Vísir - 06.09.1980, Blaðsíða 8

VlSIB
Laugardagur 6. september 1980.
Otgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri: Davffl Guflmundsson.
Ritstjórar
úlafur Ragnarsson og Ellert B. Schram.
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Ellas Snæland Jónsson. Fréttastjóri er-
lendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Blaflamenn: Axel Ammendrup, Arnl Slg-
fússon, Asta Björnsdóttir, Frlða Astvaldsdóttir, lllugi Jökulsson, Krlstln Þor-
steinsdóttir, Oskar Magnússon, Páll AAagnússon, Svelnn Guðjónsson og Sæmundur
Guðvinsson. Blaflamaflur á Akureyri: Gísll Sigurgeirsson. Iþróttir: Gylfi
Kristjánsson, K|artan L. Pálsson. Ljósmyndlr: Bragi Guðmundsson, Gunnar V.
Andrésson, Einar Pétursson. Otiit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson,
AAagnús Olafsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurflur R. Pétursson.
Ritstjórn: Siðumúla 14 slml 86611 7 llnur. Auglýslngar og skrifstofur: Slðumúla 8
simar 86611 og 82260. Afgreiflsla: Stakkholti 2-4 slml 86611.
Askriftargjald er kr.5500 á mánufli innanlands og verfl I lausasölu 300 krónur ein-
takifl. Visirer prentaflur I Blaðaprenti h.f. SIAumúla 14.
Vid lok Loftleidaþáttar
Sá kapituli íslenskrar flugsögu sem hófst er Loftleiöaflugvél kom i fyrsta sinn i áætlun
til New York árift 1948, virftist nú vera á enda.
Nú er að verða svo komið/ að sá
þáttur íslenskra flugmála, sem
Loftleiðir höfðu á hendi, er nán-
ast úr sögunni. I sjálfu sér væri
því hægt að stfga sameiningar-
skrefið aftur til baka, leggja
Flugleiðir niður, flugstarfsemi
Lof tleiða þarf ekki að tala um, en
halda Evrópuflugi og innan-
landsf lugi áf ram í sömu mynd og
það var í tíð Flugfélags Islands
og því þá ekki undir nafni þess.
Sameiningin, sem öllu átti að
bjarga, hefur nú vegna breyttra
aðstæðna á flugmarkaðinum og
óviðráðanlegra verðhækkana,
orðið til þess að sá þáttur flug-
starfseminnar, sem öflugri var,
þegar sameiningin var gerð,
hefur nú að heita má verið
þurrkaður út.
Þessi staða þarf í rauninni eng-
um að koma á óvart, ef menn á
annað borð hafa áttað sig á sam-
hengi hlutanna. Flugfélag, sem
um árabil hef ur haft þá sérstöðu
að geta boðið lægri fargjöld en
aðrir aðilar, verður auðvitað í
alltannarri aðstöðu þegar algjört
frelsi rfkir í samkeppninni á
aðalleið þess og farseðlar eru
boðnir langt undir kostnaðar-
verði. Þóttfargjöld Flugleiða séu
nú í efri mörkum farmiðaverðs
milli Evrópu og Bandaríkjanna,
þyrfti víst að hækka verðið um
milli 20 og 30% til þess að flugið
bæri sig ekki sfst vegna gffur-
legra eldsneytishækkana. En
hætt er við að fámennt yrði um
borð í þotunum, ef miðar væru
seldir á því raunvirði.
Þótt mörg flugfélaganna á
þessari leið bjóði mun lægri far-
gjöld en Flugleiðir þessa stund-
ina fljúga þau með hálftómar
vélar, einfaldlega vegna þess að
sætaframboðið er orðið allt of
mikið, flugvélakosturinn í At-
lantshafsfluginu er ekki í neinu
samræmi við farþegafjöldann.
Samkvæmt áætlunum breskra
flugmálafrömuða munu þessa
stundina vera milli 15 og 20 þús-
und ónotuð sæti í þessum vélum í
ferðum þeirra á degi hverjum
yfir hafið.
Þessari vitleysu er ekki hægt
að halda áfram endalaust. Flug-
leiðir hafa ákveðið að hætta þess-
um leik, eins og öllum fslending-
um ætti að vera kunnugt. Stórt og
öflugt flugfélag eins og Barniff
International hefur ákveðið að
hætta flugi á tveimur Atlants-
hafsflugleiðum sínum í haust
vegna gífurlegs tapreksturs eins
og fram kom í frétt í Vísi í vik-
unni og í ítarlegum Fréttaauka
Sæmundar Guðvinssonar, blaða-
manns hér í Vísi á dögunum um
Norður-Atlantshafsf lugið kom
glöggt fram að stórfelldur sam-
dráttur hefur þegar orðið hjá
mörgum stærstu flugfélögunum
sem keppt hafa á margnefndum
leiðum vegna gífurlegs
tapreksturs.
Flugleiðum er því eins og f leiri
flugfélögum nauðugur einn kost-
ur: aðdragasaman seglin. Fyrir
þá ákvörðun er erfitt að áfellast
þá, sem þar ráða nú ferðinni, —
ef eitthvað er, þá væri helst hægt
að saka þá um að hafa beðið of
lengi með niðurskurðinn, hafa
lifað í voninni um að úr rættist,
því að tvö til þrjú ár eru frá því
að Ijóst var að hverju stefndi.
Þegar risafélög með sterkan
bakhjarl neyðast til að skera
niður flugstarfsemi sína á At-
lantshafsleiðum, þýðir ekki fyrir
þá er ráða litlu félagi hér norður í
höf um að berja höfðinu við stein-
inn.
Hefir þú reynt aft gera garft
vift húsift þitt, reynt aft gróftur-
setja tré, — sk til litrikra
blóma? hefir þir fundift gleftina
vift þaft aft sjá hvers islenzk
mold sé megnug, ef þú og gró-
mögn lffsins krjúpift saman I
smiftju sumars? 1 lotning horfir
þú á tréft þitt þroskast, og I aft-
dáun virftir þú fyrir þér blóm-
krónur brosa móti ljóssins
himni.
Svo einn morguninn vaknarftu
vift þaft, aft þetta sem átti aft
fegra umhverfi þitt er horfift,
tréft liggur brotift á foldu og
blómift þitt er sundurtætt á
stignum. Hafirftu reynt þetta,
þá skilur þú þreytusvipinn á
andliti Haflifta garftyrkjustjóra,
eins og hann birtist i sjónvarp-
inu siftastliftift sunnudagskvöld,
þar sem garöyrkjustjórinn stóft
i slóft islenzkrar helgarmenn-
ingar á Austurvelli. Nöturleg
mynd og okkur öllum til
skammar.
Vift gumum af þvi, aft vift
séum vel menntuö þjóft, teljum
okkur meira aft segja trú um, aft
fáar þjóftir standi okkur á sporfti
...meft sameiginlegu átaki mætti örugglega bæta þá umgengnisháttu sem nú flæfta hér yfir f kjölfar
þeirrar pólitikur: Aft náunginn eigiekkert hjá mér, en ég allt hjá honum...”
eins og þú hafir ekkert séft og
ekkert heyrt. Nú rikir jú öld ó-
vitans, og reynir þú aft aga
hann, þá verftur þú troftinn
undir, eins og fótfúib gamal-
menni, sem ekki dregur undan
tryllingsför gapuxanna.
Þessa daga eru skólar aft hef j-
ast. Margur fróftleikur verftur
þar borinn fram og ég efast ekki
um, aft kennarar þurfi aft nýta
tfmann vel, ef sæmileg próf eiga
aö nást aft vori. Þó læöist aö
mér, aft þjóftinni yrfti þaft til
meira gagns, aft skólarnir ýttu
erlendum ársprænum og flókn-
um reikningi til hliftar viku efta
hálfan mánuft, nú i upphafi
skólaárs, en verftu timanum I aft
kenna nemendum sinum aft
ganga eftir gangstigum, kenndu
þeim aft virfta girftingar, og slb-
ast en ekki sizt aö gera þeim
ljóst aft hift opinbera er ekkert
annaft en vasi foreldra þeirra
sjálfra. Erfitt yrfti sjálfsagt aft
meta slika kennslu til einkunna,
en fleira er menntun tala á
blafti.
Þaft er nöturlegt aö sjá þaft, aö
vift hlift gangbrauta borgar-
1
■é
■
Slóö manna - ekki nauta
og fráleitt nokkur vift hlift. En er
þú stiklar glerbrotin og bréfa-
ruslift á stéttinni aft morgni
dags, er þú horfir á brotnar
götulýsingar, er þú horfir á
grein — og stofnbrotin tré og
blómbeft I svafti, er þú tekur þér
far meft strætisvagni og horfir á
sundurskorin sætin, — þá gæti
læftzt aft þér efi um, aft mat okk-
ar á menntun sé mikils virfti.
Haldir þú inná almennings*
salerni efta gangir upp aft vegg
einhvers skólans og lesir þar
spegilmyndir af hugrenningum
heirra sem þar hafa komift, þá
fyllist þú vissu um þaft, aft hroki
okkar yfir menntun islenzkrar
þjóftar er ekki annaft en van-
þekkingarraus.
Vist veit ég aft mikill meiri-
hluti Islenzkrar þjóbar þræftir
veg sinn þannig, aft eftir sjáist
spor manna en ekki dýra, en hitt
má vera okkur áhyggjuefni, aft
dekur okkar vift botnfall þjóftar-
innar veldur þvl, ab æskunni
verftur æ villugjarnara á vegi.
Virftingarleysi fyrir gjörftum
og eignum annarra er nært á
öfundarnagi um þá sem nennu
hafa til meiri athafna en fjöld-
inn. Vart er til framtaksmenni
sem ekki á, samkvæmt Islenzkri
þjóftarsál, aft vera skúrkur sem
nauftsyn sé aft finna tak á til
þess ab snúa niftur. Hift opinbera
er orftift I vitund okkar skrimsli
sem allir þurfa aft vega aft.
Meira aft segja stjórnmálamenn
Helgarþankar
, Séra Sigurftur
Haukur Guft-
'/ jónsson skrifar
okkar láta eins og hift opinbera
sé gulllind, sem einstaklingnum
sé meft öllu óviftkomandi.
Dæmi: Ég hækka vift þig kaup-
iö vinur minn meft þvi aft lækka
verft vörunnar meft niftur-
^þekkingarraus. Meira aö segja stjórnmálamenn verft vörunnar meft niftur- ráftlegast aft halda þér saman, Sig.Haukv
greiftslu úr sjófti hins opinbera.
Slikt bull hlustar æskan á, og aft
lokum er virftingin fyrir sam-
eign okkar engin. Hver kannast
ekki vift, — þurfi hann á þjón-
ustu aft halda, setningar sem
þessa: Sé verkift unnift fyrir þig,
þá kostar þaft 100 krónur, en sé
þaft fyrir hift opinbera þá kostar
þaft 1000.
Gangir þú upp aft hlift óvita-
unglings sem er aft skemma al-
mennings eigur, og biftjir hann
aft láta af, þá áttu þaft vlst að fá
svarift: Hvurn djöfulinn kemur
þér þetta vift? Heldur þú aft þú
eigir þetta kannske? Og ef þér
er annt um rúfturnar I húsinu
þlnu efta bllinn þinn, þá er þér
ráftlegast aft halda þér saman,
landsins skuli nifturbældur gróft
ur breytast I svaft undan traftki
þeirra sem ögunarlaust liftst aft
hegfta sér eins og dýr en ekki
menn. Vlst veit ég, aft skólarnir
ná litlum árangri ef foreldrar
standa aftgerftarlausir hjá, en
meft sameiginlegu átaki mætti
örugglega bæta þá umgengis-
háttu sem nú flæfta hér yfir I
kjölfar þeirrar pólitikur: Aft
náunginn eigi ekkert hjá mér en
ég allt hjá honum, og þaft 1
óverfttryggftri skuld.
Væri ekki tilraunar virfti aft
taka höndum saman og reyna
aft bæta göngulag okkar, svo aft
slðftin minni á menn en ekki
naut.
Sig. Haukur