Vísir - 04.09.1980, Blaðsíða 12

&SUL
Fimmtud|^ur^4^segtember 1980.
flllt aætlunarllug millí Evropu og Banfla-
ríkjanna rekið með gliurlegu tapi:
EIGUM VID M
NMIRGREIBA
FARMIÐA FVRIR
ÚTLENDINGA?
A fyrstu sex mánuöum þessa
árs nam tap Pan American 160
milljónum dollara og hefur
veriö tilkynnt um uppsagnir 700
starfsmanna i stjórnunarstörf-
um. Skuldir félagsins voru
komnar i nær 900 milljónir doll-
ara og hefur veriö gripiö til þess
ráös aö selja stórbyggingu Pan
Am I New York fyrir 400
milljónir dollara.
Þá má nefna aö Western Air-
lines tapaöi nær 15 milljónum
dollara fyrri hluta þessa árs og
haföi þó selt flugvélar fyrir
heldur hærri upphæö. Þaö sem
af er árinu hefur 600 starfs-
mönnum veriö sagt upp störfum
og rætt er um aö segja eitt þús-
und til 1200 starfsmönnum upp
til viöbótar fyrir árslok. Um-
talsveröur hagnaöur var af
rekstri félagsins fram eftir ári i
fyrra.
Þannig mætti lengi halda
áfram aö telja og má benda á
SASreiknar meö 60 milljón doU-
ara tapi á þessu ári og er þaö i
fyrsta sinn i mörg ár sem tap
veröur á rekstri félagsins.
Olíuveröíö
tvðfaidaðlst
á elnu ári
Flugleiðir eru úr leik i þvi grimmilega fargjaldastriði sem gei sar á
flugleiðinni milli Bandarikjanna og Evrópu. Þetta er staðreynd hvort
sem mönnum likar betur eða verr. Ekkert islenskt fyrirtæki hefur bol-
magn til að taka þátt i samkeppni sem þýðir tug milljarðatap á ári.
f þeim oft og tiðum furðulegu umræðum, sem fram hafa farið hérlendis
um erfiðleika Flugleiða, hefur að mestu verið gengið fram hjá meginor-
sökum þess að svo illa er komið fyrir rekstri félagsins: oliuverðs-
hækkanirnar og hin óhefta samkeppni. A þessu ári mun heildartap félag-
anna sem fljúga milli Evrópu og Bandarikjanna nema hundruðum mill-
jarða króna og má i þessu sambandi minna á að f járlög islenska rikisins
fyrir yfirstandandi ár eru innan við 400 milljarða króna. Sú kenning, sem
mjöghefur veriðhaldiðá lofti, að samdráttur i rekstri Flugleiða orsakist
fyrst og fremst af vanhæfni stjórnenda fyrirtækisins er þvi lýsandi dæmi
um vanþekkingu þeirra sem sliku halda fram nema annað og verra komi
þar til.
Astæöur þess aö öll flugfélög-
in sem fljúga milli Bandarikj-
anna og Evrópu eru rekin meö
tapi er einfaldlega sú aö far-
miöar eru seldir undir
kostnaöarveröi. Þar vegur
gifurleg hækkun á eldsneyti
þyngst.
Olíuveröiö tvöfaldaðist frá
upphafi til loka árs i fyrra. Sem
dæmi um afleiðingar þessarar
miklu hækkunar má nefna, að
DC-8 þotur Flugleiöa brenna
eldsneyti fyrir á þriöja þúsund
dollara hvern klukkutima sem
þær eru á flugi, eöa sem svarar
til á ' aöra milljón islenskra
króna.
Nú er svo komiö aö um 40% af
veröi farmiöa milli Luxemborg-
ar og New York fer I eldsneytis-
kostnaö og miöaö viö seld sæti
Fluglest Lakers daprast nú mjög flugiö og hefur Laker ekki sföur oröiðfyrir tapi en aörir aöilar er reka flug milli Bandarfkjanna og Evrópu.
Darraðar-
dansinn heísl
Ariö 1978 var mikil gróska i
bandariskum flugmálum. Það
ár nam hagnaöur þarlendra
flugfélaga liölega einum mill-
jaröi dollara eöa milli fimm og
sex hundruöum milljaröa is-
lenskra króna. Flugforstjórar
þar i landi kunnu sér ekki læti
yfir velgengninni og fögnuöu
hinni nyju stefnu Carters for-
seta i flugmálum sem byggöist
á óheftu frelsi til aö ákveöa tiöni
feröa og fargjöld gefin frjáls.
Menn töldu aö þetta mundi enn
auka hagnaöinn.
Eins og menn rekur eflaust
minni til haföi Alþjóöasamband
flugfélaga, Air Transport
Association, (IATA) nánast
ráöiö fargjöldum á velflestum
millilandaleiöum fram aö
þessu. Loftleiöir stóöu utan viö
þessi samtök á sinum tima og
gátu þvi boöiö lægri fargjöld en
IATA ákvaö á leiöinni yfir
Noröur Atlantshafiö.
Þess ber aö geta, aö eftir
þessa ákvöröun Carters voru
haldnir þrir alþjóölegir fundir
um máliö þar sem kom fram
hörð andstaða viö þessa stefnu
Bandarikjanna og mörg riki
hafa neitaö aö samþykkja hana
eöa leyfa flug á þessum grund-
velli til Bandarikjanna.
Auk innanlandsflugsins i
Bandarikjunum er þaö flug-
leiöin yfir Noröur Atlantshaf
sem hefur oröiö fyrir baröinu á
frjálsræöisstefnunni. Afleiöing-
arnar hafa oröiö hrikalegri en
nokkurn óraöi fyrir á Atlants-
hafsfluginu.
Botniaus tap-
rekstur
Þegar allir máttu fljúga yfir
hafiö sem til þess höföu flug-
vélakost eöa svo gott sem, hóf
fjöldi nýrra félaga upp feröir á
þessari leiö og undirbauö þau
félög sem fyrir voru. Má til
dæmis geta þess aö félögum
sem fljúga milli Bretlands og
Bandarikjanna hefur fjölgaö úr
sjö I 13 eöa 14.
Til aö byrja meö haföi þetta
þau áhrif aö farþegafjöldinn
stórjókst, en þaö gaman stóö
ekki lengi. Framboö er nú svo
miklu meira en eftirspurn aö
þaö samsvarar 17 þúsund
auöum sætum á degi hverjum
milli Evrópu og Bandarikjanna,
samkvæmt þvi sem forstjóri
British Airways hefur sagt.
Tölur um taprekstur flug-
félaganna eru svo stjarnfræði-
lega háar aö þaö er erfitt fyrir
okkur Islendinga aö gera okkur
grein fyrir hvað þær þýöa.
Nú er þvi spáö aö taprekstur
bandariskra flugfélaga einna
muni nema um eöa yfir 500
milljónum dollara á þessu ári. 1
gær var þess getiö i frétt hér i
Visi aö hiö þekkta flugfélag
Braniff væri búiö aö tilkynna
umtalsveröan samdrátt á flug-
inu milli Evrópu og Bandarikj-
anna. Erlend flugtimarit hafa
veriö uppfull af fréttum um
erfiöleika hinna ýmsu félaga og
væri synd aö segja aö þar séu
einhver smámál á feröinni.
eru þaö 109 dollarar á farþega.
Engum dettur I hug að til komi
stórlækkun á oliu I framtiöinni.
Samfara þessari oliuhækkun
hefur veröbólga vaxið jafnt
austan hafs sem vestan. Sér-
fræðingar spá þvi aö fargjöld
þyrftu aö hækka um 20-30% til
aö endar næöust saman.
Algjðrt
sljórnleysi
Sú spurning hlýtur aö vakna
hve lengi þetta geti gengið
--------------->
Siguröur Helgason forstjóri
Flugleiöa hefur sætt höröum
árásum og mar|ir viljað kenna
honum persónuiega um erfiö-
leika félagsins. Gifurlegur tap-
rekstur annarra flugfélaga sýn-
ir aö siikar ásakanir eru út i
hött. Þá má minna á, aö stjórn
Flugleiöa hefur samþykkt sam-
dráttinn og þar situr meöal ann-
ars fuiltrúi rikisins.
usul
Fimmtudagur 4. september 1980.
Laker, en fréttir herma aö sæta-
nýting hjá félagi hans hafi veriö
um 54% fyrstu fimm mánuöi
ársins, en þaö þýöir mikinn tap-
rekstur.
Feröalög Bandarikjamanna
hafa nú mjög dregist saman. A
siöasta ári voru bandariskir
ferðamenn i minnihiuta á flug-
leiöinni milli Bandarikjanna og
Evrópu i fyrsta sinn frá striös-
lokum. Þótt nokkur aukning
hafi oröiö á vesturferöum
Evrópubúa nægir þaö ekki til aö
vega upp á móti hinu.
Draumórar
um nýtt
flugfélag
Meö þessar staöreyndir I huga
er bersýnilegt aö Flugleiöir
Sæmundur
Guövinsson
blaöamaöur
skrifar:
myndir eru byggöar á draumór- |
um en ekki raunsæi.
Mér þætti gaman aö sjá ta
framan i þann stjórnmálamann ■
sem mitt i efnahagskreppunni ■
legöi þaö til aö islenskur al- ■
menningur greiddi niöur far- '<-
gjöld útlendinga milli Luxem- í
borgar og New York. Þetta 1
þýddi nýjar álögur á þjóöina j
sem næmi tugum milljaröa á 1
ári.
Formaöur Félags Loftleiöa- k
flugmanna sagöi i samtali viö j
VIsi á dögunum aö flugmenn .
treystu sér til aö fljúga á öllum
1 verkföllum hefur jafnan þóttbrýnastaö stööva flugsamgöngur viö landiö. Þessi
mynd var tekin á Keflavikurflugvelli haustiö 1978 þegar verkfallsmenn BSRB
leyföu einni flugvél aö lenda.
Risafélagiö Pan American hefur tapaö 160 milljónum dollara þaösem af er árinu og hefur sagt upp hundruöum starfsmanna.
r
svona. Hljóta ekki einhverjir aö
gripa I taumana?
IATA hélt fund I Sviss I lok júli
þar sem mættir voru fulltrúar
liölega 60 af þeim 103 félögum
sem aöild eiga að samtökunum.
Samkvæmt frásögn breska
blaösins The Times var þar rætt
um allt aö 7% fargjaldahækkun
á mörgum alþjóðlegum flug-
leiöum frá 1. október.
Af frétt The Times má ráða aö
ekkert samkomulag hefur orðiö
um aögeröir. Fulltrúar flug-
félaga sem rekin eru i löndum
þar sem gjaldmiðillinn er sterk-
ur, Sviss, Vestur-Þýskaland og
Holland til dæmis, voru á móti
fargjaldahækkun. Fulltrúi
Svissair sagöi að samþykktin
væri ekki papptrsins viröi sem
hún væri skrifuð á. Þaö viröist
þvi ekki aö vænta neins frá
IATA.
Hitt viröist liklegra, aö flug-
félögin muni gefast upp eitt af
ööru á flugleiöinni yfir Atlants-
haf þar til risarnir einir veröa
eftir. Þaö er timanna tákn, aö
nú heyrist litið frá Freddy
hafa ekkert aö gera I þeirri
brjálæöislegri samkeppni sem
rikir á þessari flugleiö. Þótt
hvert sæti væri skipaö i hverri
einustu ferö milli Luxemborgar
og New York væri tap á hverju
sæti nema fargjöld yrðu hækkuð
langt upp fyrir önnur félög.
Hver vildi þá fljúga meö Flug-
leiöum?
Nú er rætt um aö stofna hér
nýtt flugfélag sem yröi i eigu
flugliöa og rikisins og þaö héldi
uppiflugi milli Luxemborgar og
Bandarikjanna. Þessar hug-
leiöum Flugleiöa meö hagnaöi.
Þetta hlýtur aö þýöa aö islensk-
ir flugmenn treysti sér til að
reka flugfélag sem héldi uppi
flugi milli Evrópu og Banda-
rikjanna og græöa á þvi.
Ekki skil ég hvaö svona snill-
ingar eruaögaufa hér á tslandi.
Bandarisku risafélögin sem
reka þetta flug meö botnlausu
tapi mundu hiklaust greiöa
þessum mönnum ómæld laun
fyrir aö taka aö sér stjórnina
svo þau gætu fariö aö græöa á
OriMARKftOURINN
. ftu-jriiiívi f i
teCOMATAR H{«.
Wk. lOOO.-N
SSrkubunt ,
5oo.~ M
Ærka 1|T J5
íooa m t m ; |
lk i?oo ■ U'f