Vísir - 04.10.1980, Blaðsíða 8

VISIR Laugardagur
4. október 1980.
útgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri: Davfö Guðmundsson.
Ritstjórar ölafur Ragnarsson og Ellert B. Schram.
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson. Fréttastjóri er-
lendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Blaðamenn: Axel Ammendrup, Árni Sig- •
fússon, Asta Björnsdóttir, Friða Astvaldsdóttir, lllugi Jökulsson, Kristin Þor-
steinsdóttir, Oskar AAagnússon, Páll Magnússon, Sveinn Guðjónsson og Sæmundur
Guðvinsson. Blaöamaöur á Akureyri: GIsli Sigurgeirsson. Iþróttir: Gylfi
Kristjánsson, Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Gunnar V.
Andrésson,
útlit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Slðumúla 14 simi Sóóll 7 linur. Auglýsingar og skrifstofur: Siðumúla 8
slmar 8óól I og 822Ó0. Afgreiösla: Stakkholti 2-4 slmi 86ól 1.
Askriftarg jald er kr. 5S00 á mánuöi innanlands og verö I lausasöiu 300 krónur ein-
takiö. Visirer prentaöur f Blaöaprenti h.f. Siöumúla 14.
SalffisKsala tn Portugal
Tilgangur sölusamtaka fiskvinnslunnar f útflutningi er sá, að tryggja hagsmuni
tslendinga, þannig að þeir séu ekki að undirbjóða hver annan. Hitt er verra ef slik
sölusamtök verða hindrun i vegi fyrir þvi að islensk fyrirtæki fái hærra verð fyrir út-
flutningsvöru en áður hefur fengist.
Þegar (slendingar hófust
handa um útflutning á fiskafurð-
um sínum að einhverju marki,
komust þeir f Ijótt að þeirri niður-
stöðu að það væri óðs manns æði
að hver og einn f iskverkunarsali
f lytti út á eigin spýtur. Það hefði
í för með sér margfaldan kostn-
að, óheppilega samkeppni inn-
byrðis og vanmátt í auglýsingu á
þeim sjávarafurðum sem íslend-
ingar gátu boðið upp á.
Af þessum sökum voru stofnuð
sterk heildarsamtök útflytjenda,
sem síðar hafa unnið þrekvirki á
erlendum mörkuðum íslenskum
hagsmunum til heiila.
Þetta fyrirkomulag hefur ekki
komið í veg fyrir að aðrir og
sjálfstæðir aðilar, sem þess hafa
óskað, hafa getað stundað út-
flutning á eigin vegum, enda
hafa þeir þá oftast þreifað fyrir
sér um nýja markaði og nýjungar
í frágangi og vinnslu á ýmsum
sjávaraf urðum.
Sölusamband íslenskra fisk-
framleiðenda hefur nánast ein-
göngu annast sölu á saltfiski.
Saltfiskframleiðendur standa
sjáifir að þessu sölusambandi og
hafa því átt auðvelt með að f ylgj-
ast með að hag þeirra sé borgið.
Nú hefur hinsvegar það gerst,
að nýtt fyrirtæki, (sporto, hefur
leitað f yrir sér um sölu á saltf iski
í Portúgal og virðist hafa náð
mjög hagstæðum samningum.
I stað þess að fagna þessum
árangri og greiða fyrir þeirri
sölu, sem samið hefur verið um,
eru viðbrögð stjórnkerfisins og
sölusambands fiskframleiðenda
á einn veg. ísporto er gert tor-
tryggilegt, gefið er í skyn að
samningur ísporto grafi undan
íslenskum hagsmunum og við-
skiptaráðuneytið þvælist fyrir og
kemur í veg fyrir að útflutnings-
leyfi fáist.
Afstaða SIF hefur verið sú, að
neita að gefa upp söluverð á
þeirri forsendu að verið sé að
vernda viðskiptahagsmuni. Á
sama tíma fullyrða talsmenn
sambandsins hinsvegar að sölu-
samningur Isporto sé lakari en
þeirra.
Samkvæmt hagtíðindum nam
sala SIF í júlílok á tæplega tutt-
ugu þúsund tonnum 17.350
milljörðum íslenskra króna.
Hinsvegar virðist Isporto geta
selt sjö þúsund tonn fyrir tíu
milljarða króna.
Meðan SÍF hrekur ekki þessar
upplýsingar er vitaskuld ekki
hægt að taka þær fullyrðingar
gildar, að Isporto sé að vinna
gegn íslenskum hagsmunum.
Sannleikurinn er einnig sá, að
fjölmargir saltfiskframleiðend-
ur víða um land eru óðf úsir til að
gera viðskipti við ísporto, ein-
faldlega af því að það gef ur þeim
meira í aðra hönd.
Það er skiljanlegt að sölusam-
band f iskf ramleiðenda vilji
standa vörð um sína hagsmuni,
en það má ekki taka upp vinnu-
brögð einokunar og alræðis á
þessu sviði. Þá fer þetta sam-
band út fyrir verksvið sitt og
verður sjálft tortryggilegt.
Með sama hætti er ástæða til að
lýsa furðu sinni yfir viðbrögðum
viðskiptaráðuneytisins. Meiri-
hluti ríkisst jórnarinnar er
hlynntur erindi (sporto um út-
flutningsleyfi, en engu að síður
hef ur viðskiptaráðuneytið þvælst
fyrir og tafið málið í marga
mánuði.
Sjálfsagter fyrir Islendinga að
bindast samtökum um útflutning
sinn eins og hægt er. Það er gert
til að bæta stöðu okkar á erlend-
um markaði og tryggja gott sölu-
verð. En slik samtök mega ekki
vinna gegn upphaf legum tilgangi
sínum og koma i veg fyrir, að
hærra og betra verð fáist, fyrir
tilstilli annarra íslenskra aðila.
Slíku framtaki á að taka fegins
hendi, og það situr sist á stjórn-
völdum að stöðva þá viðleitni.
_ Ungur var ég, og ungir
austan um land á hausti
■j laufvindar biésu ljúfir.
■ Lék ég mér þá aö stráum.
Svo kvaö Jónas Hallgrlmsson
i einhverju yndislegasta og
áhrifamesta kvæöa sinna. Nú
hafa vinir minir, laufvindarnir,
blásiö af gát og nærfærni, og ég
veit hvers vegna. Laufiö i haust
er svo afskaplega fallegt, viö-
kvæmt og fjölskrúöugt.
Eitthvaö er oröiö ööruvlsi en
þaö á aö sér aö vera þegar ég er
farinn aö tala um náttúrufegurö
aö fyrra bragöi Og sjálfsagt er
ég samur og áöur, en náttúru-
feguröin óvenjuleg. Hvaö eftir
annaö hef ég hafiö máls á þessu,
jafnvel á samkomum, þar sem
ætla mætti aö mönnum væri allt
annaö ofar i huga. Svo sérstæö
eru litadýrö trjágróöurs á Akur-
eyri á haustdögum 1980, aö ég
hef aldrei séö hana slíka. Ekk-
ert nærri þvi. Sumariö hefur
veriö ákaflega hagstætt eftir
snemmkomiö og hlýtt vor.
Haustiö hefur veriö milt. Allt
veldur þetta þvi aö laufskrúö
trjánna er f þvilikum unaös-
ljóma, aö mér er meö öllu fyrir-
munaö aö koma oröum aö þvi.
Vonandi hefur einhver fram-
takssamur myndasmiöur fest
þetta á filmu, þvi aö aldrei er aö
vita hvort annaö eins færi gefst.
Og aldrei er aö vita, hvaö lauf-
vindarnir, vinir minir, geta
lengi setiö á sér. Þeir viröa aö
visu feguröina, en einhvern
tima veröa þeir aö blása.
L
Hiöskelfilega ár 1979 var aöra
sögu aö segja, og sum tré og
runnar bera þess aö visu enn
menjar. En annar gróöur bætir
þaö margfaldlega upp. Nú hafa
þrestirnir yfriö nóg af bústnum,
rauöum berjum. 1 fyrra sá ég
ekki aö reyniviöurinn bæri þvf-
likan ávöxt.
Hvarvetna á förnum vegi
AF LAUFI
blasir nú viö hin skrúömikla
litadýrö. Lauffalliö hefur enn
veriö svo lítiö.
Skrýtiö aö þessif jölbreytilega
dýrö skuli vera undanfari
hrörnunar og dauöa. Skrýtiö aö
tré og runnar skarti ekki sinu
fegursta, þegar hlýindin eru
mest og vöxturinn örastur. Af
hverju skynjum viö þessa ein-
stæöu fegurö einmitt á haustin,
þegar allt er aö visna og deyja.
Sumir runnar og hávaxin tré
eru eldrauö eins og þau leggia eru þau ekki skrautlegust á vor-
sig frá toppi til táar. Af hverju in? Rósberg Snædal kvaö:
GIsli Jónsson
skrifar.
1 sefa minn seytiar ótti,
og sumri er tekiö aö halla.
Ég veit aö viöurinn fölnar,
og væringjans hlutskipti er
flótti.
Rósirnar anga þó aldrei
eins og þann dag sem þær falla.
Ekki kemur þetta heim viö
æskufegurö og ellihrörnun
mannfólksins. Og þó. Biarni ■
Thorarensen orti eitt af slnum |
allra bestu erfiljóöum um I
Rannveigu Filippusdóttur, sem ■
dó öldruö. I þessu frumlega ljóöi I
er grunntónninn sá aö likaminn ■
lagi sig aö sálinni, eins og flikin I
aölikamanum.ogþvi betursem '
allt veröur eldra. Þess vegna |
frikki góöur maöur stööugt og 1
veröi fegurstur i ellinni.
Þvi þá fatiö fyrnist,
fellur þaö betur aö limum
og iætur skýrar i ljósi
lögun hins innra.
Fögur önd andlit ens gamla
mun eftir sér skapa
og ungdóms sléttleik æöri
á þaö skrúörósir grafa.
Nú sem ég skrifa þetta, hvín I
heldur meira en fyrr I vinum
múium, laufvindunum og ég sé
dyngjur undir stofnum trjánna. ,
Bráöum hefur feguröinni veriö |
blásiö burt, og velþekktur ,
vetrarkviöi leggst á margan |
mann. Þaö er þvl liklega viö i
hæfi aö enda göngu sina á förn- j
um vegi meö þessari háróman- m
tisku tregavisu Grims Thom- al
sen: ■
Lengir nóttu, lúta höföum
blóm,
laufiö tritar fölt á háum
reinum,
vindur hvislar ömurlegum óm
illri fregn aö kviönum
skógargreinum,
greinar segja fugli og
fuglinn þagnar.
1 brjósti mannsins haustar
einnig aö,
upp af hrelldu hjarta gleöin
flýgur,
en v etra rmjö 11 í d a gga rdropa
staö
á dökkan lokk og m júkan þögul
hnigur,
og æskublómin öll af kinnum
deyja.
2/10, '80 G.J.