls fyrir |
löngu fannst ýmis útbúnaöur _
sem talinn var benda til þess aö |
þeir væru aö undirbúa árás á _
fangelsiö i Brixton þar sem |
Keenan var þá I haldi.
Þýtt og endursagt — IJ. I
........J