Morgunblaðið - 09.11.2002, Blaðsíða 52

UMRÆÐAN
52 LAUGARDAGUR 9. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÉG hef verið svo heppinn að fá
að byrja að starfa í pólitík með
Jóhanni Geirdal. Það er gott að
leita til hans. Hann
er alltaf til í að að-
stoða og útskýra,
enda er maðurinn
vanur kennari.
Hann getur út-
skýrt flókin atriði
á einfaldan hátt.
Hann á auðvelt með að setja sig í
spor annarra og skilur vel þarfir
annarra, s.s. okkar unga fólksins.
Þetta kemur líka fram í því hve
mikið af ungu fólki styður hann
og lítur á hann sem sinn mann í
pólitíkinni. Ég hef reynslu af því
hvað hann á auðvelt með að vinna
með fólki og er tilbúinn að
treysta öðrum sem hann er að
vinna með. Hann hefur líka mikla
reynslu af félagsstörfum og mun
örugglega verða duglegur við að
sinna öllu kjördæminu, þegar
hann verður kominn á þing.
Það hefur verið lærdómsríkt og
skemmtilegt að vinna með Jó-
hanni og ég er sannfærður um að
hann mun verða góður þingmað-
ur.
Ég skora því á samfylking-
arfólk í Suðurkjördæmi að setja
Jóhann Geirdal í 2. sætið. Það er
eðlilegt að Suðurnesjamaður sé í
því sæti og Jóhann er rétti mað-
urinn.
Jóhann
Geirdal á þing
Davíð Bragi
Konráðsson skrifar:
Prófkjör
Prófkjör stjórnmálaflokkanna vegna þingkosninganna í maímánuði
nk. fara fram í vetur. Af því tilefni birtir Morgunblaðið greinar fram-
bjóðenda og stuðningsmanna. Þær er einnig hægt að nálgast undir
liðnum prófkjör á forsíðu mbl.is.
ÞAÐ er mörgum áhyggjuefni
hversu mikil einstefna virðist hafa
verið í stjórnmálaheiminum á Vest-
urlöndum undanfarin ár. Sú ofur-
áhersla sem lögð hefur verið á hagn-
að og gróða hefur mengað alla
hugsjónabaráttu. Engu að síður er
þörfin fyrir andleg verðmæti og fé-
lagslegt réttlæti hrópandi í þessum
samfélögum. Það á einnig við um
okkar íslenska velferðarþjóðfélag.
Fjölmennir hópar hafa orðið útund-
an og þörfin á því að berjast fyrir
jafnræði og réttindum þeirra er
knýjandi.
Gamaldags
viðhorf – ný gildi
Stundum er sagt að ég haldi fram
gamaldags viðhorfum í stjórnmál-
um. Ef sígild viðhorf jafnaðarhreyf-
ingar um meira réttlæti og jöfnuð í
þjóðfélaginu eru gamaldags, þá er
ég hreykin af því að vera kölluð gam-
aldags stjórnmálamaður. Það er í
fullvissu þess að almenningur deili
með mér þessum sígildu viðhorfum
um frelsi, jafnrétti og bræðralag
sem ég fer fram á stuðning til
forystustarfa fyrir hreyfingu jafnað-
armanna. Ísland þarfnast þeirra
gilda jafnréttis og samábyrgðar sem
jafnaðarmenn halda fram. Eftir
margra ára ofuráherslur á gróða-
sjónarmið meðan réttlæti og jöfnuð-
ur eru á undanhaldi eru slík gildi ný
gildi í stjórnmálum samtíðarinnar.
Þú getur haft áhrif
Stjórnmálahreyfingar hafa marg-
þættu hlutverki að gegna í lýðræð-
isþjóðfélaginu. Því virkari þátt sem
almennningur tekur í stjórnmálum
þeim mun lýðræðislegri verða þau.
Það er í rauninni vandamál nútíma-
þjóðfélags á Íslandi hversu fáir hafa
áhrif á störf og stefnumótun. Með
þátttöku í vali á framboðslista gefst
fólki kostur á að hafa áhrif á framtíð-
ina. Þess vegna skora ég á alla þá
sem vilja og geta að ganga til liðs við
okkur í dag. Þá verður raðað upp á
lista í prófkjöri Samfylkingarinnar.
Þátttakendur eiga að merkja við
átta nöfn með tölustöfum. Þeir átta
sem best koma út úr prófkjörinu
verða svo fulltrúar tveggja kjör-
dæma í Reykjavík. Það er af þessum
ástæðum sem ég sækist eftir 2. sæti í
prófkjörinu – til að leiða annað
Reykjavíkurkjördæmið í næstu
kosningum.
Áskorun
til jafnaðar-
manna
Eftir Jóhönnu
Sigurðardóttur
„Ég sækist
eftir 2. sæti
í prófkjörinu
– til að leiða
annað
Reykjavíkurkjör-
dæmið.“
Höfundur er alþingismaður.
ALLIR þeir sem ganga til liðs við
Samfylkinguna í dag hafa tækifæri,
ásamt flokksmönnum, til að velja
forystu fyrir alþingiskosningar í vor.
Mikilvægt er að sem allra flestir taki
þátt í þessu vali svo það endurspegli
sem breiðastan hóp jafnaðarmanna.
Samfylkingin á mikil tækifæri í
vor. Helmingaskiptastjórn Fram-
sóknar og Sjálfstæðisflokks hefur
setið allt of lengi að völdum. Það
gætir valdþreytu, ofríkis, misskipt-
ing hefur aukist hröðum skrefum og
úrræðaleysi blasir við í velferðar-
kerfinu. Við þær aðstæður er þörf á
öflugri forystu fyrir hreyfingu jafn-
aðarmanna.
Ég hef sem fv. formaður Félags-
málaráðs Reykjavíkur kynnst því
ágætlega hvar skórinn kreppir í
henni Reykjavík. Ég trúi því að
þekking á þörfum fólks og reynsla af
málefnum borgarinnar skipti máli á
vettvangi landsmálanna. Reykjavík
er og verður brimbrjótur landsins í
samkeppni þess við önnur lönd um
lífskjör og gæði. Það mun þess vegna
ekki síst ráða árangri okkar að skapa
Reykjavík skilyrði til vaxtar.
Hlutskipti mitt og þau störf sem
ég þess vegna hef unnið í samtökum
fatlaðra og öryrkja hafa veitt mér
mikilvæga reynslu af þeim kjörum
sem fjölda lífeyrisþega eru búin. En
kjörum deili ég þó ekki síst með
ungu fjölskyldufólki. Því fólki sem
ætlað er að borga hæstu vexti í heimi
og umtalsvert hærra matvöruverð
en í nágrannalöndum okkar. Til að
eiga fyrir því vinnur það langan dag
og lendir þá í tekjutengingum vaxta-
og barnabóta.
Það er eins og það passi ekki inn í
kerfið, en á þó með vinnu sinni og
sköttum að standa undir velferðinni
og ala upp nýjar kysnlóðir til að taka
við því hlutverki. Rödd þessa fólks
þarf í stjórnmálin.
Tækifæri
dagsins
Eftir Helga
Hjörvar
Höfundur er frambjóðandi í
prófkjöri Samfylkingarinnar í
Reykjavík.
„Þörf er á
öflugri for-
ystu fyrir
hreyfingu
jafnaðar-
manna.“
ÉG HEF haft af því atvinnu í
mörg ár að fara með innlenda og
erlenda ferðamenn um hálendi
landsins. Eitt af þeim atriðum sem
hefur vakið athygli mína, og
reyndar undrun, er að á ótrúlega
mörgum stöðum á hálendi Íslands
er að finna fjallaskála í einkaeigu.
Margir þessara skála eru læstir og
stendur hinum almenna ferðalangi
ekki til boða að halla höfði sínu í
þeim eða leita þar skjóls. Hégómi
mannanna teygir anga sína víða,
líka til fjalla. Suma þessara skála
hafa forráðamenn kappkostað að
útbúa sem best og virðist eitt
helsta markmiðið að koma þar fyr-
ir leðursófasetti. Já, ekki dugar
minna en leðursófasett því þá nær
viðkomandi skáli þeim stalli að
geta kallast sæmdarheitinu „koní-
aksstofa“ af eigendum sínum og
öðrum. Það er mér orðið til efs að
það sé réttnefni að kalla þessi hý-
býli fjallaskála þegar á leðursófa-
settastigið er komið því orðið
einkavilla eða koníaksstofa lýsir
þessu fyrirbrigði betur.
Einn er sá staður á hálendinu
sem er mér mjög kær en það er
Laugafell, norðan Hofsjökuls.
Ferðafélag Akureyrar byggði þar
skála árið 1948 og síðan hefur eitt
og annað gerst í byggingasögu
staðarins. Ferðafélagsmenn hlóðu
ágæta laug 1976 sem notalegt er
að baða sig í og nýtt búnings-
aðstöðu- og snyrtihús var tekið í
notkun árið 1998. Hins vegar gerð-
ist það árið 1989 að hópur manna
reisti skála í Laugafelli sem kall-
aður er Hjörvarsskáli. Þegar eig-
endur þessa skála hafa borist í tal
í mín eyru hafa þeir oftast verið
kallaðir vélsleðamenn enda sagðir
miklir áhugamenn um vélfáka þá
sem í daglegu tali kallast vélsleð-
ar. Í upphafi var samkomulag gert
á milli þessara manna og Ferða-
félags Akureyrar að Ferðafélagið
fengi yfir háannatímann á sumrin
að nýta Hjörvarsskála sem gisti-
rými þegar eigið gistirými þryti. Á
móti hafa Hjörvarsskálamenn
fengið að nýta aðstöðu Ferða-
félagsins árið um kring.
Hjörvarsskálamenn hafa unnið
ötullega að því að búa skála sinn
sem bestan úr garði og náðu þeir
þeim merka áfanga að nú er hægt
að kalla hús þetta „koníaksstofu“.
Já, það er komin ný eldhúsinnrétt-
ing með flottum gasofni og stærð-
ar leðursófasett. Hjörvarsskála-
menn settu fram þá kröfu
síðastliðið vor að nú skyldi kosta
tvöfalt meira að gista í þeirra
skála en í skálum Ferðafélagsins
og skyldi helmingur andvirðisins
renna í þeirra vasa. Að sjálfsögðu
dugar ekki minna en að maður
borgi tvöfalt gjald fyrir m.a. að fá
að fletja rasskinnarnar út á dýr-
indis leðursófasetti. Ég var tíður
gestur í Laugafelli í sumar og sem
utanaðkomandi áhorfandi þá túlka
ég aðgerðir Hjörvarsskálamanna
sem vísvitandi tilraun til að rjúfa
það samkomulag sem við Ferða-
félagið var. Hjörvarsskáli hefur
verið læstur almenningi tíu mán-
uði á ári en nú skyldi hann vera
lokaður sauðsvörtum almúganum
allt árið um kring. Þessi fjallaskáli
er nefnilega orðinn að koníaks-
stofu. Þess má geta að þessir sömu
aðilar og ráða yfir Hjörvarsskála
ráða yfir öðrum skála sem er læst-
ur almenningi, en það er skálinn í
Gæsavötnum, norðan Vatnajökuls.
Nú vakna ótal spurningar í huga
mínum. Hvernig fá einkaaðilar
leyfi til að byggja sér skála á há-
lendi Íslands? Ef menn telja sig
hafa fengið öll formleg leyfi þá
langar mig til að vita hvaða stjórn-
sýslustofnun veitir mönnum slíkt
leyfi? Ég hef reyndar heyrt því
fleygt að nefndir og ráð á vegum
hreppa og sveitarfélaga hafa í
mörgum tilfellum veitt mönnum
grænt ljós en jafnframt að í sum-
um tilfellum sitji byggingaraðilar
fjallaskála í þessum ráðum og
nefndum. Ef rétt reynist, getur
slíkt kallast spilling? Getur verið
að einhverjir þessara einkaskála
séu hreinlega reistir í leyfisleysi
eða með hæpnum leyfisforsend-
um? Ef fólk byggir sér bústað í
dalabyggðum þá þarf það yfirleitt
að kaupa sér land eða það leigir
sér land til lengri tíma. Borga þeir
sem hafa yfir að ráða einkaskálum
í fjallasölum einhverja lóðaleigu og
þá til hverra? Eða telja menn sig
jafnvel eiga landið? Á skattskýrslu
verða menn að tilgreina eigur sín-
ar og borga af þeim gjöld og það
gera væntanlega allir sumarbú-
staðaeigendur. Hvað með eigendur
fjallaskála í einkaeign? Kemur
þessi eign þeirra fram á skatt-
skýrslu? Sumir einkaskálar á fjöll-
um eru leigðir út til ferðahópa.
Koma þær tekjur einhvers staðar
fram?
Hér áður fyrr voru afdrep á
fjöllum gjarna kölluð sæluhús og
var óþekkt í hugum manna að læsa
slíkum hýbýlum enda gat slíkt
valdið fjörtjóni. Ekki eru allir
fjallaskálar í einkaeign læstir en
margir þeirra eru það. Ég tel að
slíkt sé brot á þeim siðalögmálum
og þeirri menningu sem hér hefur
viðgengist síðastliðnar aldir. Há-
lendi Íslands er sameign allrar
þjóðarinnar og það á ekki að líðast
að mönnum takist að sölsa undir
sig sneið af þeirri sameign. Í mín-
um huga eiga aðeins frjáls,
gagnsæ og opin félagasamtök, sem
allir geta gengið í án nokkurra
skilyrða, að fá leyfi til að reisa og
reka skála á hálendi Íslands. Þess-
ir skálar eiga að vera opnir allt ár-
ið um kring og öllum frjálsir til
gistingar á meðan húsrúm leyfir.
Einstaklingar, klíkur eða hópur
manna um tiltekin áhugamál eiga
alls ekki að fá leyfi til að reisa sér
hýbýli í fjallasölum landsins og
hafi mönnum tekist það á að hafa
slík réttindi af mönnum.
Ég geri þá kröfu á hendur
stjórnvöldum og skipulagsyfirvöld-
um landsins að þau fari í saumana
á þessu máli og móti skýrar af-
markaðar reglur sem tryggja jafn-
an rétt allra þegna Íslands á há-
lendi landsins. Í stjórnarskrá
landsins er öllum Íslendingum
tryggður jafn réttur. Ef ekkert er
gert í málunum og mönnum þykir
óbreytt ástand eðlilegt þá segi ég
eins og litlu börnin „þá vil ég líka“.
Ég er ákveðinn í því að ef enginn
gerir neitt þá ætla ég að byrja á
því að sækja um byggingarleyfi
fyrir mig og mína í Laugafelli og í
Gæsavötnum. Aðrir staðir á há-
lendi landsins koma hugsanlega
líka til greina. Ef mér verður synj-
að um þessi byggingarleyfi þá mun
fyrsta skref mitt verða að kæra
þann úrskurð til umboðsmanns Al-
þingis og mun ég þá vísa til áð-
urnefnds stjórnarskrárákvæðis
sem á að tryggja öllum Íslend-
ingum jafnan rétt. Ég vona af heil-
um huga að ég þurfi aldrei að
sækja um þessi byggingarleyfi.
Koníaksstofur á
öræfum Íslands
Eftir Hákon Jóhann
Hákonarson
Höfundur er leiðsögumaður.
Hjörvars-
skáli hefur
verið læstur
almenningi
tíu mánuði á
ári, en nú skyldi hann
vera lokaður sauð-
svörtum almúganum
allt árið um kring.
Í DAG, laugardaginn 9. nóvem-
ber, er baráttudagur fyrir stefnu
jafnaðarmanna á Íslandi.
Í dag skulum við velja á lista
Samfylkingar í Suðvesturkjör-
dæmi. Lista sem skal bera sig-
urorð af íhaldsöflum þessa lands,
lista sem skal sýna breiðfylkingu
jafnaðarmanna í Suðvesturkjör-
dæmi.
Þess vegna er mikilvægt að
þátttaka í flokksvalinu verði góð,
ekki síður er mikilvægt að fram-
boðslisti okkar sýni breiða aldurs-
skiptingu fólks í kjördæminu. Þess
vegna er mjög mikilvægt að eldri
borgarar og ungt fólk eigi sína
fulltrúa á lista okkar í Suðvest-
urkjördæmi. Ég býð mig fram sem
fulltrúa eldri borgara í Suðvest-
urkjördæmi og óska eftir stuðningi
ykkar í 4.-6. sæti listans. Ég er
tilbúinn í baráttuna, ykkar er val-
ið, kæru félagar.
Jafnaðar-
menn í
Suðvestur-
kjördæmi
„Mjög mik-
ilvægt er að
eldri borg-
arar og ungt
fólk eigi sína
fulltrúa á lista okkar.“
Höfundur er loftskeytamaður á
eftirlaunum.
Eftir Jón
Kr. Óskarsson