Morgunblaðið - 09.11.2002, Page 4

FRÉTTIR
4 LAUGARDAGUR 9. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
BLINDRAFÉLAGINU gengur sí-
fellt verr að afla fjár til rekstrarins og
framlög ríkisins, sem þó eru lítill hluti
af heildartekjum félagsins, hafa stað-
ið í stað og jafnvel minnkað. Vegna
hallarekstrar á síðustu árum hefur fé-
lagið dregið talsvert úr starfsemi
sinni og enn herðir að. Nú stendur til
að draga úr útgáfu á hljóðsnældum
með helstu fréttum og greinum í dag-
blöðunum en snældurnar hafa verið
sendar til félagsmanna vikulega.
Þetta segir Gísli Helgason, formað-
ur Blindrafélagsins, en um 400 manns
sem eru ýmist blindir eða mjög sjón-
skertir eru aðalfélagar í Blindrafélag-
inu. Um 1.200–1.400 manns á landinu
öllu teljast sjónskertir.
Að sögn Gísla er meirihlutinn af
tekjum Blindrafélagsins fenginn með
sölu happdrættismiða, jólakorta og
merkjasölu auk þess sem velunnarar
láta fé af hendi rakna til félagsins. Um
leið og þrengt hafi að í efnahagslífinu
hafi þessar sjálfaflatekjur dregist
saman, sala happdrættismiða hafi
minnkað ár frá ári og fyrirtæki sendi
jólakort í auknum mæli á Netinu. Um
15% af tekjum félagsins koma frá ríki
og sveitarfélögum. „Við höfum fengið
5,8 milljónir á ári síðastliðin sjö ár en
á síðasta ári lækkuðu fjárveitingar
niður í um 5,2 milljónir en það kostar
sennilega um 70 milljónir að reka alla
þá starfsemi sem félagið sinnir,“ segir
Gísli. „Fjárþörf okkar er innan við
10% af því sem það kostaði að reisa
nýjan skála við Alþingishúsið, svo
maður taki nú eitthvert dæmi. Við
höfum farið fram á við fjárveitinga-
valdið að fá 14 milljónir á næsta ári en
það er innan við 2% af kostnaði við
skálann. Það fer ótrúleg orka í að
reyna að afla fjár og hafa samband við
ráðamenn og manni finnst einhvern
veginn að þessum tíma gæti verið
miklu betur varið.“
Rekstur í járnum
Rekstur Blindrafélagsins og fyrir-
tækja í eigu félagsins hefur verið í
járnum um alllangt skeið. Í fyrra nam
tap á rekstri félagins um 10 milljón-
um, 12 milljóna króna tap varð á
Blindravinnustofunni og um 4 millj-
óna tap á hljóðbókagerð Blindra-
félagsins. „Við höfum sagt upp nokkr-
um sjáandi starfsmönnum á
Blindravinnustofunni og að öllu
óbreyttu neyðumst við því miður til
að huga að róttækum sparnaðarað-
gerðum hjá Blindrafélaginu. Að auki
höfum við hætt útgáfu á hljóðbókum á
frjálsum markaði. En við verðum að
spyrna við fótum svo við getum haldið
áfram þeirri starfsemi sem við verð-
um nauðsynlega að sinna,“ segir Gísli.
Verulegur árangur hafi náðst í
rekstrinum en þó stefni í rekstrar-
halla á þessu ári. Um 14 manns starfa
á skrifstofu félagsins í 12 stöðugildum
og segir Gísli að skrifstofan sé síst yf-
irmönnuð enda sé þar unnið ötullega
að ýmiskonar hagsmunamálum
blindra og sjónskertra. Þar sé t.d.
fræðslufulltrúi sem miðli efni til fé-
lagsmanna, foreldradeild sem sinni
málefnum foreldra blindra og sjón-
skertra barna auk þess sem mötu-
neyti þjóni íbúum í fjölbýlishúsi
blindrafélagsins í Hamrahlíð 17 og
svo mætti lengi telja.
Gísli segir að miklu fjármagni hafi
verið varið til endurbóta á sex af íbúð-
um Blindrafélagsins í Hamrahlíð.
Auk þess sé stefnt að því að setja upp
fullkomið sérútbúið tölvuver fyrir
blinda og sjónskerta. „Hér er líka
æskulýðsstarf í fullum gangi og hérna
vinnur virkur hópur félagsmanna öt-
ullega í sínum málum,“ segir Gísli.
Stefnt sé að því að efla félagsmiðstöð
Blindrafélagsins í Hamrahlíð 17 og
vilji félagið m.a. að Blindrabókasafnið
verði fært þangað, en það er nú til
húsa í Kópavogi.
Sinni verkefnum stjórnvalda
Gísli telur að Blindrafélagið hafi að
mörgu leyti sinnt sjálfsögðum skyld-
um stjórnvalda, ekki síst í útgáfu-
starfsemi. „Það er spurning um jafn-
rétti að blindir og sjónskertir fái
jafnan aðgang á við sjáandi að lesefni
og öðru sem nauðsynlegt er til að fólk
geti verið virkir þátttakendur í sam-
félaginu,“ segir hann.
Fleiri dæmi séu til um að Blindra-
félagið hafi sparað ríkinu verulegar
fjárhæðir. Fyrir nokkrum árum var
komið á svokölluðu trúnaðarmanna-
kerfi sem felst í því að blindir eða
sjónskertir trúnaðarmenn heimsækja
þá sem missa sjónina eða hafa nýlega
misst hana, og veita þeim alls kyns
upplýsingar og stappa í þá stálinu.
„Þetta kerfi hefur sparað ríkinu millj-
ónir í heilbrigðiskostnað því ef fólk
leggst í depurð og drunga út af ein-
hverjum áföllum verður það oft
læknamatur og hleður utan um sig
sérfræðingum með tilheyrandi kostn-
aði. Við höfum lagt ofurkapp á að
koma þessu kerfi á fjárlög en það hef-
ur ekki gengið þrátt fyrir fyrirheit um
slíkt. Hingað til hefur verið greitt fyr-
ir kerfið af ráðstöfunarfé ráðherra en
það gengur ekki til lengdar. Við
sjáum fram á að ef fjárframlög verða
óbreytt þáverður að leggja kerfið nið-
ur,“ segir Gísli. Þá hafi verið lögð
áhersla á að ráðinn verði atvinnu-
málafulltrúi fyrir blinda og sjón-
skerta til að aðstoða þá við atvinnuleit
og fylgja þeim eftir út á vinnumark-
aðinn. Þetta hafi verið gert fyrir
heyrnarlausa og gefið góða raun.
Blindrafélagið
dregur úr
þjónustu vegna
fjárskorts
Framlag ríkisins til félagsins
hefur minnkað á síðustu árum
BARNAVERND Reykjavíkur
hefur lagt fram kæru á hendur
31 árs gömlum karlmanni vegna
gruns um að hann hafi framið
kynferðisbrot gegn 13 ára göml-
um dreng. Lögreglan á Blöndu-
ósi hafði afskipti af manninum
og drengnum á þriðjudagskvöld
þegar þeir voru að reyna að út-
vega sér bílfar til Reykjavíkur
og fundust þá 13 grömm af hassi
í söluumbúðum á drengnum.
Guðrún Frímannsdóttir,
framkvæmdastjóri Barnavernd-
ar Reykjavíkur, segir að kæran
hafi verið lögð fram í kjölfar
fréttar í Ríkissjónvarpinu um að
ungur piltur á Norðurlandi hefði
greint frá því að maðurinn hefði
boðið honum fíkniefni gegn kyn-
ferðislegu samneyti. Því hefðu
vaknað grunsemdir barna-
verndaryfirvalda um að dreng-
urinn hefði orðið fyrir kynferð-
isbroti af hálfu mannsins.
Aðspurð segir Guðrún að gert sé
ráð fyrir að drengurinn verði
áfram í forsjá barnaverndaryf-
irvalda, a.m.k. fyrst um sinn.
Kærður
fyrir kyn-
ferðisbrot
gegn 13
ára dreng
FYRIRTÆKINU ORF Líftækni
hf. hefur tekist að erfðabæta
bygg og er það í fyrsta skipti,
sem erfðabætt planta til hagnýt-
ingar er búin til hér á landi.
Forsvarsmenn fyrirtækisins
segja hér um mikilvægan áfanga
að ræða sem gefi möguleika á
nýrri og umfangsmikilli starfsemi
í landbúnaði og iðnaði í framtíð-
inni.
Júlíus B. Kristinsson, fram-
kvæmdastjóri fyrirtækisins, segir
að ef vel tekst til gæti hafist
framleiðsla á mjög verðmætum
efnum innan fárra ára.
,,Við teljum að þróunarferlið
muni taka um eitt ár til viðbótar,
en svo kemur að því að við gerum
væntanlega samninga við bændur
um ræktunina. Setja þarf upp
hreinsiverksmiðjur og sennilega
fer stærsti hluti rekstrarins fram
þar. Ef vel tekst til getur þarna
orðið um að ræða rekstur sem
skilar milljörðum. Það tekur
reyndar talsverðan tíma að ná því
marki, en gera má ráð fyrir að
nokkur hundruð manns fengi
vinnu við þetta innan tíu til fimm-
tán ára,“ segir Júlíus.
Nýtast m.a. í lyfjagerð
og landbúnaði
ORF Líftækni hefur um nokk-
urt skeið unnið að þróun aðferða
til að erfðabæta bygg en áður var
unnið að þessu verkefni á Rann-
sóknastofnun landbúnaðarins
(RALA) í samstarfi við Iðn-
tæknistofnun. Að sögn Júlíusar er
ákveðinni tækni beitt, þar sem
erfðabætt bygg er notað sem hýs-
ill til að framleiða verðmæt efni,
en fyrst um sinn verða aðallega
framleidd prótein. Slík fín-
hreinsuð prótein sem framleidd
eru með erfðatækni nýtast til
margra hluta, s.s. í lyfjagerð, fyr-
ir iðnað eða í landbúnaði.
Fyrirtækið kynnti starfsemi
sína í gær í tengslum við aðalfund
Landssambands kornbænda og
við það tækifæri var fyrsta erfða-
bætta byggið afhent Þorsteini
Tómassyni, stjórnarformanni ORF
Líftækni og forstjóra RALA.
Morgunblaðið/Jim Smart
Starfsmönnum ORF Líftækni hf. hefur tekist að erfðabæta plöntur, sem framleiða sérvirk prótein, og þeir voru
ánægðir með afraksturinn þegar þeir kynntu starfsemi fyrirtækisins fyrir fjölmiðlum í gær.
ORF Líftækni býr til erfðabættar plöntur til hagnýtingar
Telja framleiðslu geta
skilað milljörðum
MÁLVERK í eigu Búnaðarbanka
Íslands hafa verið færð til eignar á
upphaflegu kaupverði í bókum
bankans, segir Árni Tómasson,
bankastjóri Búnaðarbankans.
Heildareignir Búnaðarbankans séu
um 245 milljarðar þannig að mál-
verkin séu aðeins brotabrot af
eignum bankans, líkast til sé eign-
færsla á málverkunum í kringum
100 milljónir króna. Það sé engan
veginn auðvelt að áætla markaðs-
virði þeirra. Árni vill taka fram að
mjög vel sé hugsað um málverk í
eigu bankans og ástand þeirra,
skráning sé öll til fyrirmyndar og
öryggisgæsla og eldvarnareftirlit í
Búnaðarbankanum væntanlega
betra en í flestum söfnum lands-
ins. Þá hafi bankinn reynt eftir
föngum að gera þau aðgengileg al-
menningi, bæði í bankanum sjálf-
um og eins með sýningum.
Landsbankinn veitir ekki
upplýsingar um verðmæti
Haukur Þór Haraldsson, yfir-
maður rekstrarsviðs Landsbank-
ans, segir að málverk í eigu bank-
ans séu færð til eignar í bókum
hans en sú upphæð endurspegli
væntanlega ekki raunvirði þeirra,
hvert svo sem það er.
„Við veitum almennt ekki upp-
lýsingar um einstaka eignarliði
Landsbankans, annað en það sem
kemur fram í okkar reikningum
sem eru aðgengilegir mönnum.
Upplýsingar eru veittar á hlut-
hafafundum og ef bankinn telur
sig þurfa að koma öðrum upplýs-
ingum á framfæri er það gert í
gegnum Kauphöllina. Þrátt fyrir
mjög svo fjöruga umræðu um
listaverk höfum við ekki séð
ástæðu til þess að greina sérstak-
lega frá því hvernig þau séu færð
til eignar í bókum bankans,“ sagði
Haukur.
Listaverkasafn Búnaðarbanka Íslands
Bókfært verðmæti
um 100 milljónir